İçeriğe atla

Çin'in neolitik kültürleri listesi

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

Liste

Tarih (MÖ) Türkçe adı Çince adı Günümüzdeki adı ve konumu
18000–7000Xianren Cave kültürü

(Paleolithic)
仙人洞、吊桶环遗址 Wannian İlçesi, Shangrao, Jiangxi
8500–7700Nanzhuangtou kültürü 南莊頭遺址 Hebei'nin güneyindeki Sarı Irmak bölgesi
7500–6100Pengtoushan kültürü 彭頭山文化 Kuzeybatı Hunan'daki orta Yangtze bölgesi
7000–5000Peiligang kültürü 裴李崗文化 Henan'daki Yi-Luo Nehri Havzası Vadisi
6500–5500Houli kültürü 後李文化 Shandong
6200–5400Xinglongwa kültürü 興隆洼文化 Inner Mongolia-Liaoning sınırı
6000–5000Kuahuqiao kültürü 跨湖桥文化 Zhejiang
6000–5500Cishan kültürü 磁山文化 Güney Hebei
5800–5400Dadiwan kültürü 大地灣文化 Gansu ve batı Shaanxi
5500–4800Xinle kültürü 新樂文化 Liaotung Yarımadası'ndaki Aşağı Liao Nehri
5400–4500Zhaobaogou kültürü 趙宝溝文化 İç Moğolistan ve kuzey Hebei'deki Luan Nehri Vadisi
5300–4100Beixin kültürü 北辛文化 Shandong
5000–4500Hemudu kültürü 河姆渡文化 Yuyao ve Zhoushan, Zhejiang
5000–3000Daxi kültürü 大溪文化 Üç Boğaz Bölgesi
5000–3000Majiabang kültürü 馬家浜文化 Tai Gölü bölgesi ve Hangzhou Körfezi'nin kuzeyi
5000–3000Yangshao kültürü 仰韶文化 Henan, Shaanxi ve Shanxi
4700–2900Hongshan kültürü 紅山文化 Inner Mongolia, Liaoning ve Hebei
4100–2600Dawenkou kültürü 大汶口文化 Shandong, Anhui, Henan ve Jiangsu
3800–3300Songze kültürü 崧澤文化 Tai Gölü bölgesi
3400–2250Liangzhu kültürü良渚文化 Yangtze Nehri Deltası
3100–2700Majiayao kültürü 馬家窯文化 Gansu ve Qinghai'deki yukarı Sarı Irmak bölgesi
3100–2700Qujialing kültürü 屈家嶺文化 Hubei ve Hunan'daki orta Yangtze bölgesi
3000–2000Longshan kültürü 龍山文化 Orta ve aşağı Sarı Irmak
2800–2000Baodun kültürü 寶墩文化 Chengdu Düzlüğü
2500–2000Shijiahe kültürü 石家河文化 Hubei'deki orta Yangtze bölgesi
1900–1500Yueshi kültürü 岳石文化 Shandong'daki aşağı Sarı Irmak bölgesi

Şematik anahat

Çin Neolitik Haritası

Bu kültürler MÖ 8500 ila 1500 dönemi için şematik olarak bir araya getirilmiştir. Neolitik kültürler işaretsiz iken Bronz Çağ kültürleri (MÖ 2000'den itibaren) * ile işaretlenmiştir. Bu kültürlerin tarihlerinin belirlenmesi konusunda birçok görüş ayrılığı vardır, bu nedenle tarihler belirsizdir:

Yıl

(BC)
Kuzeydoğu Çin

(1)
Kuzeybatı Çin

(2)
Orta

Sarı Nehir

(Zhongyuan)

(3)
Aşağı-

Sarı Nehir

(4)
Aşağı-

Yangtze

(5)
Orta-

Yangtze

(6)
Sichuan (7) Güneydoğu Çin

(8)
Güneybatı Çin

(9)
8500 Nanzhuangtou
8500–7700
8000
7500
7000 Pengtoushan
(including
Chengbeixi
6500 Dadiwan Peiligang Houli and Zaoshi) Zengpiyan
Xinglongwa Laoguantai Cishan 6500–5500 7000–5800 7000–5500
6200–5400 = Baijia Jiahu
6000 6500–5000 Lijiacun Kuahuqiao
6500–5000 6000–5000
5500
Beixin
Xinle 5300–4500
5000 5300–4800 Yangshao Hemudu Daxi Dapenkeng
5000–3000 5000–3400 5000–3300 Fuguodun
Majiabang 5000–3000
4500 Zhaobaogou 5000–4000
4500–4000 Dawenkou Songze
4300–2600 4000–3000
4000
3500 Qujialing
Hongshan 3500–2600 Yingpanshan
(incl. Fuhe) Majiayao Liangzhuc. 3100?
3000 3400–2300 3300–2700 3200–1800 Tanishan
Banshan *Henan- Shijiahe Baodun Shixia
2700–2400 Longshan *Shandong- 2500–2000 2800–2000 Nianyuzhuan
2500 Machang 2800–2000 Longshan Qinglongquan Qinglongquan
2400–2000 2600–2000 = (Hubei- Hedang Baiyangcun
*Qijia Longshan) 3000–.... 2200–2100
2000 *Xiajiadian 2300–1800 2400–2000 Dalongtan
2000–300 *Erlitou *Yueshi 2100–2000
*Siba 1900–1500 1900–1500 *Maqiao
1500 1950–1500 Xia

Dynasty
?
1800–1200 *Chang Jiang

(Sanxingdui)
from 1500

Neolitik kültürlerinin bu şematik taslağı için Çin aşağıdaki dokuz bölüme ayrılmıştır:

  1. Kuzeydoğu Çin: İç Moğolistan, Heilongjiang, Jilin ve Liaoning .
  2. Kuzeybatı Çin (Yukarı Sarı Nehir ): Gansu, Çinghay ve Shaanxi'nin batı kısmı.
  3. Kuzey-orta Çin (Orta Sarı Nehir): Shanxi, Hebei, Henan'ın batı kısmı ve Shaanxi'nin doğu kısmı. Buna Kuzey Çin Ovası denir, yakın zamana kadar Çin medeniyetinin ülkeden geldiği ve ülke geneline yayıldığı yerler olarak görülüyor.
  4. Doğu Çin (alt Sarı Nehir): Shandong, Anhui, Jiangsu'nun kuzey kısmı ve doğu kısmı Henan .
  5. Doğu-güney-doğu Çin (aşağı Yangtze ): Zhejiang ve Jiangsu'nun en büyük kısmı.
  6. Güney-orta Çin (orta Yangtze): Hubei ve Hunan'ın kuzey kısmı.
  7. Sichuan ve üst Yangtze.
  8. Güneydoğu Çin: Fujian, Jiangxi, Guangdong, Guangxi, Hunan'ın güney kısmı, Vietnam'ın kuzey kesiminde aşağı Red Nehri ve Tayvan adası.
  9. Güneybatı Çin: Yunnan ve Guizhou .

Ayrıca bakınız

Kaynakça

[1]

  1. ^ Xiaohong Wu, Chi Zhang, Paul Goldberg, David Cohen, Yan Pan, Trina Arpin, Ofer Bar-Yosef (2012). Early Pottery at 20,000 Years Ago in Xianrendong Cave, China. Science, 336, 1696–1700.

Konuyla ilgili yayınlar

chapter 7, Higham, Charles, 'East Asian Agriculture and Its Impact', p.234-264.
chapter 15, Higham, Charles, 'Complex Societies of East and Southeast Asia', p.552-594

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Yangtze</span> Asyanın en uzun nehri

Yangtze Nehri, Yangzi Jiang veya Gök Irmak; Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir. Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar, Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır. Çongçing, Vuhan, Nankin ve Şanghay'dan geçerek Yangtze Deltası'ndan Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olan Şanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Shen Kuo</span> Çinli bilim insanı (1031-1095)

Shen Kuo veya Shen Gua (1031–1095), geleneksel ismi; Cunzhong (存中) ve Mengqi Weng (夢溪翁), birçok bilim dalında başarılı (polimat), Song Hanedanlığı (960-1279) döneminde yaşamış Çinli bilim insanı ve devlet adamı. Bilimin ve devlet idaresinin birçok alanında etkin olan Shen; bir matematikçi, astronom, meteorolog, jeolog, zoolog, botanikçi, farmakolog, ziraatçı, arkeolog, etnograf, haritacı, ansiklopedist, general, diplomat, hidrolik mühendisi, mucit, akademisyen, maliye bakanı, hükûmet devlet müfettişi, şair ve müzisyen idi. Song Hanedanlığı'nın Astronomi alanında baş yetkilisi olan Shen bunun yanı sıra İmparatorluk Sağlık işlerinin de başkan yardımcısı idi.

<span class="mw-page-title-main">Æthelstan</span> Athelstan

Æthelstan ya da Athelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı. Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yuchanyan Mağarası</span>

Yuchanyan, Hunan, Çin'in Dao ilçöesindeki (Daoxian) erken bir Neolitik mağara alanıdır. Alanda, 18,300 - 17,500 yıllık seramik çömlek parçaları ve kömür ve kemik parçaları içeren eserler ortaya çıkarılmıştır. Çanak çömlek örnekleri, bilinen en eski çanak çömlek örnekleri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Qi (devlet)</span>

Qi, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 1046-221 yılları arasında var olan bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Çernyahov kültürü</span>

Çernyahov kültürü yahut Sântana de Mureș kültürü, MS 2 ila 5. yüzyıllar arasında günümüz Ukrayna, Romanya, Moldova ve Belarus'un bir kısmı olmak üzere, Karadeniz'in batı ve kuzeyinde bulunan bu Doğu Avrupa ülkelerinin topraklarına tekabül eden yerlerde tespit edilmiş bir arkeolojik kültürdür. Kalıntıların Sarmatlar, Slavlar, Gotlar ve Daçyalılar gibi halkların kültürel karışımı sonucu ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jiahu</span>

Jiahu, Çin'in Henan eyaletinde bulunan bir Neolitik yerleşim yeriydi. Antik Çin'in merkezi ovasında, Sarı Nehir yakınında, kuzeyde Ni Nehri'nin taşkın yatakları ile güneyde Sha Nehri arasında, Wuyang kentinin 22 km kuzeyinde yer almaktadır. Çoğu arkeolog, yerin Peiligang kültürünün en eski örneklerinden biri olarak görümektedir. MÖ 7000 civarında yerleşen yer, daha sonra sular altında kaldı ve MÖ 5700 civarında terk edildi. Yerleşim bir hendekle çevriliydi ve 55.000 m²'lik nispeten geniş bir alanı kaplıyordu. Bir zamanlar, en az 250 kişiye ve belki de 800 kadar kişiye ev sahipliği yapan "karmaşık, oldukça organize bir Çin Neolitik toplumu" olarak adlandırılmaktadır. Jiahu arkeolojik alanının önemli keşifleri arasında kaplumbağa kabuklarına ve kemiklerine oyulmuş, muhtemelen ön yazının erken bir örneği olan Jiahu yazıları, dünyanın en eski çalınabilir müzik aletleri arasında olduğuna inanılan turnaların kanat kemiklerinden oyulmuş otuz üç Jiahu flütü ile pirinç, bal ve alıç yapraklarından mayalanan şarabın kanıtları bulunmaktadır.

Jiahu yazıları, Çin'in Henan eyaletinde Peiligang kültürü alanı olan Jiahu'da bulunan bir ön yazıdır. Yazılar MÖ 6000 yılına dayanmakta olup orijinal buluntuları yapan arkeologlar, yazıların çok daha sonraki fal yazıtlarında kullanılan bazı karakterlere benzer olduğuna inanıyorlardı, ancak çoğu, işaretlerin sistematik yazıları temsil ettiğinden şüphe duymaktadır. Antiquity dergisindeki 2003 tarihli bir rapor, yazıları "yazının kendisi olarak değil, sonunda tam teşekküllü bir yazı sistemine yol açan uzun bir işaret kullanımı döneminin özellikleri olarak" yorumladı. Fal yazıtları senaryosunda bilinen en eski yazı, MÖ 1250 veya MÖ 1200'lerde geç Shang Hanedanı kralı Wu Ding'in saltanatına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peiligang kültürü</span>

Peiligang kültürü, Çin'in Henan eyaletinde Yi-Luo nehir havzasında MÖ 7000'den 5000'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Peiligang kültürü ile 100'den fazla site tanımlanmıştır ve bunların neredeyse tamamı nehrin hemen güneyinde ve kıyıları boyunca yaklaşık 100 kilometrekarelik oldukça kompakt bir alandadır.

<span class="mw-page-title-main">Yangshao kültürü</span>

Yangshao kültürü, Çin'in Sarı Nehir boyunca MÖ 5000'den 3000'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür esas olarak Henan, Şansi ve Şensi eyaletlerinde gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hemudu kültürü</span>

Hemudu kültürü, Çin'in Zhejiang eyaletinde Hangzhou Körfezi'nin güneyinde MÖ 5500'den 3300'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür, sırasıyla MÖ 4000 öncesi ve sonrası olmak üzere erken ve geç evrelere ayrılmaktadır. Ningbo'nun 22 km kuzeybatısındaki Hemudu'daki yerleşim 1973'te keşfedilmiş olup Hemudu bölgeleri de Yuyao kentindeki Tianluoshan'da ve Zhoushan adalarında keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Dawenkou kültürü</span>

Dawenkou kültürü, Çin'in Şantung eyaletinde MÖ 4100'den 2600'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür, Yangshao kültürüyle birlikte var olup Anhui, Henan ve Jiangsu eyaletlerinde de gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erligang kültürü</span>

Erligang kültürü, Çin'in Henan eyaletinde MÖ 1510'den 1460'a kadar var olan bir Tunç Çağı kültürüydü. Kültür, Sarı Nehir vadisinde merkezli olup ilk yıllarında hızla genişleyerek Yangtze Nehri'ne ulaştı. Kültür daha sonra yavaş yavaş ilk zirvesinden küçüldü.

<span class="mw-page-title-main">Longshan kültürü</span>

Longshan kültürü, Çin'in Şantung eyaletinde Sarı Nehir'in orta ve aşağı kesimlerinde MÖ 3000'den 1900'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültürün ilk arkeolojik bulgusu, 1930 ve 1931'deki ilk kazılarla 1928'de Chengziya Arkeolojik Sit Alanı'nda gerçekleşti. Kültür, Zhangqiu'daki yakındaki modern Longshan kasabasının adını almıştır. Kültür, son derece cilalı siyah çanak çömlek için not edildi. Nüfus, MÖ 3. binyılda, birçok yerleşim yerinin toprak duvarlar ile çarpıcı biçimde genişledi. MÖ 2000 civarında, merkezi alan Bronz Çağı Erlitou kültürüne dönüşene kadar çoğu bölgede azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Erlitou kültürü</span>

Erlitou kültürü, Çin'in Henan eyaletinde Sarı Nehir vadisinde MÖ 1900'den 1500'e kadar var olan bir Bronz Çağı kültürüydü. Kültür, Luoyang kentinin Yanshi semtinde Erlitou'da keşfedilen sitenin adını almıştır. Henan ve Şansi'de geniş çapta yayıldı ve daha sonra Şensi ve Hubei'de ortaya çıktı. Çinli arkeologlar genellikle Erlitou kültürünü Şia Hanedanı'nın yeri olarak tanımlarlar, ancak böyle bir bağlantıyı kanıtlamak için yazı gibi sağlam bir kanıt henüz bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Levanten koridoru</span> Afrikayı Avrasyaya bağlayan coğrafi koridor

Levanten koridoru, kuzeybatıda Akdeniz ile güneydoğuda çöller arasında Afrika'yı Avrasya'ya bağlayan nispeten dar bir şerittir. Bu koridor, Avrasya ve Afrika arasındaki hayvanların göçlerinin kara yoludur. Özellikle erken homininilerin Afrika'dan Avrasya'ya Levanten koridoru ve Afrika Boynuzu yoluyla yayıldığına inanılıyor. Koridor adını Levant'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alepotrypa mağarası</span>

Alepotrypa mağarası, Mora yarımadasının Manya bölgesinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Sit alanı, ilk çiftçilerin yaşadığı bir yer olmasının yanı sıra, mezar alanı ve ibadet alanı olarak da kullanılmıştır. Arkeolojik kanıtlar, mağara alanının Avrupa'da günümüze kadar bulunan en büyük Neolitik mezar alanlarından biri olduğunu ortaya koydu. Bölgede MÖ 4. binyıla tarihlenen bir mezardan iki yetişkin insan iskeleti ve en az 170 ayrı kişiye ait kalıntılar bulundu. Arkeologlar, MÖ 2. binyıla tarihlenen ve Alepotrypa'da yeniden gömüldüğü anlaşılan bir Miken mezarını ortaya çıkardılar. Yeniden defin işleminin nedeni ortaya çıkarılamadı. Doğrudan bir kanıt bulunmamakla birlikte, mezar alanının Alepotrypa'yı klasik mitolojide Hades'in Tainaron'a giriş yaptığı kapıya bağladığına inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi</span>

Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi, MÖ 215 yılında Çin Hanedanı ile Hiung-nular arasında meydana gelen bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Yue kabilelerine karşı Çin seferi</span>

Ticaret, Güney Çin'in kıyısındaki Baiyue halkları için önemli bir zenginlik kaynağı olduğundan, Yangtze Nehri'nin güneyindeki bölge, İmparator Çin Şi Huang'ın dikkatini çekti ve burayı fethetmek için bir dizi askeri sefer düzenledi. Ilıman iklimi, verimli alanları, deniz ticaret yolları, batı ve kuzeybatıdaki savaşan gruplardan gelen göreceli güvenlik ve Güneydoğu Asya'dan gelen lüks tropik ürünlere erişim ile cezbedilen imparator, MÖ 221'de Yue krallıklarını fethetmek için ordular gönderdi. M.Ö. 221 ile 214 yılları arasında bölgeye askeri seferler düzenlendi. Çin'in nihayet MÖ 214'te Yue'yi yenmesi için art arda beş askeri gezi yapılması gerekecekti.