İçeriğe atla

Çin'in doğrudan yönetilen şehirleri

Çin Halk Cumhuriyeti'nin doğrudan yönetilen şehirleri

Doğrudan yönetilen şehir (Çince: 直辖市; pinyin: zhíxiáshì), Çin'in eyalet düzeyi idari bölümleri ve en üst düzey şehirler için kullanılan bir tanımdır. İlçe düzeyindeki şehirler genellikle il düzeyi idari bölümler tarafından yönetilir, ancak bazıları doğrudan eyalet düzeyindeki idari bölümlere bağlıdırlar.

Doğrudan yönetilen şehirlerde en üst düzey devlet görevlisi belediye başkanıdır. Belediye başkanı ayrıca Ulusal Halk Kongresi (yasama)[1] ve ÇKP Belediye Meclisi Sekreter Vekili olarak da görev yapmaktadır. Bununla birlikte en yüksek idari makam ÇKP Belediye Komitesi Sekreteri veya Parti Sekreteri'ne aittir.

Tarihçe

İlk doğrudan yönetilen şehirler 1927'de Çin Cumhuriyeti zamanında oluşturulmuş olup Nankin, Şanghay, Pekin, Tientsin, Qingdao, Chongqing, Xi'an, Guangzhou, Hankou, Shenyang ve Harbin olmak üzere 11 adetti.

1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Anshan, Benxi ve Fushun doğrudan yönetilen şehir statüsü kazanmış ve Qingdao, Dalian ve Harbin il düzeyi şehir statüsüne düşürüldüler. Hankou ise Wuhan ile birleşti. 1950'de Dalian tekrar yükseltildi ve Kasım 1952'de Nankin bir il düzeyi şehir statüsüne düşürüldü. Temmuz 1953'te Harbin, Changchun'la birlikte tekrar doğrudan yönetilen şehir statüsüne yükseltildi.

Haziran 1954'te ise Pekin, Şanghay ve Tientsin dışındaki tüm doğrudan yönetilen şehirler il düzeyi şehir statüsüne düşürüldüler. 1997'de Chongqing Sichuan eyaletinden ayrılarak doğrudan yönetilen şehir statüsü aldı.

Doğrudan yönetilen şehirler listesi

Çin Halk Cumhuriyeti'nde dört adet doğrudan yönetilen şehir bulunmaktadır.

Adı Hanzi PinyinKısaltma Bölge Nüfus¹ Yoğunluk² Yüzölçümü³ ISO
ÇongçingÇince: 重庆市Chóngqìng Çince: 渝 yú Güneybatı28,846,170 350.50 82,300 CN-50
PekinÇince: 北京市Běijīng Çince: 京 jīng Kuzey19,612,368 1,167.40 16,800 CN-11
ŞanghayÇince: 上海市Shànghǎi Çince: 沪 hù Doğu23,019,148 3,630.20 6,341 CN-31
TientsinÇince: 天津市Tiānjīn Çince: 津 jīn Kuzey12,938,224 1,144.46 11,305 CN-12

Notlar:

¹: 2010 yılı itibarı ile
²: /km²
³: km²

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Chongqing Mayor: Government Must Place Service Above Anything Else". Xinhua News Agency. 3 Mart 2003. 21 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Nankin</span> çinin Jiangsu Eyaletinin başkenti, Çin Cumhuriyetinin ve Çinin Ming hanedanlığının eski başkenti

Nankin ya da Nanjing, Çin'in Jiangsu eyaletinin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

Çin'in büyük nüfusu ve yüzölçümü nedeniyle idarî bölümleri antik çağlardan beri çeşitli düzeylere ayrılmıştır. Çin'in anayasasına göre üç de jure idarî bölüm olmasına rağmen günümüzde beş de facto idarî bölüm bulunmaktadır: eyalet, il, ilçe, belde ve köy.

<span class="mw-page-title-main">Şenyang</span>

Şenyang, Çin'in Liaoning eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin 2010 yılı itibarı ile nüfusu 6,3 milyon olup belediye sınırları içerisindeki toplam nüfusu ise 8,1 milyondur. Şenyang, Kuzeydoğu Çin'in en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tientsin</span>

Tianjin, Türkçe kaynaklarda Tientsin veya Tiençin olarak da geçer, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı dört doğrudan yönetilen şehirden biridir. Çin'in Ulusal Merkezi Şehirleri'nden biri olmanın yanı sıra Kuzey Çin'deki en büyük "Açık Kıyı Şehir"dir. Tientsin, Kuzey Çin Ovası'nda, Hai Nehri ırmaklarının kesiştiği noktada bulunur. Doğusundan Bohai Denizi, kuzeyinden ise Yan Dağları tarafından çevrelenir. Hai Nehri'nin şehrin içinden akması, şehir çapında köprü dolu manzaraların ortaya çıkmasına yol vermiştir.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">İl düzeyi şehir</span>

İl düzeyi şehir, Çin'in il düzeyi idari bölümleridir. İl düzeyi şehirler genellikle bir şehir merkezi ve bu merkezden çok daha büyük olan çevresindeki kırsal alandan oluşur, dolayısıyla kelimenin tam anlamıyla şehir değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kore'nin idari bölümleri</span>

Kuzey Kore'nin idari bölümleri, üç hiyerarşik düzey halinde düzenlenmiştir. Bölümlerin çoğunun Güney Kore sisteminde eşdeğerleri bulunmaktadır. Birinci düzeyde 9 il, iki doğrudan yönetilen şehir ve üç özel idari bölüm bulunmaktadır. İkinci düzey bölümler ise şehirler, ilçeler, semtler ve bölgelerdir. Bu bölümlerde üçüncü düzey idari bölümler olan kasaba, mahalle, köy ve işçi bölgelerine ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Li Yuanchao</span>

Li Yuanchao Çin Halk Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı. Ayrıca Çin Komünist Partisi Politbürosu üyesi ve Red Cross Society of China'nın onursal başkanıdır. Bu görevinden önce Çin Komünist Partisi Merkez Komite Sekreteryası üyesiydi ve 2007–2012 yılları arasında Çin Komünist Partisi Organizasyonu Bölümü Başkanlığı görevini yürütmüştür. 2002–2007 yılları arasında Çin Komünist Partisi Jiangsu Sekreterliği görevini üstlenmiştir. Gao Jianjin ile evlenmiştir ve Li Haijin adında bir oğlu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çin'deki şehirler listesidir. Hong Kong ve Makao dahil olmak üzere Çin'in idari bölümlerine göre, eyalet düzeyi, il düzeyi şehirler ve ilçe düzeyi şehirler olmak üzere üç şehir seviyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İlçe düzeyi şehir</span>

İlçe düzeyi şehir, Çin'in ilçe düzeyi idari bölümleridir. İlçe düzeyindeki şehirler genellikle il düzeyi idari bölümler tarafından yönetilir, ancak bazıları doğrudan eyalet düzeyindeki idari bölümlere bağlıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in ilçeleri</span> Çinin üçüncü düzey idari bölümler

Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilçeleri, Çin'in üçüncü düzey idari bölümleridir. Hainan ve doğrudan yönetilen şehirler ise doğrudan ilçelere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Eyalet altı şehir</span>

Eyalet altı şehir, Çin'in ekonomi ve hukuk açısından bağımsız yönetilen il düzeyi şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki üniversiteler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin Eğitim Bakanlığı'nın 24 Nisan 2012 tarihinde yayımladığı verilere göre Çin anakarasında toplam 2138 üniversite ve diğer yükseköğretim kuruluşu bulunmaktadır. Çin'in çeşitli idari bölümlerindeki yükseköğretim kuruluşlarının listelerini görmek için lütfen aşağıdaki sayfalara bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Huangpu</span>

Huangpu, Çin'in doğrudan yönetilen şehirlerinden biri olan Şanghay'ın semtlerinden biridir. Yüzölçümü 20.46 km² olan semtin nüfusu 2010 yılı ile 678,670'tir.

ISO 3166-2:CN, Çin için, Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından yayınlanan ISO 3166 standardının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in illeri</span>

Çin'in illeri, Çin'in ikinci düzey idari bölümleridir. İller, hem antik hem de modern Çin'deki birkaç ilişkisiz siyasi bölünmeyi ifade etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Aymak (Çin)</span> Çinin İç Moğolistan Özerk Bölgesinde bulunan il düzey idarî bölümleri

Aymak, Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bulunan il düzey idari bölümleridir.

<span class="mw-page-title-main">Zhao Ziyang</span>

Zhao Ziyang Çinli bir politikacıydı. 1980'den 1987'ye kadar Çin Halk Cumhuriyeti'nin üçüncü başbakanı, 1981'den 1982'ye kadar Çin Komünist Partisi (ÇKP) başkan yardımcısı ve 1987'den 1989'a kadar ÇKP genel sekreteriydi. 1986'dan itibaren Çin'deki siyasi reformlardan sorumluydu, ancak reformcu neootoriterlik akımı ve 1989 Tiananmen Meydanı protestolarına verdiği destekle bağlantılı olarak gücünü kaybetti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.