Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi

Ordos bölgesi

Tarih	MÖ 215
Bölge	Ordos Platosu
Sonuç	Qin zaferi

Taraflar

Çin Hanedanı

Hiung-nu

Komutanlar ve liderler

Meng Tian

Teoman

Güçler

100.000-300.000^[1]^[2]

Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi, MÖ 215 yılında Çin Hanedanı ile Hiung-nular arasında meydana gelen bir savaştır.

Savaş

İmparator Çin Şi Huang, General Meng Tian'a Ordos bölgesindeki Hiung-nu kabilelerine karşı yola çıkmasını ve Sarı Nehir'in döngüsünde bir sınır bölgesi kurmasını emretti.^[1] Hiung-nu'nun olası bir tehdit olduğuna inanan imparator, imparatorluğunu genişletmek amacıyla Hiung-nu'ya karşı önleyici bir saldırı başlattı.^[1]

MÖ 215'te Meng Tian, Hiung-nu'yu yenerek onları Ordos'tan sürmeyi ve anavatanlarını ele geçirmeyi başardı.^[3] Meng Tian'ın elindeki ağır yenilgiden sonra, Hiung-nu lideri Teoman, çok kuzeyde Moğol Platosu'na kaçmak zorunda kaldı.^[4] Kuzeye doğru genişlemenin bir sonucu olarak, Çin Hanedanı'nın Hiung-nu'ya karşı oluşturduğu tehdit, nihayetinde birçok farklı Hiung-nu kabilesinin birleşik Çin devletine karşı bir konfederasyonda birleştikleri yeniden örgütlenmesine yol açtı.^[5]

Sonrası

Göçebelere karşı kazanılan zaferin ardından Meng Tian'a, Çin Seddi olarak bilinecek olan bir tahkimat hattı ile sınırı güvence altına alması talimatı verildi.^[6] Veliaht Prens Fusu ve General Meng Tian, Suide'deki bir garnizonda konuşlandırıldı ve kısa süre sonra Qin, Yan ve Zhao devletlerinin eski duvarlarıyla bağlantılı olacak duvarlı savunmaların inşasına başladı.^[7]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Cosmo 1999, 964.
^ Ebrey, Walthall & Palais 2009, 51.
^ Beckwith 2009, 71.
^ Beckwith 2009, 71–72.
^ Cosmo 1999, 892–893.
^ Higham 2004, 221.
^ Cheng 2005, 15.

Bibliyografi

Beckwith, Christopher I. (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton: Princeton University Press. ISBN 9780691150345.
Cheng, Dalin (2005). "The Great Wall of China". Borders and border politics in a globalizing world. Lanham: SR Books. ISBN 0-8420-5103-1.
Cosmo, Nicola Di (1999). "The northern frontier in pre-imperial China". The Cambridge history of ancient China: From the origins of civilization to 221 B.C. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-47030-7.
Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2009). East Asia: A cultural, social, and political history (2.2 yayımcı=Houghton Mifflin bas.). Boston. ISBN 978-0-547-00534-8.
Higham, Charles F.W. (2004). Encyclopedia of ancient Asian civilizations. New York: Facts On File. ISBN 0-8160-4640-9.

İlgili Araştırma Makaleleri

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

Teoman, Asya Hun İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Hun devlet adamı Tuvu Tanhu'nun oğlu ve Mete Han'nin babası. MÖ 3. yüzyıl dolaylarında yaşayan Teoman, bilinen ilk Hun (Hiung-nu) hükümdarıdır. Oğuz Han'ın babası Kara Han ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir.

Boxer Ayaklanması, Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı'nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır. Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901'de sona ermiştir. Ayaklanma ve ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce isyancı, yabancı ve alt sınıf Çinli ölmüştür.

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Usun</span> Halk

Usun ya da Wusun ya da Vusun,, Han Hanedanı döneminde yaşamış göçebe-yarı göçebe Türk veya Hint-Avrupa kökenli bir halk. Çin kaynaklarının aktardığına göre Çin'in kuzey batısında Yüeçiler'e yakın bir bölgede yaşamış, Yüeçiler tarafından yenilgiye uğratılınca MÖ 176 yıllarında Hiung-nu'ların egemenliğine girmiş, daha sonra İli Nehri ve Issık Göl bölgesine yerleşmiş ve en azından beş yüzyıl boyunca bölgedeki gücünü korumuştur.

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

Panu, Kuzey Hiung-nu tanhu.

<span class="mw-page-title-main">An Luşan</span>

An Luşan, An Luşan İsyanı'nı çıkaran ve önderlik eden Soğd veya Göktürk kökenli bir Tang Hanedanı generalidir.

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

<span class="mw-page-title-main">Qi (devlet)</span>

Qi, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 1046-221 yılları arasında var olan bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

Altay Dağları Muharebesi, MS 89 Haziran'ında Han Hanedanı tarafından Kuzey Hiung-nu'ya karşı başlatılan büyük bir seferdi. Savaş Dou Xian yönetiminde Han Hanedanı için başarıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Şanyu</span>

Kuzey Şanyu, MS 1. yüzyılda yaşayan, isimsiz ve belirsiz bir şanyu veya Hiung-nu hükümdarıydı.

Mayi Muharebesi, aynı zamanda Mayi Komplosu (馬邑之謀) ya da Mayi Kuşatması (馬邑之圍) olarak da bilinir, Han Hanedanı tarafından Çün-Çen Şanyu liderliğindeki istilacı Hiung-nu kuvvetlerine karşı her iki taraftan da en az kayıpla gerçekleştirilen abortif bir pusu operasyonuydu. Aslında hiçbir savaş olmamasına rağmen, hukuki olarak Han Hanedanı ile Hiung-nu arasındaki barışın sonunu getirdi ve müteakip Han-Hiung-nu Savaşı'nın başlamasına yol açtı. Operasyonun başarısızlığı, Han sarayını etkili süvari kuvvetleri geliştirmeye ve saldırgan seferi askeri politikalarının geliştirme konusunda da motive etti.

Anxi'nin Dört Garnizonu, Tang Hanedanı tarafından 648 ile 658 yılları arasında kurulan Çin askeri garnizonlarıydı. Hint-Avrupa şehir-devletleri Qiuci (Kuçar), Yutian (Hotan), Shule (Kaşgar) ve Yanqi'de (Karaşehir) konuşluydu. Batıyı Pasifize Etme Genel Himayesi'nin merkezi Qiuci'deydi.

Zhao-Hiung-nu Savaşı, MÖ 265 yılında Zhao devleti ile Hiung-nular arasında meydana gelen bir savaştır.

Meng Tian, Çin'de Çin Hanedanı döneminde yaşamış Çinli asker ve mucit. Büyük bir askeri general ve mimar soyundan gelmekte olup özellikle, Hiung-nu'ya karşı seferlerde ve Çin Seddi'nin inşasında öne çıkan biriydi. Meng Yi'nin ağabeyiydi, büyükbabası Meng Ao, Zhao döneminden bir generaldi ve babası Meng Wu, aynı zamanda Wang Jian'ın yardımcısı olarak görev yapan bir generaldi.

Yufuluo, Güney Hiung-nu'nun tanınmayan şanyusuydu. Saltanatı MS 188'den MS 195 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tongwancheng</span>

Tongwancheng, 5. yüzyılın başlarında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu liderliğindeki Xia devletinin başkentiydi. Şehir, Ordos Platosu'nun merkezinde, daha önce stratejik bir bölge olan Ordos Çölü'nün Maowusu Kumlarının güney ucundadır ve Güney Hiung-nu'nun şimdiye kadar bulunan en büyük şehir merkezidir. Şehrin kalıntıları iyi korunmuş durumda ve İç Moğolistan sınırına yakın Şensi eyaletine bağlı Jingbian ilçesinde bulunmaktadır. Şehir, araştırıldı ve bazı unsurları restore edildi, ancak henüz tam olarak kazılmamştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.