İçeriğe atla

Çin'in özel idari bölgeleri

  Özel idarî bölgeler
  Özel ekonomik bölgeler

Özel idari bölge (Çince: 特別行政區 / 特别行政区; tèbié xíngzhèngqūⓘ, Kantonca: [tɐk6piːt6 hɐŋ4tsɪŋ3kʰɵy1] (dinle)ⓘ; İngilizce: Special Administrative Region; Portekizce: Região administrativa especialⓘ), Çin'in idarî bölüm türlerinden birisidir. Günümüzde iki tane özel idari bölge vardır: Hong Kong ve Makao; her ikisi hükûmet başkanı olarak kendi baş yönetmenlerine ("Chief Executive") sahiptir.

Özel idari bölgeler, Çin anayasasınin 31. maddesinin temeline göre yönetilir. Bu madde, Çin Ulusal Halk Meclisi'ne özel idarî bölge kurma ve buna kendi anayasası, büyük oranda özerklik ve kendi siyasî ve ekonomik sistemlerini verme yeteneklerini vermektedir.

Özel idarî bölgelerin takip ettikleri Tek ülke, iki sistem prensibi Deng Xiaoping tarafından izah edildi. Hong Konglulara verdiği bir beyanatta bu prensibi ortaya çıkarttı. Bu bağlamda bir ülke Çin Halk Cumhuriyeti'ye simgeleştirir ve özel idarî bölgeler, Çin Halk Cumhuriyeti egemenliği altında olan yerel hükûmetler olarak sayılırlar.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Asya</span> Asya kıtasının alt bölgesi

Doğu Asya, Asya kıtasının doğu bölgesidir. Çin, Tayvan, Japonya, Kore, Uzak Doğu Rusya ve Moğolistan ülkelerini kapsar.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

Çin'in büyük nüfusu ve yüzölçümü nedeniyle idarî bölümleri antik çağlardan beri çeşitli düzeylere ayrılmıştır. Çin'in anayasasına göre üç de jure idarî bölüm olmasına rağmen günümüzde beş de facto idarî bölüm bulunmaktadır: eyalet, il, ilçe, belde ve köy.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın idari bölümleri</span>

Ermenistan'ın idarî bölümleri, Ermenistan topraklarının kurumsal ve idarî yapısıdır. Ermenistan, idarî olarak 10 ile ayrılmaktadır. Erivan, ülkenin başkenti olarak kendine özel idarî statüsüne sahiptir. Her marz, hükûmet tarafından atanan bir vali (marzpet) tarafından yönetilir. Erivan ise Erivan Belediye Meclisi tarafından seçilen bir belediye başkanı tarafından idare edilmektedir. İller, ek olarak 503 belediyeye (hamaynker) ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong pasaportu</span>

Hong Kong Özel İdari Bölgesi pasaportu Çin vatandaşı olan Hong Kong'un daimi sakinlerine verilir. Hong Kong Özel İdari Bölgesi Temel Kanunu uyarınca, 1 Temmuz 1997 tarihinde egemenliğe geçişten bu yana Çin Halk Cumhuriyeti Merkezi Halk hükûmetinin yetkisi altında pasaport Hong Kong Hükûmeti Göçmenlik Departmanı tarafından verilmektedir. Hong Kong'un resmi dilleri Çince ve İngilizce olduğu için pasaport, Çince ve İngilizce olarak iki dilde basılmıştır. Pasaport genellikle 10 yıllık bir süre için geçerlidir. 16 yaşın altındaki çocuklar için pasaport 5 yıl için geçerlidir.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'ın idari bölümleri</span>

Yaygın olarak Tayvan adıyla bilinen ve Tayvan, Pescadores, Kinmen, Matsu olmak üzere dört ana adayı ve bazı küçük adaları yöneten Çin Cumhuriyeti'nin idarî bölümleri, iki il ve altı özel şehirden oluşmakta olup illerde 3 il şehri ile 13 ilçeye ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin anakarası</span>

Çin anakarası ya da Kıta Çini, Çin Halk Cumhuriyeti'nin doğrudan kontrolü altındaki toprakları ifade etmek için kullanılan jeopolitik bir terimdir. Bu tanım 1949 yılında Çin İç Savaşı'nın sonunda Çan Kay-şek önderliğindeki Kuomintang güçlerini Tayvan'a çekilmesi ve Çin Komünist Partisi'nin tüm anakarayı ele geçirmesinin ardından ortaya çıkmıştır.

Tek ülke, iki sistem, 1980'li yılların başında 1997 yılında Hong Kong'un Çin Halk Cumhuriyeti'ne verilmesi konusunda Çin devlet başkanı Deng Xiaoping tarafından açıklanmış bir prensiptir. Bu prensibe göre Hong Kong ve Makao Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir parçasıdırlar ancak kendi siyasi ve ekonomik sistemleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Halk Savcılığı</span> Çin yargı sisteminde ulusal düzeyde yüksek sorumluluğu bulunan ve hem soruşturma hem de kovuşturma yetkisi olan savcılık

Yüksek Halk Savcılığı, 27 Eylül 1954 tarihinde kurulan, Çin'de geçerli olan Çin yargı sistemine göre ulusal düzeyde yüksek sorumluluğu bulunan ve hem soruşturma hem de kovuşturma yetkisine sahip savcılık. Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Hong Kong, Makao gibi özel idarî bölgelerde eski sömürgeleri olan Portekiz geleneklerini içeren ayrı yasal sistemleri bulunmaktadır ve bu bölgeler Yüksek Halk Savcılığı yetkisi dışındadır. Merkez binası Pekin'dedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çin'deki şehirler listesidir. Hong Kong ve Makao dahil olmak üzere Çin'in idari bölümlerine göre, eyalet düzeyi, il düzeyi şehirler ve ilçe düzeyi şehirler olmak üzere üç şehir seviyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin, fiilen Çin Komünist Partisi'nin tek parti egemenliğine dayalı bir devlettir. Bununla birlikte Çin resmî olarak, doğu Avrupa'daki eski komünist ülkelerdeki halk cephelerine benzer şekilde Birleşik Cephe şeklinde Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliği altında çok partili devlettir.

Çin-Britanya Ortak Bildirisi, 19 Aralık 1984 tarihinde Pekin'de Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Zhao Ziyang ile Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher tarafından imzalandı. Hong Kong üzerindeki egemenliğin Birleşik Krallık'tan Çin'e devredilmesi sürecinin yolunu açtı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Uyrukluk Kanunu</span>

Çin Halk Cumhuriyeti Uyrukluk Kanunu, Çin Halk Cumhuriyeti'nde uyrukluğu düzenler. Çin uyrukluğu genellikle doğum yoluyla ya da telsik yoluyla alınır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Merkez Çin</span> Çin de bir bölge

Güney Merkez Çin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin coğrafi bölgelerinden biridir. Guangdong, Hainan, Henan, Hubei, Hunan eyaletleri ve Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi'ne ek olarak bazı bağlamlarda Hong Kong ve Makao özel idari bölgeleri de kapsar. Halk arasında gelenek farklılıkları nedeniyle bu bölge sıklıkla Güney Çin (华南) ve Merkez Çin (华中) olarak ikiye bölünür.

Makao Sorunu Üzerine Ortak Bildiri veya Çin-Portekiz Ortak Bildirisi, Portekiz ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında Makao'nun statüsü üzerine imzalanan bir antlaşmaydı. Antlaşmanın tam adı, Çin Halk Cumhuriyeti Hükûmeti ve Portekiz Cumhuriyeti Hükûmeti'nin Makao sorunuyla ilgili Ortak Bildirisidir. 26 Mart 1987'de imzalanan bildiri, bölgenin Portekiz yönetiminden Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredilme sürecini ve koşullarını belirledi. Ortak Bildirge aynı zamanda Makao Özel İdare Bölgesi Temel Yasasında uygulanan temel hakların ana kaynağı olarak hizmet etti. Süreç, 1997'de Birleşik Krallık tarafından Hong Kong'un Çin egemenliğine devredilmesine benziyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Çin ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Çin ilişkileri, Bosna-Hersek ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 3 Nisan 1995 tarihinde kuruldu. Pekin'de Bosna-Hersek, Saraybosna'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Hong Kong-Türkiye ilişkileri, Hong Kong ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Hong Kong'da bir başkonsolosluğu vardır. Başkonsolosluk 1974 yılında Londra Büyükelçiliğine bağlı olarak açılmış, 1979'da ekonomik sebeplerden ötürü kapanmış, 1991 yılında tekrar faaliyete geçmiştir. Hong Kong'un 1 Temmuz 1997 tarihinde, İngiltere'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devrinden bu yana Başkonsolosluk Pekin Büyükelçiliğine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Makao üzerindeki egemenliğin devri</span>

Makao üzerindeki egemenlik, 20 Aralık 1999 tarihinde Portekiz'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredildi.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong arması</span>

Hong Kong arması, Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdari Bölgesi olarak da adlandırılan Hong Kong'un resmî armasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.