İçeriğe atla

Çin'de yolsuzluk

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı 2014 Yolsuzluk Algısı Endeksi sonuçlarını gösteren Dünya haritası.

1949 sonrası Çin'de yolsuzluk; Çin'deki iktidar partisi olan Çin Komünist Partisi (ÇKP)'nin örgütsel yapısından oluşan sorunlarla ilişkilidir. Bu fenomen, Çin Komünist Partisi'nin politikaları, kuruluşları, normları ve Mao sonrası dönemde Deng Şiaoping tarafından başlatılan ekonomik liberalleşme reformlarının oluşturduğu ortam değişikliğine uyum gösterme başarısızlığı[1] gibi unsurlar içerir. Eski Doğu Bloku ülkeleri ya da Orta Asya gibi ekonomik reformların uygulandığı diğer sosyalist ekonomilerde olduğu gibi, Çin de reformların uygulanmasının ardından artan seviyede yolsuzluğa maruz kalmıştır.[2]

Çin'de kadro yolsuzluğu; Kasım 2012'de düzenlenen 18. Ulusal Kongre'nin ardından Komünist Parti Genel Sekreteri Şi Cinping'in yolsuzluk karşıtı kampanyasını ilan etmesiyle büyük oranda medya ilgisi çekmiştir.[3] Bu rüşvet karşıtı kampanyanın yüksek profilliliğine rağmen Çin, 2014 yılında Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı Yolsuzluk Algısı Endeksi'nde 100. sırada yer aldı;[4] bu, Çin'in 2013'te tuttuğu 80. sıradan 20 sıra daha düşüktür.[5] 2016 Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yolsuzluk Algısı Endeksi sonuçlarına göre Çin, 176 ülkenin arasında 79. sıradadır.[6] Böylece Cezayir ve Surinam ile aynı sırada ve Ermenistan, Kolombiya, Mısır, Gabon, Liberya, Panama, Bolivya, Meksika, Moldova ve Nijer ile karşılaştırılabilen sıradadır. Çin, komşu ülkeleri Myanmar, Vietnam, Laos, Kuzey Kore, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Nepal'dan daha yüksek sırada olmakla beraber Avustralya, Yeni Zelanda, Singapur, Hindistan, Bhutan, Makao, Hong Kong ve Moğolistan gibi diğer Asya-Pasifik topraklarından daha düşük sıradadır. Rüşvet, zimmet, arka kapı anlaşmaları, nepotizm, himaye ve istatistiklerin tahrifatı; Çin'deki yolsuzluk vesilelerinin arasındadır.[7]

1980'lerin son yıllarından beri Çin anakarasında yapılan kamu anketler, yolsuzluğun kamu arasındaki en büyük endişe konuların arasında olduğunu göstermiştir. City University of New York Siyaset Bilimi Doç. Dr. Yan Sun'a göre demokrasiden çok, 1989 Tiananmen Meydanı Olayları'nı tetikleyen sosyal memnuniyetsizliğin kökenindeki esas unsur yolsuzluktur.[2] Yolsuzluk; ÇKP'nin meşruluğunu zayıflatır, ekonomik eşitsizliği arttırır, sosyal ortamı zayıflatır ve toplumsal huzursuzluğu uyandırır.[8]

Bu dönemden beri ekonomik özgürlüğün giderek artmasıyla yolsuzluk, sönmekten çok, kendi karakteri ve kapsamında daha sabit ve daha ağır bir hal almıştır. İş anlaşmaları çoğunlukla yolsuzluk pratiklerine katılımla yer alır.[9] 1980'lerdeki yaygın görüşlerin tam aksine günümüzde, dürüst ÇKP memurlarından daha fazla dürüst olmayan ÇKP memurlarının var olduğu görüş oldukça yaygındır.[2] Çin uzmanı Minxin Pei, yaygın yolsuzluğu kontrol altına almakta başarısızlığın, Çin'in gelecek ekonomik ve siyasi istikrarı için en ciddi tehditlerin arasında olduğunu ileri sürer.[8] Rüşvet, retrokomisyon, hırsızlık ve kamu fonların yanlış harcanması; GSYİH'nin en az yüzde üçüne mal oluyor. OECD üyesi olmamasına rağmen Çin, OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Rüşvet Çalışma Grubu'na gözlemci olarak katılmıştır (ayrıca bkz: OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi).

Kaynakça

Literatür
  • Lü, Xiaobo (2000). Cadres and Corruption. Stanford University Press. 
  • Yan, Sun (2004). Corruption and Market in Contemporary China. Cornell University Press. 
Dipnot
  1. ^ Lü 2000, s.229.
  2. ^ a b c Yan 2004, s. 2.
  3. ^ Teresa Welsh (11 Haziran 2015). "China's Corruption Crackdown: Progress or Politics?". U.S. News & World Report. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2015. 
  4. ^ "Corruption by Country / Territory". transparency.org. 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2015. 
  5. ^ Euan McKirdy (3 Aralık 2014). "China slips down corruption perception index, despite high-profile crackdown". CNN. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2015. 
  6. ^ "Corruption Perception Index 2016". 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Lü 2000, s.10.
  8. ^ a b Minxin Pei, Corruption Threatens China's Future 10 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Carnegie Endowment for International Peace, Policy Brief No. 55, Ekim 2007.
  9. ^ Murong Xuecun (8 Mayıs 2012). "No Roads Are Straight Here" (Opinion). The New York Times. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Şi Cinping</span> 10. Çin Komünist Partisi genel sekreteri

Şi Cinping veya Xi Jinping, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Başkanı ve Merkez Askeri Komisyon (MAK) başkanı olarak görev yapan Çinli bir siyasetçidir. Çin’in 2012’den bu yana “en üst düzey lideri” olup ÇKP’den 2016’da resmen “ana lider” unvanını aldı. Genel sekreter olarak Şi, Çin'in en üst karar organı olan Çin Komünist Partisi'nin Politbüro Daimi Komitesi'nde eski bir başkanlık görevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping Teorisi</span>

Deng Şiaoping Teorisi veya Dengizm, Çinli lider Deng Şiaoping tarafından geliştirilen siyasi ve ekonomik ideolojiler dizisi.

<span class="mw-page-title-main">Li Yuanchao</span>

Li Yuanchao Çin Halk Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı. Ayrıca Çin Komünist Partisi Politbürosu üyesi ve Red Cross Society of China'nın onursal başkanıdır. Bu görevinden önce Çin Komünist Partisi Merkez Komite Sekreteryası üyesiydi ve 2007–2012 yılları arasında Çin Komünist Partisi Organizasyonu Bölümü Başkanlığı görevini yürütmüştür. 2002–2007 yılları arasında Çin Komünist Partisi Jiangsu Sekreterliği görevini üstlenmiştir. Gao Jianjin ile evlenmiştir ve Li Haijin adında bir oğlu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de fuhuş</span>

Çin'de fuhuş, hem boyutlarında hem de yasal düzenlemelerinde önemli değişiklikler geçirmiş bir fenomendir. 1949'da Çin Komünist Partisi'nin iktidara gelmesinden kısa süre sonra hükûmet, fuhuşun tamamen ortadan kaldırılması amacıyla, 1960'ların başında ulaşılması hedeflenen bir dizi reform başlattı. 1980'lerin başında sosyal kontrollerin kaldırılmasının ardından, Çin'de fuhuş sadece kentsel alanlarda daha fazla görünür hale gelmekle kalmadı; aynı zamanda kırsal alanlara da yayılmaya başladı. Çin hükûmetinin gayretlerine rağmen fuhuş, çok sayıda insan kapsayan ve paranın sürekli el değiştiği bir endüstri haline geldi. Aynı zamanda organize suç, hükûmet yolsuzluğu ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi çeşitli sorunlarla ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

Çin ekonomik reformu, Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisindeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de siyaset</span> çinde siyaset

Çin Halk Cumhuriyeti'nde siyaset, tek bir partinin yönettiği yarı başkanlık sosyalist cumhuriyetin çerçevesinde yer almaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde devlet gücü; Komünist Partisi, Merkezi Halk Hükümeti ve bunun eyalet seviyesinde ve yerel seviyedeki temsili aracılığıyla uygulanır. Çin Komünist Partisi, Çin Halk Cumhuriyeti halkı arasında yer alan iç anlaşmazlıkları yönetmek ve izlemek için Dahili Referans kullanır. Sosyalist devletin yüce liderliğine Batı etkilerinin meydan okumasını önlemek amacıyla Şi-Li Yönetimi, Çin'deki ideolojik alan üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan Dokuz Numaralı Belge'yi Çin Komünist Partisi üyeleri arasında dağıttırdı.

Kazakistan'da yolsuzluk, ülkenin politik ve ekonomik gelişimini engelleyen başlıca sorunlardan biridir. 2004 yılında Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün hazırladığı Yolsuzluk Algısı Endeksi'nde Kazakistan 122. sırada yer aldı. Kazakistan bu sırayı birçok ülke ile paylaştı. Genel listede 174 ülke vardı. 10 puanlık ölçekte Kazakistan'ın 2.2 puan aldığı tahmin edilmektedir Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev yolsuzluğa karşı "kutsal savaş" ilan etti. Dahası, "yolsuzluğa karşı 10 tedbir" alınmasını istedi. Böylelikle ülkede devlet ve kamu düzeyinde yolsuzlukla mücadele başlatıldı. Kazakistan, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2014 sıralamasında 174 ülkeden 126. sırada yer alıyor.

Azerbaycan, Avrupa Konseyi Yolsuzlukla Mücadele Grubu (GRECO) ve OECD'nin Yolsuzlukla Mücadele Ağı üyesidir. Yolsuzlukla mücadele önlemleri izleme mekanizmaları tarafından düzenli olarak değerlendirilmektedir. GRECO, Azerbaycan Hükûmeti tarafından gerçekleştirilen yolsuzlukla mücadele politikaları ve önlemlerine rağmen, yolsuzluğun Azerbaycan'daki sorunlu alanlardan biri olarak adlandırıldığını belirtti. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2017 Yolsuzluk Algısı Endeksi, ülkeyi 122 ülke arasında 122. sırada gösteriyor.

Türkiye'de yolsuzluk, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılımını etkileyen bir konudur. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2016 Yolsuzluk Algısı Endeksi ülkeyi 176 ülkeden 75'inci sıraya koyarken, 2017 endeksi Türkiye'yi 87'nci sıraya geriletti. Türkiye, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2018 Yolsuzluk Algısı Endeksi kapsamında ankete katılan 180 ülkeden 78'inci sırada yer aldı. Bu durum Tunus (73.), Bulgaristan (77.) ve Çin (87.) ile karşılaştırılabilir.

Yolsuzluk, İran’da, çoğunlukla hükûmette yaygın olarak görülen ciddi bir sorundur. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2017 Yolsuzluk Algısı Endeksi İran'ı 180 ülkeden 130. sırada gösteriyor. Reformistler ve muhafazakârlar - hatta dini lider bile - hükûmetteki yolsuzluğu rutin olarak eleştiriyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Ulu lider</span>

Yüce lider, bazen ise ulu lider olarak bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) en önemli siyasi figür için kullanılan gayriresmî bir terimdir. Yüce lider tipik olarak Çin Komünist Partisi'ni (ÇKP) ve Halk Kurtuluş Ordusu'nu (PLA) kontrol eder ve genellikle ÇKP Genel Sekreteri ve Merkezi Askeri Komisyon (MAK) Başkanı unvanlarına sahiptir. Devlet başkanı (başkan) veya hükümet başkanı (prömiyer/başbakan) muhakkak yüce liderdir denilemez – Çin'in parti-devleti sisteminde, ÇKP'nin rolleri siyasi olarak devlet unvanlarından daha önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Hu Yaobang, Çin Halk Cumhuriyeti'nin üst düzey bir yetkilisiydi. 1981'den 1987'ye kadar Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) en üst makamını, önce 1981'den 1982'ye kadar Başkan olarak, ardından 1982'den 1987'ye kadar Genel Sekreter olarak görev yaptı. Hu, ÇKP'ye 1930'larda katıldı ve bir yoldaş olarak öne çıktı. Kültür Devrimi (1966–1976) sırasında Hu, Mao Zedong tarafından tasfiye edildi, geri çağrıldı ve yeniden tasfiye edildi.

Yolsuzluk, Rusya'da ekonomi, iş, kamu yönetimi, kolluk kuvvetleri, sağlık hizmetleri ve eğitim de dahil olmak üzere yaşamın çeşitli yönlerini etkileyen önemli bir sorun olarak algılanıyor. Yolsuzluk olgusu, kamu yönetiminin tarihsel modelinde güçlü bir şekilde yerleşiktir ve ülkedeki hukukun üstünlüğünün genel zayıflığına atfedilir. Rusya, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2021 Yolsuzluk Algısı Endeksi'nde en düşük puan alan Avrupa ülkesi oldu; 180 ülke arasında 136. sırada.

<span class="mw-page-title-main">Zhao Ziyang</span>

Zhao Ziyang Çinli bir politikacıydı. 1980'den 1987'ye kadar Çin Halk Cumhuriyeti'nin üçüncü başbakanı, 1981'den 1982'ye kadar Çin Komünist Partisi (ÇKP) başkan yardımcısı ve 1987'den 1989'a kadar ÇKP genel sekreteriydi. 1986'dan itibaren Çin'deki siyasi reformlardan sorumluydu, ancak reformcu neootoriterlik akımı ve 1989 Tiananmen Meydanı protestolarına verdiği destekle bağlantılı olarak gücünü kaybetti.

Arnavutluk'ta yolsuzluk çok ciddi bir sorundur. 2013'te Küresel Yolsuzluk Barometresi'ne göre, anketlere yanıt verenlerin %66'sı Arnavutluk'ta yolsuzluğun arttığını belirtmiştir.

Litvanya'da yolsuzluk, Litvanya'da yolsuzluğun önlenmesini ve varlığını ifade eder.