İçeriğe atla

Çiftçinin Ağıtları

Çiftçi'nin ağıtları (farklı şekillerde de çevrilmiş olabilir; konuşkan köylü, köylü yahut çiftçi hikâyesi, belagatlı köylü vs.) Orta Mısır dili'nde yazılmış, papirüs parçaları halinde günümüze ulaşan ve antik Mısır'ın birinci ara dönemi'nde geçen bir edebi eser.[1][2]

Ortaya çıkışı

Metnin yazılış tarihi genellikle antik Mısır'ın birinci ara dönemine yahut Orta Krallık dönemine tarihlenmiştir. Ancak yeni yapılan araştırmalar metni 12. Hanedana tarihleme eğilimindedirler.[3] Çiftçi'nin ağıtlarını içeren bu metinler Ramses döneminde de (19. ve 20. hanedan) popülerliğini korumaktaydılar.[4]

Konu

Ürünlerini satmak üzere Natrun Vadisi'nden Nil Vadisi'ne doğru yola koyulan çiftçi Chui-ni-Anup (ya da Chu-en Anubis) Nil Vadisi'nde Rensi'nin topraklarından geçerken Thot-Nacht (ya da diğer metinlerdeki şekli ile Nemti-Nacht) tarafından aldatılır ve bütün eşyalarını kaybeder. Bunun üzerine Herakleopolis'e giden Chui-ni-Anup burada kralın hazinesini kontrol eden Rensi'nin karşısına çıkar. Rensi, Chui-ni-Anup'a bir takım öğütlerde bulunduktan sonra, Chui-ni-Anup'un yardım ricasını cevapsız bırakır. Bunun üzerine çiftçi, Rensi'ye karşı ağıt ve şikayet içerikli konuşmalar yapmaya başlar. Bu konuşmalarda çiftçi adalet tanrıçası Maat olmak üzere düzen, kanun, yasa gibi birçok konulara değinir. Bu konuşmalarda zengin ve fakir arasında hukuksal bir eşitliğin şart olması gerektiğini ileri sürer. Çiftçi'nin ilk konuşmasına yanıt vermeyen Rensi, dönemin Kralı Nebkaure Cheti'yi[5][6] olaydan haberdar eder. Kral bu konuşmaların içeriğini merak ettiğinden Rensi'ye bu konuşmaları cevapsız bırakması ve kendisi için konuşmaları yazılı olarak kaydetmesi gerektiğini söyler. Öte yandan çiftçinin geçiminin karşılanmasını da ister. Konuşmalarına devam eden çiftçi nihayet dokuzuncu ve aynı zamanda da son konuşmasında durumun çaresiz olduğunu ve kendisi için ölümün en iyisi olduğunu, ölürse ölüler tanrısı Anubis karşısında Rensi'den şikayetçi olabileceğinden bahseder. Nihayet bu konuşma sonrasında haklı bulunan çiftçiye kaybının karşılığı kadar tazminat verilir. Hikâyenin devamı ise maalesef günümüze kadar ulaşmamıştır.

Ayrıca bakınız

  • Eski Mısır edebiyatı

Dipnotlar

  1. ^ Parkinson, Richard (1991). The Tale of the Eloquent Peasant. Griffith Institute. ISBN 0900416602.
  2. ^ "The Eloquent Peasant (5)" 28 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. AEL Email List. Retrieved 2007-12-17.
  3. ^ Oleg D. Berlev: The Date of the „Eloquent Peasant“.
  4. ^ Parkinson, R B (1999), The Tale of Sinuhe and other ancient Egyptian poems, 1940–1640 BC 10 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York, ISBN 978-0-19-283966-4
  5. ^ Alan GardinerEgypt of the Pharaohs. An introduction, Oxford University Press, 1961, p. 112.
  6. ^ William C. Hayes, in The Cambridge Ancient History, vol 1, part 2, 1971 (2008), Cambridge University Press, ISBN 0-521-077915, p. 465.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır</span> Kuzeydoğu Afrikada varolmuş bir antik medeniyet

Antik Mısır, Antik Çağ'daki medeniyetlerden biridir. Kuzeydoğu Afrika'da Nil Nehri'nin denize ulaştığı yarısı çevresinde yayılmış antik bir uygarlıktır. Uygarlığın yayıldığı bölge, bugünkü Mısır toprakları içinde yer almaktadır. MÖ 3.050 yılları civarında kuruluşundan önce, "Aşağı Mısır" ve "Yukarı Mısır" olarak ikiye ayrılmaktaydı. Uygarlık, MÖ 3.150 yılında ilk firavunun yönetimi altında Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır'ı politik olarak birleştirdi. Bu politik birlik, izleyen 3 bin yıl boyunca sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Babil</span> Mezopotamyada tarihi bölge ve devlet

Babil, Mezopotamya'da adını aldığı Babil kenti etrafında MÖ 1894 yılında kurulmuş, Sümer ve Akad topraklarını kapsayan bir imparatorluktur. Babil'in merkezi bugünkü Irak'ın El Hilla kasabası üzerinde yer almaktadır. Babil halkının büyük bir kısmını tarih boyunca çeşitli Sami asıllı halklar oluşturmuştur. Bölgede konuşulmuş en yaygın dil Akadca olmuş olmasına rağmen Sümerce dinî dil olarak kullanılmıştır. Aramice ise ilerleyen yıllarda bölgenin geçer dili konumuna gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Mısır mitolojisi</span> Antik Mısırlıların mitleri ve uygulamaları

Mısır mitolojisi, eski Mısır kültürünün inanç yapısını ifade etmek için kullanılır. Eski Mısır'daki yaşamın her yönü, dünyanın yaratılışı ve dünyanın tanrılar tarafından idamesi ile ilgili hikâyelerle metaforlaştırılmıştı. Mısır mitolojisi durağan bir birlik içinde var olan ritmik yapılar olarak nitelendirilebilir. Sonuçlarda çatışma ve gerginlikten ziyade istikrar eğilimi ağır basmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musa</span> İbranî peygamber ve din büyüğü

Musa, Hristiyanlık, İslam ve Bahâîlik gibi İbrahimî dinlerde önemli bir peygamber, Yahudilikte ise en büyük peygamber kabul edilen İbrani din büyüğüdür. İsrail'in on iki oğlundan biri olan Levi'nin soyundan geldiğine inanılır. Tanah'taki anlatımlara göre İsrailoğulları'nın önderi ve kanun koyucusu olan Musa, Tanah'ın ilk beş kitabının birleşimi olan Tevrat'ın gökten indiricisi olarak atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">Meroe</span>

Meroe ya da Merâvi, Sudan'da Hartum'un yaklaşık 200 km kuzey doğusundaki Shendi yakınında, Kabushiya tren istasyonunun yaklaşık 6 km kuzey doğusunda ve Nil nehrinin doğu kıyısında bulunan antik kentin ismidir. Kentin yakınında Bagrawiyah ismi verilen bir grup köy bulunur. Bu şehir birkaç yüzyıl boyunca Kuş Krallığının başkenti olmuştur. Kent ismini günümüzde Butana bölgesindeki Meroe Adasına vermiştir. Butana, üç tarafı Nil, Atbarah ve Mavi Nil nehirleri ile çevrilmiş bir bölgedir. Butana bölgesinde Meroe'nin yanı sıra isimleri Musawwarat es-Sufra ve Naqa olan iki Meroitik kenti daha vardır. Kush Krallığı'na ev sahipliği yapan Meroe kenti orta Nil bölgesinde kurulan erken devletlerden birini temsil etmektedir. Sahra'nın güneyinde bulunan en eski ve en etkileyici devletlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Eski Krallık</span>

Eski Krallık MÖ 3. bin yıllık döneme verilen addır. Mısır ilk defa bu dönemde medeniyet gelişmişliği ve başarıları açısından devamlı zirvededir. Bu dönem "Krallık" dönemleri olarak adlandırılan üç dönemden ilkidir, bunlar Nil Vadisi'nde medeniyetin en yüksek olduğu dönemlerdir. Eski Krallık genellikle Mısır'ın Üçüncü Hanedan'dan Altıncı Hanedan'a kadar yönetildiği zaman aralığından bahseder. Ayrıca birçok mısırbilimci, Memphisli yedinci ve sekizinci hanedanları Memphis merkezi idari yapılanmasının devamı olması nedeniyle Eski Krallık içinde sayar. Eski Krallık dönemini, mısırbilimciler tarafından Birinci Ara Dönemi olarak adlandırılan ayrılık ve göreli kültürel düşüş dönemi takip eder.

<span class="mw-page-title-main">Krallar Vadisi</span>

Krallar Vadisi ya da Firavunlar Vadisi, Mısır'da bulunan MÖ 16. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar yaklaşık 500 yıllık bir süre boyunca 18. ve 20. Hanedanlık döneminde Yeni Krallık'ın firavunları ve dönemin ileri gelenleri için inşa edilen mezarların bulunduğu vadidir. Vadi, Luksor'un batı tarafında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mitanni</span> MÖ 1500 ile MÖ 1300 yılları arasında Kuzey Mezopotamyada hüküm sürmüş bir devlet

Mitanniler, ,ayrıca Hani-Gelbat veya Hani-Rabbat olarak adlandırılır) MÖ 1500 ile MÖ 1200 yılları arasında Anadolu'da hüküm sürmüş bir devlettir. Mitanni'ler Hititler'in yıkılışından sonra bölgesel bir güç oldu. Son krallarının adı II. Şattuara idi. Kayıprenins JiaŞ-Jiara efsanevî bir kişiliğe sahiptir.

Hurrice veya Mitannice, MÖ 3. ve 2. binyıllar arasında Anadolu ve Kuzey Mezopotamya'da hüküm süren Hurriler tarafından konuşulmuş bir dildir. Genellikle bu dili konuşanların Ermeni Dağlık Bölgesi'nden gelip MÖ 2. binyıl'ın başlarında güneydoğu Anadolu ve kuzey Mezopotamya'ya yayıldıklarına inanılmaktadır.

Mısırlılar, Mısır vatandaşı olan kimse. Antik Mısır'dan beri kullanılmaktadır. Mısır, Osmanlı egemenliğindeyken tüm Mısır vatandaşları Osmanlı vatandaşı olurdu.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır tanrıları</span> Antik Mısır dinindeki ilahlar

Antik Mısır tanrıları, Antik Mısır'da kendilerine tapınılan tanrı ve tanrıçalardır. Bu tanrılar çevresinde oluşan inançlar ve ritüeller tarihöncesi dönemde ortaya çıkmış ve Antik Mısır dininin özü hâline gelmiştir. Tanrı ve tanrıçalar doğa olaylarının ve fenomenlerinin simgesi olarak görülüyordu ve Mısırlılar doğa olaylarının ma'at'a yani ilahî düzene göre devam edebilmesi için ritüeller ve sunularla tanrı ve tanrıçaları yatıştırıyorlardı. Mısır devletinin MÖ 3100 yılı civarında kurulmasından sonra bu görevleri uygulama yetkisi, kendini tanrıların temsilcisi ilan eden ve ritüellerin yapıldığı tapınakları idare eden firavun tarafından kontrol edilmeye başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Mısır</span>

Yukarı Mısır Mısır' da, adı ile de bilinen Nil Irmağı vadisinin iki yanı boyunca uzanan, güney ucunda Nübye ve kuzey yönüne doğru akan Nil' in Akdeniz' e ulaşmasından önce başlayan Aşağı Mısır bölgesine kadar uzanan bölgeye verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sümer edebiyatı</span> MÖ 18-17. yüzyıl yazıları

Sümer edebiyatı, Sümer uygarlığı tarafından sürdürülen ve daha sonraki Akad ve Babil imparatorlukları tarafından büyük ölçüde korunan dini yazılar ve diğer geleneksel hikâyeler de dahil olmak üzere, bilinen en eski kayıtlı edebiyat külliyatını oluşturur. Bu kayıtlar Orta Tunç Çağı sırasında MÖ 18. ve 17. yüzyıllarda Sümer dili ile yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Teb</span> Antik Mısırın şehirlerinden birisinin Yunanca ismi

Teb, Thebes, Thebai veya Mısır dildeki adıyla Waset, Nil Nehrinin kıyılarına kurulmuş ve Akdeniz'in yaklaşık olarak 800 km güneyinde yer alan Antik Mısır'ın önemli şehirlerinden biridir. Yukarı Mısır'ın dördüncü nomunun ana şehridir ve Orta Krallık ve Yeni Krallık dönemlerinde uzun süre Mısır'a başkentlik yapmıştır. Nübye ve Doğu Çölüne yakın lokasyonda bulunan şehir aynı zamanda bir ticaret rotalarının üzerindeydi. Aynı zamanda dini bir merkez olan şehir, Antik Mısır'da en saygı duyulan şehirlerindendi. Şehir, Nil Nehrinin yakasına yayılmıştır. günümüzde Nil'in doğu tarafında Luxor kenti ve Karnak ve Luksor Tapınaklarının harabeleri, batı tarafında ise Teb Nekropolü bulunmaktadır. 1979 senesinde UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.

Antik Mısır Edebiyatı, Antik Mısır'da milattan önce 2800 yılından milattan sonra 300 yılına kadar icra edilen, Eski, Orta ve Yeni Mısır dili ile demotik metinlerle günümüze aktarılan, bilge öğretiler ve otobiyografik metinler içeren bir edebiyattır.

<span class="mw-page-title-main">Hesat</span>

Hesat, inek benzeri yapıda eski bir Mısır tanrıçasıdır. İnsanlığa süt sağladığı ve özellikle firavunu ve birkaç eski Mısır boğa tanrısını emzirdiği söylenirdi. Piramit metinlerinde Anubis'in ve ölen kralın annesi olduğu da söylenir. Özellikle Heliopolis'te ibadet edilen yaşayan boğa tanrısı Mnevis ile bağlantılıydı ve Mnevis boğalarının anneleri Hesat'a adanmış bir mezarlığa gömüldü. Ptolemaik zamanlarda tanrıça İsis ile yakından bağlantılıydı.

Mısır'ın Yirminci Hanedanı, MÖ 1189'dan MÖ 1077'ye kadar süren Eski Mısır Yeni Krallık döneminin üçüncü ve son hanedanıdır. 19. ve 20. Hanedanlar ayrıca Ramsesler dönemi olarak bilinen bir çağı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Acı Göl</span> Süveyş Kanalı üzerinde bir tuzlu su gölü

Büyük Acı Göl, Mısır'da bulunan bir tuz gölüdür. Süveyş Kanalı'nın bir parçası olan göl, kanalın inşaatından önce bir kuru tuz vadisi veya havzasıydı. Eski Mısır döneminden kalma piramit metinlerinde göle atıfta bulunulur.