Çibanyen, hâlen devam eden Kuvaterner devrinin bir parçası olan Pleistosen devrenin ikinci kısmı olan, uluslararası jeolojik zaman cetvelindeki bir çağ ya da kronostratigrafideki bir kattır.[3] Daha önceleri Orta Pleistosen olarak bilinirken Ocak 2020'de Uluslararası Jeoloji Bilimleri Birliği tarafından adı, Japonya'nın Chiba iline atfen Çibanyen olarak değiştirilmiştir.[3] Çibanyen, tahminî olarak 0,770 myö (770.000 yıl önce) ile 0,126 myö (126.000 yıl önce) arasında sürmüştür.
Jeoloji ya da yer bilimi, geniş anlamda Yerküreyi, dar anlamda yerkabuğunu oluşum, bileşim, yapı, hareket, değişiklikler ve değişiklikleri yaratan nedenler ve tarihsel evrim açısından inceleyen, yeraltı zenginliklerinin bulunması, doğal afetlerle savaşımda katkı sunulması gibi amaçları olan bir bilimdir. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.
Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
Jeolojik zaman cetveli, Dünya'nın jeolojik kayıtlarına dayanan bir zaman temsil şeklidir. Jeolojik zaman cetveli, kronostratigrafiyi ve jeokronolojiyi kullanan bir kronolojik tarihleme sistemidir. Özellikle yer bilimciler tarafından jeolojik tarihteki olayların zamanlamasını ve ilişkilerini tanımlamak için kullanılır. Zaman cetveli, kayaç katmanlarının incelenmesi, bu katmanların ilişkilerinin gözlemlenmesi, litoloji, paleomanyetik özellikler ve fosiller gibi özelliklerin tanımlanmasıyla geliştirilmiştir. Standartlaştırılmış uluslararası jeolojik zaman birimlerinin tanımlanması, birincil amacı jeolojik zaman bölümlerini gösteren Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge'deki (ICC) global kronostratigrafik birimleri kesin olarak tanımlayan Uluslararası Jeolojik Bilimler Birliği'nin (IUGS) kurucu organı Uluslararası Stratigrafi Komisyonu'nun (ICS) sorumluluğundadır. Kronostratigrafik bölümler ise jeokronolojik birimleri tanımlamak için kullanılır.
Gergedan, Gergedangiller (Rhinocerotidae) familyasından, ağır ve hantal gövdeli, burun kemiğinin üstünde derisine yapışık bir veya iki boynuzu bulunan, kalın derili otçul memelilerin genel adı. Atgiller ve tapir gibi tek toynaklılar (Perissodactyla) takımına dahildir.
Neojen, Üçüncü Zaman'ın bölündüğü dört büyük devirden son ikisi olan pliyosen ile miyoseni birden kavrayan sistem. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu'nun (ICS) jeolojik zaman cetveline göre 23,03 milyon sene evvel başlar ve 2,58 milyon sene evvel biter. Senozoik Zaman'daki ikinci periyot, Paleojen Periyot'tan sonra gelir ve Kuaterner Periyodu onu takip eder. Neojen, iki zamana bölünmüştür: evvela Miyosen, sonra Pliosen.
Kuvaterner, jeolojide yaklaşık son 2,588 ± 0,005 milyon yıllık dönemi kapsayan, Uluslararası Stratigrafi Komisyonunun (ICS) kabul ettiği jeolojik zaman cetveline göre tanımlanmış, Senozoik Zaman'ın sonuncu bölümüdür. Neojen'in sonundan günümüze kadar devam eder. Gayriresmî "Geç Kuvaterner" kavramı, son 0,5–1,0 milyon seneyi kapsar.
Jeolojik zaman cetvelinde, Titoniyen, Geç Jura Devresi'nin en son çağı ve Üst Jura Serisi'nin son katıdır. 152.1 ± 4 myö ile 145.0 ± 4 myö arasındaki zamanı kapsar. Öncesinde Kimmericiyen Çağı vardır, ardından Berriaziyen gelir.
Hadeen, yeryüzünün oluşum sürecindeki ilk jeolojik zamandır. Yaklaşık 4,567 milyar yıl önce yeryüzünün oluşumuyla başlayıp, farklı görüşler ileri sürülmekle birlikte, Uluslararası Stratigrafi Komisyonu (ICS) tarafından 4 milyar yıl önce sona erdiği kabul edilir. Yeryüzünün yeni yeni oluşmaya başladığı bu dönemde gezegen yüksek volkanizma nedeniyle çok sıcaktır ve yüzey kısmen eriyik durumdadır. Ayrıca diğer gök nesneleriyle çarpışmalar devam etmektedir. Hadeen'den sonra Kambriyen öncesinin (Prekambriyen) ikinci zamanı olan Arkeen başlar.
Eosen, günümüzden 55,8 ± 0,2 ila 33,9 ± 0,1 milyon yıl öncesini kapsayan, Senozoyik Zaman'ın Paleojen dönemine ait bir bölümdür. Eosen, Paleosen bölümün sonundan Oligosen bölümün başına uzanır. Eosen'in başlangıcı ilk çağdaş memeli gruplarının ortaya çıkması ile tanımlıdır. Eosenin sonu ise Büyük Kopukluk olarak adlandırılan büyük bir yok oluş olayı olarak tanımlanmıştır – bu olay, Sibirya'ya ve günümüz Chesapeake Körfezi'ne çarpmış bir veya birkaç büyük göktaşı ile ilişkili olabilir. Diğer jeolojik devreler gibi Eosen'in başı ve sonunu belirleyen katmanlar iyi tanımlıdır ama tam tarihleri belirsizdir.
Prekambriyen, yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür. Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.
Holosen, Kuvaterner devri içerisinde yer alan Pleistosen devrinin bitmesinden günümüze kadar sürmekte olan jeolojik devredir. Dönem Genç Buzul çağının bitmesiyle başlayan buzul durgun (interstadial) dönemine karşılık gelir. Adını Yunanca kelimeler olan ὅλος ve καινός sözcüklerinden alır ve "tamamen yeni" anlamına gelir.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.Pleistosen'i alt bölümlere ayırmak için çeşitli şemalar.
Jeolojik zaman cetvelinde, Meghaliyen, Kuvaterner döneminin en genç veya en üst çağıdır. Aynı zamanda Holosen döneminin üç alt bölümünden en sonuncusudur. Küresel Sınır Stratotip bölümü ve noktası, Hindistan'ın kuzeydoğusundaki Meghalaya kentinde Krem Mawmluh Mağarası oluşumudur. Mawmluh Mağarası, Hindistan'ın en uzun ve en derin mağaralarından biridir ve buradaki koşullar çağlardaki geçişin kimyasal işaretlerini korumak için uygundur. Küresel Yardımcı Stratotip, Kanada'daki Logan Dağı'ndan bir buz çekirdeğidir.
Jeolojik zaman cetvelinde,Nortgripiyen, Kuvaterner dönemde yer alan Holosen'nin üç ayrı çağı içerisinde orta sırada yer alan çağdır. Grönlandiyen ve Meghaliyen ile birlikte Uluslararası Stratigrafi Komisyonu tarafından Temmuz 2018'de resmen onaylanmıştır.
Uluslararası Stratigrafi Komisyonu; küresel ölçekte stratigrafik, jeolojik ve jeokronolojik konularla ilgilenen bir kuruluş.
Gelasiyen, uluslararası jeolojik zaman ölçeğindeki bir çağ veya kronostratigrafi de bir aşamadır, Kuvaterner dönem/sistemin ve Pleyistosen döneminin/serisinin en erken veya en alt bölümüdür. 2,588 ± 0,005 myö ile 1,806 ± 0,005 myö arasında Piasenziyen aşamasını takip eder ve onu Kalabriyen aşaması izler.
Creswell Crags, Derbyshire ve Nottinghamshire arasındaki sınırda, Creswell ve Whitwell köylerinin yakınında, kapalı bir kireç taşı geçididir. Dağ geçidindeki uçurumlar, son buzul çağında yaklaşık 43.000 ila 10.000 yıl önce mesken tutulmuş birkaç mağara içermektedir. Mağaralar, Avrupa'nın en kuzeyindeki mağara sanatı örneklerini içermektedir. Binlerce yıl boyunca biriken zengin çökeltiler dizisinde bulunan yerleşim kanıtı, tarih öncesi insanların Geç Pleistosen döneminde topraklarının en kuzey sınırlarında nasıl yaşamayı başardığını göstermede uluslararası alanda benzersiz olarak kabul edilmektedir.
Kalabriyen, ~ 1.8 Ma. - 781.000 yıl önce ± 5.000 yıl, ~ 1.019 milyon yıllık bir dönem olarak tanımlanan jeolojik zaman ölçeği olan Pleistosen Dönemi'nin bir alt bölümüdür. Aşamanın sonu, son manyetik kutup dönüşü ve bir buz çağına dalma ve muhtemelen geç Miyosen'den (Messiniyen) erken Pliyosen (Zankliyen) soğuk dönemden daha soğuk ve kuru küresel kuruma ile tanımlanır. Başlangıçta Kalabriyen, öncelikle yumuşakça fosillerine dayanan bir Avrupa faunal evresiydi. Erken Pleistosen'de ikinci jeolojik çağ oldu. Erken Pleistosen dönemine ait memeli fauna topluluklarının çoğu Gelasiyen'de başlar. Örneğin, Platygonus ve diğer Blancan faunası ilk olarak Gelasiyen'de ortaya çıkar.
Geç Jura, Jura Dönemi'nin üçüncü devresidir. Kapsadığı jeolojik zaman, Üst Jura tabakalarında korunan 163,5 ± 1,0 ile 145,0 ± 0,8 myö aralığıdır.
Eoarkeen, yerkürenin katı bir kabuğa sahip olduğuna dair jeolojik kayıtların var olduğu ilk Arkeen zamanıdır. 4 milyar yıl önce Hadeen üst zamanının sonlanmasından Paleoarkeen'in 3600 milyon yıl öncesindeki başlangıcına kadar yaklaşık 400 milyon yıl sürdü. Dünya'daki yaşamın başlangıcı, bu jeolojik zamana tarihlenmektedir. Siyanobakterilerin varlığının kanıtları bu zamanın hemen dışında olup 3500 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. O zaman zarfında atmosfer oksijensizdi ve atmosferin basınç değerleri 10 ila 100 bar arasında değişiyordu.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
