Çiğli
| Çiğli | |
|---|---|
 Çiğli Tren İstasyonu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İzmir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Fatih Görmüş |
| • Belediye başkanı | Onur Emrah Yıldız (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 139 km² |
| Rakım | 50 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 194.525 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 204.549 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 35000 |
| İl alan kodu | 0232 |
| İl plaka kodu | 35 |
Çiğli, İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Menemen, doğusunda Karşıyaka ilçeleri, güneyinde ve batısında İzmir Körfezi bulunmaktadır.
Tarihçe
Çiğli’de ilk yerleşimin, 19. yüzyılın sonlarına doğru, Balkanlar'dan göç eden Türkler tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir.[] Kurtuluş Savaşı esnasında İzmir’in Yunanlar tarafından işgalini müteakiben, Yunan zulmünden kurtulmak isteyen bir kısım yerli halk burayı daha güvenli bularak yerleşti.[] Cumhuriyetin ilk yıllarında ve daha sonra yapılan mübadeleler çerçevesinde Batı Trakya’dan gelen Türklerin yerleştirilmesiyle[] ilk etapta köy olarak kuruldu. Yerleşim, 1890 yılı kayıtlarında "Çikli" adıyla geçmekte olup, 1928 yılından beri aynı adı taşımaktadır.[3] 5 Aralık 1959'da "Büyükçiğli" adıyla belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[4] 25.09.1968 tarihinde, 07.03.1966 ve 19.08.1966 tarihlerinde yaşanan ve 14 kişi ile 2.394 kişinin öldüğü 5.6 Ms ve 6.9 Ms şiddetlerindeki depremlerle evsiz kalan; Varto depremzedeleri o zamanki adıyla Çimentepe bugünkü adıyla Güzeltepe ve Şirintepe mahallelerinin bulunduğu alanlara yerleştirilmiş, bu süreç daha sonra doğu ve güneydoğu bölgelerinden gelen vatandaşların Büyükçiğli, Küçükçiğli ve Balatçık mahallelerine iskan edilmeleri ile devam etmiş, 1981 yılında Millî Güvenlik Konseyi’nin 34 No’lu kararıyla İzmir Belediyesi sınırları kapsamına alınmıştır. Büyükşehir Belediyeleri Teşkilatlanması ile ilgili 303 sayılı kanundan sonra Karşıyaka Belediyesi’ne bağlandıktan sonra, 1992 yılında ilçe statüsünü kazanıncaya kadar adı geçen belediyenin şubesi olarak varlığını sürdürmüştür. 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı yasa[5] ile Çiğli adı altında 10 mahalle metropol olarak değerlendirildikten sonra, Sasalı beldesi ve Kaklıç köyü de dahil edilmiş, 22.03.2008 tarihinde Harmandalı da eklenmiş,[6] daha sonra Harmandalı Atatürk Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi ve İnönü Mahallesi de Çiğli ilçesine bağlanmıştır. Ahmet Efendi Mahallesi Menemen ilçesine bağlı iken, 12.11.2010 tarih ve 2010/777 sayılı karar ile Çiğli ilçesine bağlanmıştır.
Coğrafya
Çiğli'nin yüzölçümü 139 km2'dir.[1] İlçenin kuzeyinde Menemen, doğusunda Karşıyaka ilçeleri, güneyinde ve batısında İzmir Körfezi bulunmaktadır. Çiğli ilçesi İzmir merkeze 17 km, Menemen ilçesine 18 km, Karşıyaka ilçesine 7 km uzaklıktadır. Çiğli ilçesi sıradağ yükseltileri ile İzmir Körfezi arasındaki eski Gediz Nehri yatağının oluşturduğu ovada kurulmuştur. İlçe, geniş bir kıyı ovasına sahiptir. Yükseltiler ile ova İzmir-Çanakkale Karayoluyla ayrılmış gibidir. Körfez kıyısındaki ovalık alan çorak ve bataklıktır. Egekent, Evka-2 ve Evka-5 toplu konutları az eğimli bir alandadır.
İklim
Tipik bir Akdeniz iklimi özelliği göstermektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlıdır. Metrekareye düşen ortalama yıllık yağış miktarı 490 mm, doğal nem ortalaması %79 civarındadır.
| Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (1975 - 2013) | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İzmir | Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs | 'Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık |
| Ortalama Sıcaklık (°C) | 8.8 | 9.5 | 11.7 | 15.8 | 20.8 | '25.6 | 28.1 | 27.6 | 23.6 | 18.8 | 14.1 | 10.5 |
| Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C) | 12.5 | 13.5 | 16.4 | 20.8 | 26.1 | '30.8 | 33.2 | 32.8 | 29.0 | 24.0 | 18.5 | 14.1 |
| Ortalama En Düşük Sıcaklık (°C) | 5.8 | 6.1 | 7.8 | 11.3 | 15.5 | '20.0 | 22.6 | 22.5 | 18.7 | 14.8 | 10.7 | 7.7 |
| Ortalama Güneşlenme Süresi (sa.) | 4.2 | 5.0 | 6.2 | 7.4 | 9.5 | '11.4 | 12.1 | 11.5 | 10.0 | 7.3 | 5.3 | 4.0 |
| Ortalama Yağışlı Gün Sayısı | 11.5 | 10.7 | 9.0 | 8.4 | 5.2 | '2.0 | 0.5 | 0.5 | 2.1' | 5.4 | 8.8 | 12.8 |
| Ortalama Yağış Miktarı (kg/m²) | 121.0 | 101.8 | 74.3 | 47.0 | 29.3 | '8.3 | 2.0 | 2.2 | 15.7 | 44.3 | 95.0 | 144.1 |
Fauna
İçinde 589.627 tür kuşun barındığı dünya kuşlarının başkenti İzmir Kuş Cenneti Çiğli ve Menemen ilçe sınırları içinde yer almaktadır. İzmir'e 30 km uzaklıktadır.
İzmir Kuş Cenneti'nde; Flamingo, Tepeli Pelikan, Küçük Akbalıkçıl, Gri Balıkçıl, Leylek, Saz delicesi, Kerkenez, Sakarmeke, Ev Kırlangıcı, Kır Kırlangıcı, Serçe, Saksağan, Kır İncirkuşu, Yalı Çapkını, Poyrazkuşu, Kocagöz, Gümüş Martı, Küçük Sumru, Kukumav, Boğmalı Toygar, Tepeli Toygar, Arıkuşu, Uzunbacak, Mahmuzlu Kızkuşu, Çamurçullu ve Kızılbacak kuşları en çok görülen türlerdir.
8.000 hektarlık alanda yer alan sazlıklar, adalar, yarımadalar ve Çamaltı Tuzlası'nın havuzları buranın kuş cenneti olmasına uygun ortam hazırlamıştır. Dalyan ve tuzlanın tuzlu suyu, sazlıkların ise tatlı suyu buralarda yaşayan çeşitli balık ve diğer canlılar, kuşların doğal besin kaynaklarını oluşturmaktadır.
Ayrıca Avrupa'nın en büyük doğal yaşam parkı olan İzmir Doğal Yaşam Parkı da Çiğli ilçesi sınırları içerisindedir.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 2000[8] | 113.543 | 106.740 | 6.803 |
| 2007[9] | 144.251 | 141.769 | 2.482 |
| 2008[10] | 153.508 | 153.508 | veri yok |
| 2009[11] | 154.397 | 154.397 | veri yok |
| 2010[12] | 157.530 | 157.530 | veri yok |
| 2011[13] | 163.774 | 163.774 | veri yok |
| 2012[14] | 168.599 | 168.599 | veri yok |
| 2013[15] | 173.667 | 173.667 | veri yok |
| 2014[16] | 176.864 | 176.864 | veri yok |
| 2015[17] | 182.349 | 182.349 | veri yok |
| 2016[17] | 186.717 | 186.717 | veri yok |
| 2017[17] | 190.607 | 190.607 | veri yok |
| 2018[17] | 194.525 | 194.525 | veri yok |
| 2019[17] | 200.211 | 200.211 | veri yok |
| 2020[17] | 204.549 | 204.549 | veri yok |
| 2021[17] | 209.951 | 209.951 | veri yok |
Not: 2008 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
İlçe ekonomisi ticaret ve sanayiye dayalıdır. Türkiye'nin en önde gelen sanayi bölgelerinden biri olan Atatürk Organize Sanayi Bölgesi ve Türkiye'nin tuz ihtiyacının yarıdan fazlasını karşılayan Çamaltı Tuzlası, Çiğli sınırları içerisindedir. İlçedeki tuzlanın bir bölümünde 1982'de koruma altına alınan İzmir Kuş Cenneti bulunmaktadır. Bunun yanı sıra ilçe kırsalında hayvancılık ve tarımsal ekonomi de oldukça önemli yer tutmaktadır.
İlçe sınırları içerisinde bulunan İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi içinde 495 büyük ölçekli iş yeri planlanmış olup bunların 440’ı faal olarak çalışmaktadır. 22.000 kişinin çalıştığı bölgede tüm firmalar tam kapasite ile çalıştığında 40.000 kişinin istihdam edileceği tahmin edilmektedir. Bölgenin yıllık ihracatı 1 milyar $, ithalatı ise 650.000 $ dolayındadır. 42 MW gücünde Enerji Santrali 1999 yılı sonunda üretime alınmıştır. Bölgede yer alan tesislerin enerji kesintisi sorunu bu sayede ortadan kaldırılmıştır. Atık su Arıtma Tesisinin kapasitesi 21.000 m³/gün’dür. İlçede yaşayan örgün eğitim çağındaki çocuklarımıza yönelik İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Özel Eğitim ve Uygulama Okulu yaptırılmış ve hizmete sunulmuştur.
İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde, Bölge Müdürlüğü binası, cami, cami altında 5 adet dükkân, eğitim merkezi, ısıtma merkezi, benzin istasyonu, itfaiye, 13 adet banka şubesi, küçük parseller merkezinde 40 dükkânlık bir sosyal merkez, atık su arıtma tesisi, Ataer A.Ş. Enerji Santrali, 41 adet trafo merkezi ile hizmet vermektedir.
| Yaş Grubu | Kayıtlı İstihdam | Kayıtlı İşgücü | Kayıtlı İşsiz |
|---|---|---|---|
| 15-19 | 88 | 553 | 465 |
| 20-24 | 2.184 | 6.841 | 4.657 |
| 25-29 | 3.861 | 12.625 | 8.764 |
| 30-34 | 3.157 | 11.190 | 8.033 |
| 35-39 | 2.250 | 8.485 | 6.235 |
| 40-44 | 1.528 | 6.243 | 4.715 |
| 45-49 | 956 | 4.198 | 3.242 |
| 50-54 | 339 | 1.637 | 1.298 |
| 55-59 | 147 | 654 | 507 |
| 60-64 | 48 | 196 | 148 |
| 65+ | 12 | 85 | 73 |
| Genel Toplam | 14.570 | 52.707 | 38.137 |
İşgücü Verileri İŞKUR Çiğli Bölge Müdürlüğü, 2014
Kültür
İlçede yaşayan yerli halk genelde göçmen ve Balıkesir'den gelerek ilçeye yerleşen insanlardan oluşmaktadır. Düğün törenleri ve âdetleri genellikle göçmen ve Balıkesir yöresi âdetleriyle örtüşmektedir. Yaşayan halk Akdeniz toplumuna özgü bitkisel gıdaları tercih etse de özellikle göçmen yemekleri de oldukça revaçtadır.
Bunun yanı sıra Mardin, Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa, Bitlis, Bingöl, Erzurum, Muş, Varto, Hınıs ve çevre ilçelerden göç eden insanlar genellikle Güzeltepe ve Şirintepe mahallerine yerleşmişlerdir. Sonradan gelen bu insanlar kendi kültürlerini korumaya ve sürdürmeye devam etmişlerdir. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinin adetlerini sürdürmektedirler. Yemek kültürü de yine Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesine özgü yemeklerden oluşmaktadır.
Güzeltepe Mahallesi içinden geçen Maltepe Deresi üzerinde bulunan tarihi su kemeri Çiğli Belediyesi 05.11.2014 tarihli meclis toplantısında 84516765-301-05/84 karar sayısı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir I Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 17.05.2013 tarihli 1293 sayılı kararı gerekçe gösterilerek “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı” olarak imar planına işlenmiştir.[18]
Spor
Çiğli'nin henüz profesyonel ligde mücadele eden bir takımı yoktur. Futbolda Çiğli Belediyespor 3. lige terfi maçlarında finale kadar yükseldiyse de 3. lige çıkmayı başaramadı. Maltepespor, Güzeltepespor,[19] Yenimahallespor, Çiğli Esentepespor ilçenin amatör ligde mücadele eden diğer futbol takımlarıdır.
Eski millî futbolcularımızdan Yusuf Tepekule[20] ve ünlü milli atletimiz Semra Aksu da Çiğli'nin yetiştirdiği önemli sporculardadır.
Yönetim
- Belediye başkanları
| Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
|---|---|---|---|
| Yıllar | Belediye Başkanı | Parti | Oy oranı (%) |
| 2024 | Onur Emrah Yıldız | Cumhuriyet Halk Partisi | 48,00 |
| 2019 | Selim Utku Gümrükçü | Cumhuriyet Halk Partisi | 62,08 |
| 2014 | Hasan Arslan | Cumhuriyet Halk Partisi | 53,59 |
| 2009 | Metin Solak | Cumhuriyet Halk Partisi | Meclis oylaması ile seçildi[21] |
| 2009 | Ensari Bulut | Cumhuriyet Halk Partisi | 45,15 |
| 2004 | Ensari Bulut | Cumhuriyet Halk Partisi | 38,81 |
| 1999 | Tevfik Alyanak | Cumhuriyet Halk Partisi | 30,24 |
| 1994 | Galip Öztürk | Anavatan Partisi | 32,08 |
| 1992* | Galip Öztürk | Anavatan Partisi | 28,67 |
- 1992 yılında Çiğli'nin Karşıyaka'dan ayrılmasıyla Galip Öztürk ara seçimlerde belediye başkanı seçilmiştir.
- Kasım 2009'da, dönemin mevcut başkanı Ensari Bulut'un vefatı üzerine, Çiğli Belediyesi Meclis üyeleri oylaması ile CHP'li isim Metin Solak belediye başkanlığına seçildi.[21]
Eğitim
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi ilçede yer almaktadır.
Altyapı
Ulaşım
İzmir Çevre Yolu ilçeden geçmektedir. İlçeye ulaşım İZBAN trenleri ve ESHOT otobüsleri tarafından sağlanmaktadır. Çiğli tramvayı'nın temeli 6 Şubat 2021'de atıldı[22] ve 27 Ocak 2024 tarihinde hizmete girdi.[23] İlçede iki Bisim istasyonu bulunmaktadır.[24]
Kaynakça
- ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022.
- ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 5 Aralık 1959. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çiğli Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İzmir Çiğli Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ a b "Metin Solak, Çiğli Belediye Başkanı oldu". Milliyet. 23 Kasım 2009. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022.
- ^ "İzmir Ulaşım Ana Planı: Sonuçlar" (PDF). İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Aralık 2017. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2018.
- ^ A.Ş, ÜNİBEL. "Haberler | İzmir'in gurur günü". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
- ^ "İstasyonlar". Bisim. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
- Çiğli Kaymakamlığı3 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Çiğli Belediyesi15 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
