İçeriğe atla

Çiğ beslenme

Çiğ beslenme veya çiğ gıda diyeti, yalnızca veya çoğunlukla pişmemiş ve işlenmemiş yiyecekleri yemeyi kapsayan bir diyet uygulamasıdır. Felsefeye veya yaşam tarzına ve istenen sonuçlara bağlı olarak, çiğ gıda diyetleri bir dizi meyve, sebze, fındık, tohum, yumurta, balık, et ve süt ürünlerini içerebilir.[1] Diyet ayrıca çeşitli filizlenmiş tohum, peynir ve yoğurt, kefir, kombuça veya lahana turşusunu da kapsayan fermente edilmiş yiyecekler gibi basit işlenmiş yiyecekleri içerebilir, fakat genellikle pastörize edilmiş, homojenize edilmiş veya sentetik böcek ilaçları, gübreler, çözücüler ve gıda katkı maddeleri kullanılarak üretilmiş gıdaları içermez

Tıbbi makamlar çiğ gıdacılığı bir "moda diyet" olarak tanımlarlar.[2][3] Çiğ gıda diyetleri kalsiyum, demir ve protein gibi temel mineralleri ve besinleri sağlayamaz.[4][5] Çiğ gıda savunucuları tarafından yapılan iddiaları genellikle sözdebilimseldir.[6]:44

Türler

Çiğ gıda diyetleri, tamamen veya çoğunlukla pişmemiş veya düşük sıcaklıklarda pişirilen yiyeceklerden oluşan diyetlerdir.[7]

Çiğ veganlık

Çiğ vegan elmalı turta

Çiğ vegan diyeti çiğ ve işlenmemiş meyve, sebze, kuruyemiş ve filizlendirilmiş tahıl ve baklagil tüketimine dayanır. Bu besin maddeleri 40-50 derecenin üzerine çıkartılmaz.

Çiğ veganlar arasında "meyveciler", "meyve sucular" ve "filizciler" gibi alt gruplar bulunabilir. Meyveciler öncelikle veya sadece meyve, tohum ve kuruyemişlerle, meyve sucular ise bu besinlerin sıkılmış halleri ile beslenirler. Filizciler, esas olarak filizlenmiş tohumlardan oluşan bir diyete sadık kalırlar.

Çiğ hayvan bazlı diyetler

Çiğ hayvansal gıda içeren diyetler, çiğ olarak tüketilebilen neredeyse her gıdayı kapsar. İşlenmemiş çiğ et/sakatat/yumurta, kabuklu deniz ürünleri, kefir, çiğ süt ürünleri, yüzyıl yumurtası, fermente edilmiş et/balık gibi gıdalar yenebilecek yiyeceklere dahildir. Bunların yanı sıra sebze, meyve, fındık ve bal da tüketilirken, genellikle çiğ bile olsa tahıl, bakliyat ve soya yemekten kaçınılır. Bu tür diyetlere dahil edilen çiğ gıdalar 40 °C (104 °F) üzerinde ısıtılmamıştır.[8]

Kaynakça

  1. ^ Wong, Cathy (17 Eylül 2007). "Raw Food Diet". About.com. 20 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  2. ^ "Are Fad Diets Just a Fad?" 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pharmacy Times. Retrieved August 22, 2019.
  3. ^ "Fad diets" 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. British Dietetic Association. Retrieved August 22, 2019.
  4. ^ "Dangers of a Raw Food Diet" 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Livestrong. Retrieved August 22, 2019.
  5. ^ "Reality Check: 5 Risks of a Raw Vegan Diet" 24 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Scientific American. Retrieved August 22, 2019.
  6. ^ Fitzgerald M (2014). Diet Cults: The Surprising Fallacy at the Core of Nutrition Fads and a Guide to Healthy Eating for the Rest of US. Pegasus Books. ISBN 978-1-60598-560-2. 
  7. ^ Kaufman CF (2013). Smith AF, Kraig B (Ed.). The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America. volume 1 (2.2başlık=Cooking Techniques bas.). Oxford University Press. ss. 537-544. ISBN 978-0-19-973496-2 https://books.google.com/books?id=DOJMAgAAQBAJ&pg=PA537. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  8. ^ "Primal Dieting: Eat Your Raw food With A Roar!". Foodenquirer.com. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antioksidan</span>

Antioksidan veya yükseltgeme önleyici, yağların oksidasyonunu yavaşlatan madde. Canlılarda, kimyasal süreçler, özellikle oksitlenme, erkin radikallerin oluşmasına neden olur. Yüksek derecede ayıraç olan serbest radikaller farklı moleküller ile kolayca tepkimeye girebilir ve böylece hücrelere, canlıya zarar verebilir. Antioksidanlar serbest radikallerle tepkimeye girerek hücrelere zarar vermelerini önler. Bu özellikleriyle hücrelerin anormalleşme ve sonuç olarak tümör oluşturma risklerini azalttıkları gibi, hücre yıkımını da azalttıkları için, daha sağlıklı ve yaşlılık etkilerinin en az olduğu bir yaşam yaşama şansını yükseltir.

<span class="mw-page-title-main">Karbonhidrat</span> sadece karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan organik bileşik

Karbonhidrat, karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) atomlarından oluşan, genellikle hidrojen-oksijen atomu oranı (suda) 2:1 olan bir biyomoleküldür ve dolayısıyla ampirik (deneysel) formülü Cm(H2O)n şeklindedir. m, n'den farklı da olabilir olmaya da bilir. Ancak, tüm karbonhidratlar bu kesin stokiyometrik tanıma uymaz (örneğin üronik asitler, fukoz gibi deoksi şekerler) ve bu tanıma uyan tüm kimyasallar otomatik olarak karbonhidratlar (örneğin formaldehit ve asetik asit) olarak sınıflandırılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Papağan</span>

Papağanlar, Psittaciformes takımını oluşturan kıvrık gagalı, etli ve kalın dilli, parlak tüylü, sıcak yerlerde yaşayan kuşlardır. Ayrıca bu kuşların bazı türleri söylediğiniz bazı şeyleri tekrar edebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Vejetaryenlik</span> Et içeren gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Vejetaryenlik ya da etyemezlik, çeşitli nedenlerle et, balık, deniz ürünleri, kümes hayvanları, çift toynaklılar tüketmemeye denir. Ayrıca, hayvan kesiminin tüm yan ürünlerini yemekten kaçınmayı da içerebilir. Et tüketmemenin yanında ayrıca hayvanların ürettiği yumurta, süt, bal vb. ürünleri de yemeyenlere ise veganlar denir. Vejetaryenlik ve veganlığın farkı; vejetaryenlikte bal ve kimine göre süt ile yumurta tüketilirken; veganlar, hiçbir hayvansal ürünü kullanmamaktadırlar. Bunlara istisnâ olarak süt ve süt ürünlerini kullanan lakto-ovo vejetaryenler, ilâveten yumurta yiyip süt ürünlerini tüketmeyen ovo vejetaryenler, diyet süt ürünlerini tüketen, ancak yumurtaları tüketmeyen lakto vejetaryenler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Japon mutfağı</span>

Japon mutfağı, Japonya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Japonya'nın geleneksel mutfağı (washoku), miso çorbası ve diğer yemekler ile pilav üzerine kuruludur ve mevsimlik malzemelere vurgu yapılmaktadır. Garnitürler genellikle balık, salamura sebze ve et suyunda pişirilmiş sebzelerden oluşur. Japonya bir ada ülkesi olduğundan dolayı balık ile diğer deniz ürünleri içeren yemeklere de çok sık rastlanmakta olup genellikle ızgara yapılır, ancak aynı zamanda saşimi veya suşi olarak çiğ olarak da servis edilir. Deniz ürünleri ve sebzeler de tempura olarak hafif bir hamurda kızartılır. Pirinç dışında, soba ve udon gibi erişteler de bir temel gıda maddesidir. Japonya'da ayrıca, oden adı verilen et suyunda balık ürünleri veya sukiyaki ve nikujagada sığır eti gibi birçok kaynatılmış yemek bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Veganlık</span> Hayvan kökenli ürünleri ve gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Veganlık veya veganizm, bazı nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir. Vegan kişiler, vejetaryen'lerden farklı, hayvan kullanımı yoluyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve yumurta, süt, bal, yün gibi diğer tüm yan ürünleri kullanmayı reddeder.

<span class="mw-page-title-main">Çiğ et diyeti</span>

Çiğ et diyeti evcil köpek ve kedileri pişmemiş et, yenilebilir kemik ve organlarla beslemeyi esas alan bir diyet çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda</span> vücut tarafından tüketilen, enerji sağlayan madde

Yiyecek, canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için yemek suretiyle tüketmeleri gereken maddelerdir. Belirli bir öğünde tüketilen yiyeceklere yemek denir. Yiyecekler organik veya inorganik maddelerden üretilmiş olabilirler. Yiyeceklerde bulunan ve canlıların yaşamını devam ettirmesi, büyümesi için gerekli olan protein, vitamin, mineral gibi maddelere ise besin veya gıda denir. Ancak gıda sözcüğü "ilaçlar hariç, yaşamı devam ettirmek için tüketilen tüm yiyecek ve içecekler" anlamında da kullanılır. Ultra işlenmiş gıda, kolay yiyecek, organik gıda, abur cubur, fast food, çerez, genetiği değiştirilmiş gıdalar çok tüketilen türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işleme</span>

Gıda işleme, tarımsal veya hayvani besin hammaddelerinin gıdaya ya da daha evvel tüketilebilir gıda haline getirilmiş maddelerin başka bir gıda maddesine dönüştürülmesidir. Gıda işleme; tahılın öğütülmesinden un yapımına, evde yemek pişirmekten hazır yemek yapmak için kullanılan karmaşık sanayi yöntemlerine kadar gıda işlemesinin pek çok şeklini kapsar. Gıda işlemesiyle hasat edilmiş ekinler ya da kesilmiş hayvansal ürünlerden pazarlanabilir ve görece uzun raf ömrüne sahip yiyecekler yapılır. Hayvan yemi üretiminde de benzer yöntemler uygulanır. Birincil gıda işleme çoğu gıdaları yenilebilir yapmak için gereklidir. İkincil işleme malzemeleri ekmek gibi bilinen gıdalara dönüştürür. Üçüncül gıda işleme, çok şeker ve tuz içerdiği, çok az lifli olduğu, beslenme ihtiyaçları açısından sağlıksız olduğu, beslenmeyi ve obeziteyi artırdığı için eleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Paleolitik diyet</span>

Paleolitik diyet, modern yiyecekler dahilinde olmak üzere Paleolitik çağında yaşayan insanların yediği yabani bitkiler ve hayvanlar ile beslenmekten oluşur. Diyetin en önemli unsurlardan bir tanesi Paleolitik zamanında bulunmayan yiyeceklerden uzak durmaktır. Örneğin, işlenmiş hayvansal gıdalar, buğday ürünleri, baklagiller, rafine yağlar ve rafine şeker bunlardan bazılarıdır. Paleolitik diyeti 2010 yılından sonra, 21. yüzyılın moda diyeti haline gelmiştir. Ancak, her yeni çıkan diyet gibi Paleolitik diyeti de eleştiren diyetisyenler ve doktorlar var.

<span class="mw-page-title-main">Kedi maması</span>

Kedi maması, kedi ve yavru kedilerin tüketmesi için üretilen evcil hayvan maması ve besindir. Kedi sağlığı'nda önemli rol oynar. Kedilerin diyetlerine uygun özel besin maddeleri vardır. Vitamin ve amino asit gibi besin maddeleri, mamaların üretim esnasında basınca ve kimyasal işleme maruz kalıp bozulacağı için üretimden sonra eklenmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Dondurulmuş gıda</span> Daha uzun süre saklanması amacıyla mekanik veya kriyojenik olarak dondurulmuş yiyeceklerin tümü

Dondurulmuş gıda deniz ürünleri, et, süt ürünleri, balık, meyve, sebze, püre, meyve suyu konsantresi gibi ürünlerin dondurulma ve daha uzun süre saklama yöntemidir. Donma işlemi, kalan nemi buza çevirerek, çoğu bakteri türünün çoğalmasını engelleyerek ayrışmayı yavaşlatır. Gıda endüstrisinde iki süreç vardır: mekanik ve kriyojenik. Donma kinetiği, gıda kalitesini ve dokusunu korumak için önemlidir. Daha hızlı dondurma, daha küçük buz kristalleri üretir ve hücresel yapıyı korur. Kriyojenik dondurma, 196 °C (−320 °F) düşük nitrojen sıcaklığı nedeniyle mevcut en hızlı dondurma teknolojisidir. Ev tipi mutfaklarda modern zamanlarda yemeklerin muhafaza edilmesi, ev tipi buzdolabı dondurucular kullanılarak sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Köpek maması</span>

Köpek maması, köpekler, yavru köpek'ler ve diğer ilgili köpekler tarafından tüketilmek üzere özel olarak formüle edilmiş ve tüketilmiş evcil hayvan maması'dır. Köpek sağlığı'nda önemli rol oynar. Çiğ et diyeti,Köpek eti, vejetaryen ve vegan köpek diyeti, köpek yavrusu beslenmesi, yaşlı köpek diyeti ve köpek bisküvisi de buna dahildir. Tüm etoburlarda olduğu gibi, köpekler de keskin, sivri dişlere sahiptir ve et tüketimine bitkisel maddelere göre daha uygun kısa gastrointestinal yollara sahiptir. Bu doğal etçil tasarıma rağmen, köpekler binlerce yıldan fazla bir süredir adapte olmayı başarmış, etin ve et olmayan artıkların ve insan varlığının artıklarının üzerinde hayatta kalmayı ve köpeklerin karbonhidratları sindirme kabiliyetini gösteren çalışmalarla çeşitli yiyeceklerde gelişmeyi başarmışlardır. Kolayca köpekler ve kurtlar arasında önemli bir fark olabilir.

<i>Forks Over Knives</i>

Forks Over Knives, çeşitli kronik hastalıkları önlemenin veya tersine çevirmenin bir yolu olarak düşük yağlı beslenme, tam yiyecek ve vegan beslenmeyi savunan çıkar grubu kaynaklı 2011 ABD yapımı belgesel filmi. Film, rafine şekerler, beyazlatılmış unlar ve yağlar dahil aşırı rafine edilmiş ve işlenmiş gıdalardan kaçınmayı ve bunun yerine tam tahıllar, baklagiller, yumrulu yiyecekler, sebzeler ve meyveler yemeyi öneriyor.

<span class="mw-page-title-main">Hazırlanan yemekler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste hazırlanan yemekler listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Esvatini mutfağı</span> Esvati ülkesinin yöresel mutfağı

Esvatini mutfağı, Esvatini'ye özgü bir mutfaktır. Esvatini'deki temel yiyecekler sorgum ve mısırdır. Çiftçilik endüstrisi esas olarak şeker kamışı, tütün, pirinç, mısır, yer fıstığı, keçi eti ve sığır eti ihracatına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda kimyası</span>

Gıda kimyası gıdada bulunan başlıca bileşenleri, gıdayı oluşturan renkleri, tatları ve meydana gelen reaksiyonlar gibi pek çok farklı konuları ele almaktadır.

Feingold diyeti, ilk olarak Benjamin Feingold tarafından 1970'lerde gıda katkı maddelerini hiperaktivite ile ilişkilendirdiği ortaya çıkan araştırmayı takiben tasarlanan bir eliminasyon diyetidir. Bu ilişkilendirilen katkı maddelerini ve çeşitli yiyecekleri ortadan kaldırarak diyetin durumunu hafifletmesi gerekmektedir. Zamanında popüler olan diyet, o zamandan beri "modası geçmiş bir tedavi" olarak anılmaktadır. Etkili olduğuna dair iyi bir kanıt yoktur ve insanların takip etmesi zordur.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işlemede fermentasyon</span> Converting carbohydrates to alcohol or acids using anaerobic microorganisms

Gıda işlemede fermantasyon, anaerobik koşullar altında mikroorganizmalar kullanılarak karbonhidratların alkol veya organik asitlere dönüştürülmesi işlemidir. Fermantasyon genellikle mikroorganizmaların etkisinin gösterilmesi istendiği anlamına gelmektedir. Fermantasyon bilimi, zimoloji veya zimurji olarak bilinmektedir.

Akdeniz diyeti, Güney İspanya, Güney İtalya ve Girit'e özgü beslenme alışkanlıklarından ve geleneksel yemeklerden esinlenerek 1960'ların başında formüle edilen bir diyettir. Akdeniz ülkelerinin mutfaklarını kapsayan Akdeniz mutfağından ve kuzeybatı İspanya ve Portekiz'in Atlantik diyetinden farklıdır. Belirli bir zaman ve yerden esinlenmiş olsa da, “Akdeniz diyeti” daha sonra çok sayıda bilimsel çalışmanın sonuçlarına dayanarak rafine edilmiştir.