İçeriğe atla

Çevre jeolojisi

Çevre jeolojisi (ing. environmental geology) yerkürenin tüm unsurları ve süreçleri ile insanlar arasındaki ilişki ve etkileşimi inceleyen bir jeoloji alt disiplinidir.[1]

Malpasset Barajı kalıntıları

Genel bakış

Gelişen teknik imkanlarla birlikte insanlık doğa ile git gide daha fazla etkileşime geçmekte ve yeryüzü üzerinde insan baskısı yoğun şekilde artmaktadır. Bu sorunların kapsamı son 40 yılda küresel bir hale gelince sorunlarla mücadelenin de küresel bir çerçeveye oturtulması fikri gündeme gelmiştir. 1983'te Dünya Bilim Topluluğu Konferansı'nda küresel değişim öğesi kabul edilmiştir ve bu sorunları ele alabilecek, su küre, taşküre, atmosfer ve biyosfer içindeki etkenleri kapsayacak birçok yönlü bilim alt dalının ayağa kaldırılması adımı atılmıştır.[2]

Araştırma alanları

Doğrudan veya dolaylı şekilde inşaat, sanayi ve enerji alanlarındaki mühendislik faaliyetleri doğal çevreye büyük etkilerde bulunur. Gerek inşaat için yapılan jeoteknik işlemler, gerek madencilik ve hidrokarbon yataklarının açılması ve işletilmesi ve gerekse de doğal afetlerin önlemi ve kontrolü alanlarındaki tüm araştırma ve uygulamalar mühendislik jeolojisi ile yakın ilişkide bulunan bir jeoloji alt dalı ile sağlanır. Büyük mühendislik projeleri, enerji santrallerinin inşa ve faaliyeti ve sürdürülebilir çevresel kullanım (bırakılmış maden ocaklarının yeniden ayağa kaldırılması, su kaynakları ve kalan doğal çevrenin gözetimi) eksenli amaçlar temel araştırma ve uygulama sahalarıdır.[1]

Wiluna south'ta suyla dolan bırakılmış maden alanı

En önemli çevresel jeoloji konuları su kaynaklarının korunumu ile ilgili konulardır, zira tatlı su kaynakları yerküre üzerindeki toplam su varlığının çok çok ufak bir kesimini meydana getirir. Bu kaynaklar buzullar, yeraltı suları ve yüzey suları olarak üç gruba ayrılır ve kirletilmeleri çok büyük sorunlar doğurmaktadır. Bu kaynakların organik, inorganik ve biyolojik etkenler nedeniyle kirlenmemeleri veya kirli kaynakların temizlenmeleri için ciddi önlemler alınmaktadır. Çevre yasaları başta olmak üzere su kaynaklarını izleme noktaları kurulmakta ve sürekli analizlerle kimyasal olarak suyu denetlenmekte ve zararlı atıkların da su kaynaklarından uzaklaştırılması en temel çözüm yollarını oluşturmaktadır.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Environmental Geology". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
  2. ^ Editors, Editors. "Environmental Geology". www.sciencedirect.com. Sciencedirect. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
  3. ^ Ibrahim, Syed. "Environmental Geology: Groundwater pollution and Wetlands". www.researchgate.com. Researchgate. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mühendislik</span> tasarımdan ekipman imalatına kadar ilerleyişi sağlayan işlevler kümesi, uygulamalı bilim

Mühendislik, köprüler, tüneller, yollar, araçlar ve binalar dahil olmak üzere makineler, yapılar ve diğer öğeleri tasarlamak ve inşa etmek için bilimsel ilkelerin kullanılmasıdır. Mühendislik disiplini, her biri uygulamalı matematik, uygulamalı bilim ve uygulama türlerinin belirli alanlarına özel vurgu yapan, geniş bir yelpazede uzmanlaşmış mühendislik alanları’nı kapsar.

Jeoloji ya da yer bilimi, geniş anlamda Yerküreyi, dar anlamda yerkabuğunu oluşum, bileşim, yapı, hareket, değişiklikler ve değişiklikleri yaratan nedenler ve tarihsel evrim açısından inceleyen, yeraltı zenginliklerinin bulunması, doğal afetlerle savaşımda katkı sunulması gibi amaçları olan bir bilimdir. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Çevre mühendisliği</span>

Çevre mühendisliği, doğal kaynakların kullanımı ve insan sağlığına uygun çevre koşullarının yaratılması ile ilgili mühendislik dalıdır. Diğer mühendislik dallarından farklı olarak, doğanın kaynaklarını tüketmeyi değil, doğaya sahip olduklarını geri vermeye çalışan bir mühendislik dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Jeomorfoloji</span>

Jeomorfoloji veya yüzey bilimi, anabilim dalı yer bilimi olan ve yerin yüzey şekillerinin tanımlanmasını ve oluşum süreçlerinin açıklanmasını konu edinen bilim dalıdır. Jeomorfoloji, karalar üzerinde ve denizaltında yer kabuğunun yüzeyinde görülen şekilleri inceleyen, oluşum ve evrimlerini açıklayan, bunları kendi yöntembilimi içerisinde sınıflandıran, coğrafî dağılım ve gruplandırmalarını, nedenleriyle birlikte araştıran bir bilim dalıdır. Bu tanım doğrultusunda jeomorfoloji, bir anabilim dalı olan yerbilimlerinin bir dalını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Doğal çevre</span> Dünya üzerindeki canlı ve cansız varlıklar

Doğal çevre veya doğal dünya, yalnızca doğal yollarla meydana gelmiş canlı ve cansız tüm varlıkları kapsar. Doğal çevre terimi çoğunlukla Dünya ve Dünya'nın bazı bölgeleri için kullanılır. Bu kavram, insanlığın hayatta kalmasını ve ekonomik faaliyetlerini etkileyen tüm canlı türlerinin, iklimin, hava durumunun ve doğal kaynakların etkileşimini kapsamaktadır. Doğal çevre kavramı, aşağıdaki bileşenlerine göre incelenebilir:

<span class="mw-page-title-main">Fiziki coğrafya</span> coğrafyanın iki önemli alt alanından biri

Fiziki coğrafya coğrafyanın büyük alanlarından biridir. Fiziki coğrafya; insan coğrafyasının alanı olan kültürel çevre aksine, atmosfer, hidrosfer, biyosfer ve jeosfer gibi doğal çevrelerin süreç ve değişimlerini inceleyen doğa bilimi dalıdır.

Jeoloji Mühendisliği, yerkürenin başlangıcından günümüze kadar geçirdiği yapısal değişmeleri, yerkabuğunun yüzeyinin ve altının bugünkü durumunu inceleyen, yerleşim alanlarının ve her türlü mühendislik yapılarının yer seçimi çalışmalarının yürütülmesiyle ilgili eğitim verilen mühendislik dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yer bilimleri</span> Dünya gezegeni ile ilgili bilim alanları

Yer bilimleri, Dünya'nın ve atmosferinin fiziksel ve kimyasal yapısıyla uğraşan bir bilim dalı olup, Dünya gezegenine ait bütün doğa bilimi alanlarını kapsar. Yer bilimleri gezegen biliminin bir dalı olarak düşünülebilir ancak tarihi daha eskiye dayanır. Yer bilimleri, her biri kendi içinde daha özelleşmiş alanlara ayrılabilen dört ana çalışma alanından oluşur; bunlar sırasıyla litosfer, hidrosfer, atmosfer ve biyosferdir.

<span class="mw-page-title-main">Camborne Madencilik Okulu</span>

Camborne Madencilik Okulu veya kısaca CSM, Exeter Üniversitesi'nin bir bölümüdür. Temel uzmanlaşma alanı, madenlerin ve ilgili kaynakların üretilmesi, işlenmesi, kontrolüdür. 1888'de kurulan okul, verdiği lisans, yüksek lisans ve araştırma eğitimleri ile madencilik, çevre ve enerji alanında oldukça büyük üne sahiptir. Okul Exeter Üniversitesi'nin Cornwall Kampüsünde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Georges Cuvier</span> Fransız yerbilimci (1769-1832)

Georges Cuvier Fransız bilim insanı ve devlet yöneticisi. Cuvier, neredeyse hiç kimseden yardım almadan, tek başına, bir bilim dalı olan omurgalı paleontolojisini kurmuş ve organizma biyolojisindeki en güçlü araçlardan biri olan karşılaştırmalı yöntemleri geliştirmiştir. Bu nedenle bazı bilim tarihçileri tarafından omurgalı paleontolojisi, karşılaştırmalı anatomi ve jeolojik tarihlendirme bilimlerinin temellerini atmasından ötürü onu "üç bilim dalının kurucusu" olarak nitelendirilmektedir.

Peyzaj mühendisliği, ekolojik ölçütler doğrultusunda araziyi ve suyu şekillendirmek için matematik ve bilimin uygulamasıdır. Ayrıca yeşil mühendislik diye tariflenebilir ama peyzaj mühendisliği için bilinen en iyi tasarım profesyonelleri peyzaj mimarıdır. Peyzaj mühendisliği, antropojenik peyzajın yaratılması ve tasarlanması için mühendislik ve diğer bilimlerin disiplinler arası uygulamasıdır. Bu farklılık geleneksel olarak alanın, arazinin yeniden ıslahı, iyileştirilmesi, yeniden kullanımını ve geri kazanımını kapsamaktadır. Bunu yaparken Peyzaj mühendisliği;

<span class="mw-page-title-main">Çevre sorunları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, insan faaliyetlerinin, biyofiziksel çevre üzerindeki zararlı etkilere sebep olan çevre sorunlarının bir listesidir. Genel anlamda; sorunlar, etkileri ve hafifletici unsurlar olarak sınıflandırılırlarsa da, etkilerin birbirine bağlı olduğu ve yeni etkilere neden olabilecekleri gözden uzak tutulmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Suess</span> Avusturyalı jeolog, paleontolog

Eduard Suess, çağdaş yer biliminin kurucusu olarak kabul edilen Avusturyalı ünlü doğa bilimci.

<span class="mw-page-title-main">Çevre bilimi</span> çevre ile insan etkileşimini inceleyen disiplinlerarası alan

Çevre bilimi, fiziksel bilimleri, biyolojik bilimleri ve bilgi bilimlerini çevre araştırmalarına ve çevre sorunlarının çözümüne entegre eden disiplinlerarası bir akademik alandır. Çevre bilimi, Aydınlanma Çağı sırasında doğa tarihi ve tıp alanlarından doğmuştur. Günümüzde çevre sistemlerinin incelenmesine bütüncül, nicel ve disiplinlerarası bir yaklaşım sunmaktadır.

Tarihsel jeoloji, yeryüzü ve üzerindeki tüm yapıların uzun jeolojik zaman içerisinde geçirdikleri değişim ve dönüşümleri inceleyen bir jeoloji disiplinidir. Tarihsel jeoloji modern bilimsel esasa göre paleontoloji, paleoklimatoloji ve paleosismoloji gibi alt disiplinlere sahiptir. Geniş anlamda tarihsel jeoloji, jeolojik zaman boyunca dünyanın gelişimini anlamlandırabilmek için gerekli bilimsel temeli sunması yanında, geniş iklimsel değişimler, volkanik püskürmeler ve depremler gibi gelecekte yaşanabilecek afetlerin nitelik ve niceliği hakkında yapılacak tahminlerde kullanılacak ipuçları sağlayabilir.

Şeyl silt ve kil boyutlu ince çökel öğelerinin birleşmesinden oluşan ve çamur taşı da denen bir tortul kayaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Askerî jeoloji</span>

Askeri jeoloji - askerî bilim ve askerî coğrafya altdalıdır. Askerî mühendislik biliminin çeşitli dallarının ihtiyaçlarına uygulanmasıyla ilgileniyor. Bazen barış ve savaş jeolojisi olarak ikiye ayrılır.

Çevre biyoteknolojisi, doğal çevreye uygulanan ve araştıran biyoteknoloji dalıdır. Ayrıca ticari kullanımlar ve işletmeler için biyolojik süreçlerden faydalanılması çalışmalarını da kapsamaktadır. Uluslararası Çevre Biyoteknolojisi Derneği çevre biyoteknolojisini "Kirlenmiş çevresel ortamların iyileştirilmesi ve çevre dostu süreçler için biyolojik sistemlerden yararlanılması, geliştirilmesi ve düzenlenmesi" olarak tanımlamaktadır. Katı, sıvı ve gaz atıkların biyolojik olarak işlenerek çevre kirliliğinin önlenmesi, kirlenmiş çevrenin iyileştirilmesi, çevrenin ve arıtım süreçlerinin biyolojik olarak izlenmesi amaçlarıyla biyolojik organizmaların ve ürünlerinin kullanılmasına dayanan bilimsel ve mühendislik bilgi sistemi olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Öztürk (jeolog)</span>

Hüseyin Öztürk, Türk jeolog, akademisyen, yazar. Günümüzde İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Maden Yatakları-Jeokimya Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapmaktadır.