Çerkezköy
| Çerkezköy | |
|---|---|
 | |
 Tekirdağ'ın Türkiye'deki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Tekirdağ |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Nazmi Günlü |
| • Belediye başkanı | Vahap Akay (CHP) |
| Rakım | 150 m |
| Nüfus (2023) | |
| • Toplam | 213.243 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 185.234 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 59500 |
| İl alan kodu | 282 |
| İl plaka kodu | 59 |
Resmî site cerkezkoy.bel.tr | |
Çerkezköy, Tekirdağ iline bağlı, ticari ve sanayi olarak sürekli gelişim hâlinde olan ilçe. Çerkezköy, İstanbul ve komşu ilçesi Çorlu'dan sonra Türkiye Trakyası'ndaki (Doğu Trakya) en büyük üçüncü yerleşim yeridir.
Tarihçe
Çerkezköy coğrafyasında ilk kurulan köyün, Çerkezköy mü yoksa Türbedere mi olduğu yönünde değişik görüşler bulunmaktadır. Atatürk İlköğretim Okulu bahçesinde olan türbe nedeniyle, Çerkez yerleşiminin öncesinde ve sonrasında dere yatağının olduğu bölge “Türbedere” diye adlandırılıyordu. Bugün Çerkezköy’de yaşayan bazı vatandaşların elinde, Çerkes göçleri öncesi döneme ait Türbedere kayıtlı tapuların bulunması, burada 1863 öncesine; 1847-1848 yıllarına uzanan bir yaşamın bulunduğu göstermektedir. Her ne kadar Çerkez göçü öncesi Türbedere’de bir yaşam olsa da, burada yaşayanların kaç hane olduğu, nüfusu ve kimliklerinin ne olduğu hakkında net bir bilgiye ulaşılmış değildir. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nde, Fon Kodu HH.d… Gömlek No.su 17434 olan belgede, “Çerkes karyesinde Türbedere’de yapılacak olan inşaatın keşif bedeli” ibaresi olması, Türbedere’nin öncelikli olarak bir mevki adı olduğunu gösteriyor. Osmanlı-Rus Savaşı sonrası yeni göçlere açılmasıyla bu yerleşim yerinin adının, 1878 -1911 yılları arasında Türbedere olarak geçtiği, 1888-1907 yılları arasında da Türbedere’nin statüsünün, Türbedere yöresi, Türbedere Köyü ve Türbedere Nahiyesi olarak tanımlandığı söylenebilir.
Geçmişten bugüne aktarılanlar ve ortaya çıkan belgelere dayanarak yapılan incelemelerde, Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından bu coğrafyada aslında iç içe geçmiş 3 köyün varlığından söz edilmektedir: Birincisi, bugünkü Çerkezköy Belediyesi ile türbenin olduğu Atatürk İlköğretim Okulu’nun çevresindeki Çerkezköy, ikincisi dere yatağı çevresindeki Türbedere ve üçüncü olarak da Garnizon Komutanlığı’nın olduğu yerdeki Yeniköy. Bu üç köyün varlığı 1911 yılında bu yerleşim yerinin nahiye ve belediye olmasını sağlamış, ilk Belediye Başkanı Molla Mehmet Efendi ve beraberindekiler bölgenin isminin Türbedere olarak kalıcılığının sağlanmasını isteğinde Edirne Valiliği bu isteği kabul etmemişti. Edirne Valiliği’nin kararından sonra bu yerleşim yerinin ismi, Çerkezköy olarak kalıcı hale gelmiştir.
Çerkezköy, 26 Ekim 1912 ile (bazı kaynaklara göre ise de Kasım ayı başında) 30 Haziran 1913 tarihleri arasında Bulgar işgaline, 23 Temmuz 1920 ile 30 Ekim 1922 tarihleri arasında Yunan işgaline uğradı. Kuruluşundan beri Çorlu’ya bağlı olan Çerkezköy, 1914 yılında Kırkkilise’nin Saray Kazasına bağlandı. 15 Ekim 1923 yılında Saray ile birlikte Tekirdağ’a bağlanan Çerkezköy, 1 Nisan 1958’de ilçe yapıldı ve Kaymakamlığına da Yusuf Ziya Doğan atandı.
Ekonomi
1970'lere kadar kırsal nitelikli küçük bir yerleşim yeri olan ilçemiz, Bakanlar Kurulu'nun 1971 yılındaki kararı ile "Kalkınmada Öncelikli Yöreler" kapsamına alınmış ve 1973 tarihindeki karar ile Organize Sanayi Bölgesinin kurulması sonucu başlayan hızlı sanayileşme hareketiyle birlikte gelişim sürecine girmiştir. Ardı ardına etkinliğe geçen büyük ölçekli, modern teknoloji kullanan ve esas olarak dış pazara yönelik üretim yapan özel sektör kuruluşları, dokuma, metal eşya ve makine imalatı dallarında yoğunlaşmıştır. Bölgemizdeki sanayi tesislerinde 60.000’i aşkın çalışan, Türkiye ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Halkın çok az bir bölümü tarımla uğraşmaktadır. İlçenin yer yer orman, tarım ve mera alanı olarak kullanılan topraklarında yetiştirilen başlıca ürünler; buğday ve ayçiçeğidir. Hayvancılık da yapılan ilçede az miktarda sığır ve koyun yetiştirilmektedir.
Nüfus
Çerkezköy’de 2011 TÜİK verilerine göre yaşayan 177.442 kişiden 92.301’i erkek, 85.141’i kadındır. Erkek nüfusun ilçede daha ağırlıklı olması (%52) fabrikalarda çalışmaya gelen erkeklerin sayısının daha fazla olmasından kaynaklanmaktadır. 60.000 kişi istihdam edilen[2] Organize Sanayi Bölgesi (OSB)'nin bulunduğu Kapaklı beldesinin nüfusu, 2012 yılı itibarıyla 65.000'e ulaşmıştır.[3]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[4] | 13.906 | 5.466 | 8.440 |
| 1965[5] | 13.690 | 5.355 | 8.335 |
| 1970[6] | 14.289 | 6.682 | 7.607 |
| 1975[7] | 16.300 | 8.428 | 7.872 |
| 1980[8] | 23.970 | 12.908 | 11.062 |
| 1985[9] | 31.125 | 17.902 | 13.223 |
| 1990[10] | 41.317 | 23.102 | 18.215 |
| 2000[11] | 82.685 | 41.638 | 41.047 |
| 2007[12] | 131.723 | 60.907 | 70.816 |
| 2008[13] | 147.239 | 67.617 | 79.622 |
| 2009[14] | 154.298 | 69.875 | 84.423 |
| 2010[15] | 164.220 | 73.918 | 90.302 |
| 2011[16] | 177.442 | 79.697 | 97.745 |
| 2012[17] | 188.712 | 84.234 | 104.478 |
| 2013[18][a] | 113.134 | 113.134 | veri yok |
| 2014[19] | 123.119 | 123.119 | veri yok |
| 2015[20] | 133.626 | 133.626 | veri yok |
| 2016[20] | 146.319 | 146.319 | veri yok |
| 2017[20] | 157.931 | 157.931 | veri yok |
| 2018[20] | 166.789 | 166.789 | veri yok |
| 2019[20] | 174.529 | 174.529 | veri yok |
| 2020[20] | 185.234 | 185.234 | veri yok |
| 2021[20] | 196.736 | 196.736 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Demografik yapısı
Geçmişte nüfusunu yerli halk oluştururken 1800'lü yıllardan itibaren Rumeli göçmenleri iskan edilmişlerdir. İlçede yaşayan Boşnaklar, Pomaklar, Romanlar, Çerkesler, Arnavutlar Osmanlı'nın son dönemlerinden itibaren şehre yerleşmişlerdir. İlçeye en son yaşanan toplu göçü ise 1990 yılında Bulgaristan'daki baskılardan kaçarak anavatanlarına sığınan ve halk dilinde "muhâcır/mâcır" diye söylenen Bulgaristan Türkleri gerçekleştirmiştir. İlçe özellikle 1978 yılından itibaren kurulan Tekstil, Makine, gıda, Kimya ve ilaç sanayisi nedeniyle başta Sinop, Samsun, Tokat, Erzurum, Diyarbakır, Ordu, Mardin, Sivas ve Van şehirlerinden yoğun göç almıştır. İlçede göçler nedeniyle yerli nüfus çok az kalmıştır. İlçenin çoğunluğunu sanayi göçüyle gelenler oluşturur.
Çerkezköy, daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Marmara Bölgesi'nden göç almaktadır. Çerkezköy tüm bu bölgelerden gelen yoğun göçün yanında Silivri, Çatalca, Edirne, Hayrabolu, Saray, Kırklareli, Pınarhisar, Meriç, Uzunköprü, İpsala gibi yakın il ve ilçelerden de sürekli olarak göç almaktadır.
Coğrafî yapısı
Çerkezköy ilçesi, Tekirdağ iline bağlıdır. Coğrafi olarak 41 derece 17 dakika 06 saniye kuzey enlem ve 28 derece 00 dakika 01 saniye doğu boylamında olup, denizden yüksekliği 160 metredir. Çerkezköy; doğudan İstanbul, güney ve batıdan Çorlu, kuzeyden Saray ilçeleriyle çevrilidir. Güneyden geçen 
'e 22 km'lik bir yolla bağlanan ilçe, il merkezi Tekirdağ'a 56 km, İstanbul'a ise 110 km uzaklıktadır.
İlçe toprakları Ergene Havzası'ndaki hafif engebeli düzlüklerden oluşur. Bu toprakların sularını Ergene Irmağı ile başlıca kollarından Çorlu Çayı toplar.
Mahalleleri
Çerkezköy ilçe merkezi idari yönden 12 mahalleden oluşmaktadır.
|
İklimi
Çerkezköy ilçesi, Trakya ikliminin belirgin özelliklerinin etkisi altındadır. Yörede zaman zaman esen soğuk kuzey rüzgarları ısının düşmesine yol açmaktadır. Sıcaklık, yaz aylarında 25 °C - 35 °C, kış aylarında ise 10 °C - (-8)°C arasında değişmektedir.
Notlar
Kaynakça
- ^ "YerelNet Çerkezköy sayfası". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi resmî sitesi". 13 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ TÜİK, Çerkezköy 2012 nüfusu 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çerkezköy Nüfusu - Tekirdağ". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Tekirdağ Çerkezköy Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
- Çerkezköy Belediyesi Resmî Web Sitesi 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Facebook'ta Çerkezköy Belediyesi
- Twitter'da Çerkezköy Belediyesi 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Instagram'da Çerkezköy Belediyesi 2 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YouTube'da Çerkezköy Belediyesi 18 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
