İçeriğe atla

Çerkesler listesi

Bu liste babası veya annesi Çerkes kökenli olan kayda değer bazı kişileri içermektedir.

Politikacılar

Sadrazamlar

Devlet Başkanları

Kraliyet

  • İnal Nexu - Çerkesya prensliğini sıfırdan kuran Orta Çağ Çerkes prensi[9]
  • Maria Temryukovna – İlk Rus Çarı İvan Vasiliyeviç'in eşi
  • Melek Tourhan – Mısır ve Sudan Sultanı Hüseyin Kamil'in eşi.

Mısır Memlûk Sultanları

  • Berkuk - Çerkes kökenli Burci Hanedanı'nın ilk Memluk hükümdarı
  • Sultan Kayıtbay (Kaytukuo)
  • Farac
  • Mansur Abdülaziz
  • Muavyed Şeyh
  • Muzaffer Ahmed
  • Seyfeddin Tatar
  • Salih Muhammed
  • Aziz Yusuf
  • Zahir Çakmak
  • Fahreddin Osman
  • İnal (1453)
  • Muavyed Ahmed
  • Zahir Bilbay
  • Nasır Muhammed
  • Barsbay (Barsbiy)
  • Zahir Kansu (Kanshaw)
  • Eşref Canbulat
  • Adil Tumanbay (Dumenbiy)
  • Kansu Gavri (Kanshaw Ghuri)
  • Tomanbay (Dumenbiy) - Çerkes kökenli Burci Hanedanı'nın son Memluk hükümdarı

Askerler

Kültürel Figürler

  • Tevfik Esenç - Ubıhçayı konuşan son kişi.
  • Abdurrahman Gürses - Reis-ül Kurra
  • Zahid el Kevseri - Son dönem Osmanlı alimi. Maturidi-Hanefi ekolünün temcilcilerinden.
  • Kazanoko Jabağ - Çerkesya ve Çerkes toplum düzenini sağlayan Xabze üzerine fikirleri ile öne çıkan Çerkes filozof, halk şairi ve diplomat.[12]

Film, Televizyon, Sahne

  1. Ali İhsan Varol - Türk sunucu, yapımcı, oyuncu ve senarist[13]
  2. Bedri Ruhselman - Neo-spiritüalist, Psikiyatr
  3. Mervat Amin - Mısır'da oyuncu
  4. Damla Sönmez - (Babası Çerkes asıllı, annesi Abhaz asıllı) Çukur dizisinde Efsun rolünü oynayan oyuncu
  5. Sadi Celil Cengiz - Türk oyuncu
  6. Mehmet Aslantuğ – Türk oyuncu
  7. Sultana - Türk şarkıcı ve söz yazarı
  8. Najdat Anzour - Suriyeli televizyon ve film yönetmeni
  9. Ediz Hun – Türk oyuncu (Baba Çerkez - Anne Türk)[14]
  10. Türkân Şoray – Türk oyuncu (Baba Kabardey - Anne Türk)[15]
  11. Nazan Şoray - Türk oyuncu (Baba Kabardey - Anne Türk)
  12. Ufuk Özkan - Türk oyuncu[16]
  13. Sinan Albayrak – Türk oyuncu[17]
  14. Derya Arbaş – Çeyrek Çerkez(Ubıh-Abaza), çeyrek Tatar ve yarı Kızılderili oyuncu[18]
  15. Burcu Esmersoy – Türk televizyon sunucusu ve oyuncu, Miss Turkey International 1997. (Dedesi Mısırlı, Babaanne Çerkes, Anne Türk)
  16. Cem Özer – Türk oyuncu (Anne Ermeni, Baba Çerkes)
  17. Sevtap Parman – Türk oyuncu ve şarkıcı
  18. İpek Özkök – Türk oyuncu, manken
  19. Janset Paçal – Türk aktris[19]
  20. Meral Okay – Türk senarist, oyuncu
  21. Atalay Demirci - Türk stand up sanatçısı [20]
  22. Kenan Ece - Türkiye'de oyuncu[21]
  23. Gupse Özay - Türk aktris[22]
  24. İrem Sak - Türk oyuncu[22]
  25. Atilla Saral - Türk oyuncu, manken
  26. Elçin Sangu - Türk oyuncu
  27. Neslihan Atagül- (Annesi Beyaz Rus, babası Çerkes kökenli) Türk Oyuncu

Mankenler ve Güzellik Yarışması Kraliçeleri

  1. Deniz Akkaya – Türk eski top model, aktris, sunucu[23]
  2. Keriman Halis Ece – 1932 Türkiye Güzeli, 1932 Kâinat Güzeli (ilk) manken, piyanist
  3. Asuman Krause – Yarı Çerkez yarı Alman eski top model, sunucu[21]
  4. Ece Gürsel – Yarı Çerkez, Türk top model[24]
  5. Zerrin Arbaş – Yarı Çerkez(Ubıh, Abaza), yarı Tatar Türk balerin, 1965 Türkiye Güzeli (Miss Turkey)[18]
  6. Sinemis Candemir – (Kabartay) Best Model of Turkey unvanına sahip profesyonel manken[17]

Sanat İnsanları

Ressamlar

  • Mihail Chemiakin - Rusya'da ressam, sahne tasarımcısı, heykeltıraş ve yayımcı
  • Avni Arbaş – (Ubıh, Abaza) Türkiye'de ressam, Derya Arbaş'ın dedesi, Zerrin Arbaş'ın babası[18]
  • Avni Lifij – Türk ressam

Müzisyenler

  • Sati Kazanova - Rus pop müzik sanatçısı, manken
  • Müslüm Magomayev - Sovyetler Birliği Halk Sanatçısı ve aynı zamanda Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ödülü sahibi Azerbaycanlı şarkıcı
  • Aydemir Mugu – Rus şarkıcı
  • Timur Şaov – Rus şair, şarkı sözü yazarı, şarkıcı
  • Yuri Temirkanov – Rus müzik adamı ve Saint Petersburg Filarmonik Orkestrası'nın 1988'den beri müzik direktörü
  • Aslan Tlebzu – Rus halk müziği şarkıcısı
  • Zamudin Guçev – Rus sanatkâr ve müzisyen

Yazarlar

  • Kuba Shaaban- yazar, şair, müzisyen, tarihçi.
  • Nadine Haobsh – Amerikalı blogger, güzellik ve bakım konusunda uzman gazeteci, yazar, sunucu
  • Mohydeen Izzat Quandour – Hollywood camiasında çok sayıda uluslararası ödül sahibi yazar, film yapımcısı ve yönetmeni, müzisyen, entelektüel
  • Hıncal Uluç – Türk gazeteci ve yazar. Baba tarafından Ubıh asıllı anne tarafından dedesi Kilisli(Türk) Anneannesi Rumeli(Arnavut, Boşnak) göçmenidir.
  • Kandemir Konduk – Türk piyes ve senaryo yazarı
  • Ahmet Tezcan – Türk gazeteci, sunucu
  • Ruhat Mengi – Türk gazeteci, yazar, köşe yazarı, sunucu
  • Rauf Tamer – Türk çevirmen, gazeteci, yazar
  • Sebahattin Selek – Türk yazar
  • Sezgin Burak – Türk çizgi film tasarımcısı ve karikatürist. Abhaz Loh-ipa ailesindendir.
  • Taha Akyol – Türk gazeteci ve yazar
  • Hakan Albayrak - Türk gazeteci ve yazar
  • Kandemir Konduk - Türk yazar
  • Aytunç Altındal - Türk gazeteci ve yazar
  • Erol Anar - karikatürist ve yazar
  • Cevdet Said - Suriyeli tarihçi, filozof ve yazar

Sporcular

  • Adil Candemir - Olimpiyatlar'da Türkiye adına yarışan gümüş madalya sahibi güreşçi
  • Hamit Kaplan – Güreşçi, 1956 Olimpiyatları'nda altın madalya sahibi, Türkiye adına dünya şampiyonu
  • Bibras Natho – İsrail millî futbol takımının eski kaptanı
  • Fakhraldien Gor – Avukat, olimpiyat sporcusu, uzun atlama dalında Arab ülkeleri ve Batı Asya şampiyonu, Ürdün Olimpiyat Komitesi üyesi
  • Yaşar Doğu – (Babası Ubıh Annesi Türk) Milli Güreşçi, Türkiye adına dünya ve olimpiyat şampiyonu
  • Can Bartu - Türk futbolcu
  • Umut Nayir - Türk futbolcu

İş insanları

  • Erol Olçok - Siyasal iletişim danışmanı, Recep Tayyip Erdoğan'ın eski iletişim danışmanı

Osmanlı yöneticileri

  • Çerkes İskender Paşa - Van, Erzurum, Diyarbakır ve Mısır beylerbeyliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamı
  • Mehmed Şemseddin Paşa - Osmanlı devlet adamı
  • Seydi Ahmet Paşa - Budin valisi olarak da görev yapmış Osmanlı devlet adamı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Mahmud Sami el-Barudî". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Ismael Babouk". 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Riyaz Paşa". 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Riyad Pasha". 19 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Said el-Müfti". 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Çerkes asıllı Türkler". 18 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Hacı Karandıqo Berzeg". 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Giranduko Berzeg". Muammer Dursun Erer. 2013. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Взгляд на османские и кавказские дела". 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020. 
  11. ^ "Hacı Kızbeç". 
  12. ^ "Казаноко Джабаги - Большая Советская энциклопедия - Словари и Энциклопедии". www.endic.ru. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  13. ^ "Ali İhsan Varol". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Ediz Hun'dan Kürt sorununa çözüm önerisi!". medyafaresi.com. 18 Ekim 2011. 15 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012. 
  15. ^ "Ben bir Kabartay Çerkezi'yim". Sabah. 16 Ekim 2006. 11 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  16. ^ "Ufuk Özkan: Cevahir'i bekledim". Bugün. 17 Ekim 2010. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2013. 
  17. ^ a b "Çerkez ünlülerin anadil yorumu". Sabah. 12 Nisan 2011. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  18. ^ a b c "Avni'nin Atları..." Cumhuriyet. 3 Temmuz 2005. 21 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  19. ^ "Çerkez kızı Janset". Radikal. 15 Haziran 2002. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015. 
  21. ^ a b "Canlıda aşk kıvılcımları!". Vatan. 22 Eylül 2010. 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  22. ^ a b "Yalan Dünya'nın Çerkez güzelleri". Hürriyet. 18 Şubat 2012. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  23. ^ "'Çerkez olmakla övünüyorum'". Posta. 28 Ocak 2012. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  24. ^ ""Ya Çerkez dayılarım çekip beni vursaydı"". Gazete Habertürk. 17 Ekim 2009. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

25 Aralık, Miladi takvime göre yılın 359. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 6 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkesler</span> Kafkas halkı

Çerkesler ya da Adigeler, Kuzey Kafkasya'da, tarihi Çerkesya'nın yerli halkı olan etnik grup. Rus İmparatorluğu tarafından işlenen Çerkes Soykırımı'nın sonucunda Çerkeslerin çoğu öldürülmüş, kalanlar ise Osmanlı topraklarına sürülmüştür. Çerkesler Çerkesçe konuşur ve neredeyse tamamı Sünni Müslümandır. Çerkesya eski zamanlardan beri istilalara maruz kalmıştır; izole edilmiş arazisi, bitmeyen savaşlarla birlikte Çerkes ulusal kimliğini büyük ölçüde etkilemiştir. Çerkes bayrağı Çerkeslerin millî bayrağıdır ve yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz oktan oluşur.

Ahmet veya Osmanlı Türkçesi yazımla Ahmed, Türkçede özel isim olarak kullanılan ve erkek çocuklara verilen bir isimdir. Değişik hâliyle Ahmad ya da Ahmed olarak Arap dünyasında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Adige Cumhuriyeti</span> Rusyaya bağlı özerk cumhuriyet

Adige Cumhuriyeti (AC), Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyet. Kafkas Dağlarının kuzeyinde, Krasnodar Kray sınırları içinde yer alır. Cumhuriyetin yazıçeviri olarak adı Respublika Adıgeya olup Adigeya olarak da bilinir. Adige Cumhuriyeti adını, günümüzde nüfusun daha azı durumunda olan Batı Çerkeslerinden alır. Başkenti Maykop'tur. Yüzölçümü 7.600 km², nüfusu 440327 (2010). Nüfus yoğunluğu 58.8'dir. Adige Devlet Üniversitesi cumhuriyetin üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çerkesya</span> Kuzeybatı Kafkasyada Adige kabilelerinin birleşmesi ile kurulmuş eski bir devlet

Çerkesya, günümüzde Rusya sınırlarında kalan Kuzeybatı Kafkasya'da var olmuş tarihî ülke ve bölge. Rus-Çerkes Savaşı sonucunda Çerkesya yıkılmış ve Çerkes nüfusunun %75-90'ı topluca katledilmiş, kalan Çerkeslerin büyük kısmı da Osmanlı topraklarına sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Batı Çerkesleri</span>

Batı Çerkesleri ya da Batı Adığeleri, Kuzey Çerkesleri veya Adigeyler, Adigeler, Çerkeslerin bir kolu olan ve Rusya'ya bağlı Adigey Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı ile Çerkes Sürgünü'nde Çarlık Rusyası döneminde Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan Kuzey Kafkas halkı. Adigeler, Adigey Cumhuriyetinin 447.109 (2002) olan toplam nüfusunun % 24.2'sini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Karaçay-Çerkesya</span> Rusyada bir cumhuriyet

Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti; Kuzey Kafkasya'da bulunan, Rusya üyesi bir cumhuriyettir. Yüzölçümü 14.100 km²'dir. Başkenti Çerkessk olup, ikinci büyük kenti de Karaçayevsk'tir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnodar Krayı</span> Rusyada bir idarî bölge

Krasnodar Krayı, tarihi Çerkes topraklarının %60'lık kuzeybatı kısmını kapsar. Krasnodarskiy kray), Kuzey Kafkasya'da, Rusya (RF) ve Güney okrugu içerisinde federal bir yönetim birimi. Kuzeyde Rostov Oblastı, doğusunda Stavropol Kray ve Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, güneyinde Kafkas Dağları ve Gürcistan'dan tek yanlı ayrılıp bağımsızlık kararı alan Abhazya Cumhuriyeti ile çevrilidir. Batısında Azak Denizi, Kerç Boğazı ve Karadeniz bulunur. Ayrıca Kray topraklarının güney orta bölümünde, bir iç cep biçiminde, RF üyesi Adıgey Cumhuriyeti yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Anapa</span> Krasnodar Krayı, Rusyada kent

Anapa, Rusya Federasyonu'na bağlı Krasnodar Krayı'nın Karadeniz kıyısında bulunan kentsel alan ve bu alanın merkezi olan önemli turizm ve liman kenti. Nüfusu 2002 sayımına göre 53.493'tür.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes Meclisi</span> 1861–64 Çerkesya yasama organı

Çerkes Meclisi ya da resmî adıyla Büyük Özgürlük Meclisi, Çerkesya'nın son meclisi. Askerî komutanlar, din adamları ve aydınlardan oluşan meclis, 1861 yılında Soçi'de yapılan bir toplantı sonucunda resmîleşmiş ve önceki geleneksel meclisin yerini almıştır. Meclis, uluslararası destek elde etmek için Osmanlı Devleti de dahil olmak üzere dünyadaki çeşitli ülkelerle ilişkiler kurmuştur. Meclis Rus güçleri tarafından feshedildikten sonra, bazı üyeler "Çerkes Liderlerden Majesteleri Kraliçe Victoria'ya Dilekçe" adlı bir mektup yazarak İngiliz İmparatorluğundan insanî yardım istediler.

<span class="mw-page-title-main">Krasnaya Polyana</span>

Krasnaya Polyana, Soçi, Krasnodar Krayı, Rusya'da yer alan belde. Mzımta Irmağı vadisinde, Karadeniz'e 39 km uzaklıkta ve 600 metre yüksekliktedir. 2009 sayımına göre nüfusu 3.972'dir. Belde, Soçi'de düzenlenecek olan 2014 Kış Olimpiyatları müsabakalarına ev sahipliği yapacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkessk</span> Karaçay-Çerkezyada bir şehir

Çerkessk, Rusya Federasyonu üyesi Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin başkenti.

<span class="mw-page-title-main">Rus-Çerkes Savaşı</span> Ruslar ve Kafkaslar, özellikle Çerkesler arasında yaşanan ve soykırımla sonlanan savaş

Rus-Çerkes Savaşı, 17 Temmuz 1763'te (E.U.) Rusya'nın Çerkesya'da hak iddia etmesi ve Çerkeslerin bunu reddetmesi ile başlayan, 21 Mayıs 1864'te (E.U.) son Çerkes ordusunun mağlup edilmesiyle sona eren askerî mücadele. Savaş 101 yıl sürmesi sebebiyle hem Rusya hem de Çerkesya tarihindeki en uzun savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya halkları</span> gizlilik

Kuzey Kafkasya halkları, Çarlık Rusyası döneminde Kuzey Kafkasya’da yaşarlarken Kafkas-Rus Savaşında yenilmeleri üzerine 1864 Çerkes Sürgünü'nde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün diaspora olarak Türkiye, Suriye ve Irak gibi ülkelerde yaşayan Adığe ve Adığe olmayan Kuzey Kafkas halklarına Türkiye ve Ortadoğu'da verilen ortak ad. Çerkeslerin baskın unsurunu oluşturan Adığeler dışında ayrıca Kuzeybatı Kafkas dillerini konuşan Ubıhlar, Abazalar, Abhazlar; İran dillerini konuşan Osetler; Türk dillerini konuşan Karaçaylar, Balkarlar; Kuzeydoğu Kafkas dillerini konuşan Çeçenler, İnguşlar ve Dağıstan halkları da bu tanımlamaya girer. Sünni Müslümandırlar. Karaçaylar, Balkarlar ve Adığeler Hanefi mezhebinden, İnguşlar, Çeçenler ve Dağıstanlılar ise ağırlıklı olarak Şafii mezhebindendir. Türkiye'deki Çerkeslerin 893 köy-kasabası bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Feriköy Mezarlığı</span> İstanbulun Şişli ilçesinde bir Müslüman Mezarlığı

Feriköy Mezarlığı, ismini bulunduğu Feriköy semtinden alan tepelik alanda kurulu İstanbul Avrupa yakasında Okmeydanı ve Şişli arasında kalan mezarlık. Sinema, tiyatro, siyasi ve edebi bazı sanatçı ve tanınmış kişilerin mezarları buradadır.

Ubıhya, tarihî Çerkesya'nın bölgelerinden birisiydi. Bir Çerkes boyu olan Ubıhlar burada yaşıyordu. Soçi civarlarında bir bölgeydi ve Habzeism dininde önemli bir rol oynadığı için saygı duyuluyordu. Ubıhya, Berzeg ve Dişan aşiretleri ve seçimle başa gelen yaşlılar tarafından yönetiliyordu. Rus-Çerkes Savaşı sırasında en son Rus kontrolüne Ubıhya girdi.

<span class="mw-page-title-main">Gerandıqo Berzeg</span> Çerkes komutan

Gerandıqo Berzeg Hacı, Çerkesya Konfederasyonu'nun 1861-1864 arasında devlet başkanı olan Çerkes siyasetçi, askeri kumandan ve daha sonra Osmanlı komutanı. Gençliği de dahil olmak üzere hayatının büyük kısmını Rus-Çerkes savaşı (1763-1864) cephelerinde geçirdi. Çerkes Soykırımı'nın ardından Osmanlı topraklarına sürülen Berzeg, Çerkesya'da yürüttüğü direniş için Sultan Abdülaziz tarafından Paşa rütbesi ile onurlandırıldı. 93 harbi sırasında Çerkeslerden oluşan bir birlik kurdu ve Osmanlı devleti için savaştı.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Berzeg</span> Çerkes siyasetçi ve komutan

İsmail Berzeg Hacı, Çerkesya'nın 1827-1839 arasında de facto lideri olan Çerkes siyasetçi ve askeri kumandan. Rus-Çerkes Savaşında yer almış ve 1838'den sonra, Çerkesya adına diplomatlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti</span>

Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti, Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında faaliyet gösteren bir Çerkes milli cemiyeti idi. Cemiyetin ilkeleri entelektüalizm, Çerkes milliyetçiliği, Osmanlı'ya sadakat ve İslâm inancı idi.

<span class="mw-page-title-main">Plastunka</span>

Plastunka veya eski ismiyle Mutıhuasua, Krasnodar Krayı'nın Soçi ilçesine bağlı bir kasabadır. Baranovsky kırsal bölgesine dahildir. Çerkes sürgünü öncesinde Çerkes Ubıh köyü olan kasabada günümüzde sadece Rus ve Gürcüler yaşamaktadır. Kasaba nüfusu 2270'dir.