İçeriğe atla

Çerkes Halil Efendi

Çerkes Halil Efendi
DoğumKafkasya
Ölüm1821
Afyonkarahisar
MeslekMüderris, Kadı, Kazasker, Şeyhülislam

Çerkes Halil Efendi (ö. 1821, Afyonkarahisar), Osmanlı şeyhülislamı.

Hayatı

Babası Kırımlı Hüseyin Efendi idi.[1] Asıl adı Seyyid Mehmed Salih idi. Osmanlı padişahı III. Mustafa'nın kızı Hibetullah Sultan doğduğunda Annesi, süt annesi olarak saraya girdi kendisi de annesinin ricası üzerine Çerkes diyarından İstanbul'a getirilerek hareme alındı. Sarayda, Şehzade Selim'le beraber büyüdü.

I. Abdülhamid döneminde hazine koğuşuna nakledildi için on beş yıl kadar Şehzade Selim'den uzakta kaldı. 1789 tarihinde çocukluk arkadaşı Şehzade Selim'in tahta çıkması üzerine hazine kethüdalığına, sonra Galata mevleviyetine getirildi. On altı yıl yıl Galata mevleviyetinde kaldıktan sonra1803’te Mekke-i Mükerreme kadılığı payesi, ardndan İstanbul kadılığı payesi verildi .Çok geçmeden kendisine Anadolu kazaskerliği, 1809’da da Rumeli kazaskerliği payesi verilen Halil Efendi, 1813'te fiilen Rumeli kazaskeri oldu. 3 Eylül 1819'da şeyhülislamlık görevine getirildi. Bir yıl yedi ay kadar şeyhülislamlık görevini yürüttü.

II. Mahmud üzerinde etkisi olan Halet Efendi'yle geçinemedi ve 1821 Rum isyanı ile ilgili yapılan bir toplantıda fikir ayrılığından dolayı yaşanan sert tartışmadan sonra[2] 28 Mart 1821'de azledilerek eşi Zîbâ Hatun ile birlikte Bursa'ya sürüldü. Bir süre sonra İstanbul ile haberleştiği gerekçesiyle Afyon’a gönderildi. Tek başına Bursa'da kalan eşi Ziba Hanım ise büyücülükle suçlanarak Halet Efendi tarafından öldürtüldü. Halil Efendi, bu olayı duyduktan sonra felç olup 2 veya 12 Ağustos 1821'de Afyonkarahisar'da öldü.[3]

Kaynakça

  1. ^ Süren, Zafer. "Çerkes Şeyhülislâm El-hac Halil Efendi". Jineps gazetesi, 1 Ağustos 2013. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  2. ^ Uzundal, Edip. "Osmanlı İlmiye Teşkilatından Bir Portre: Şeyhülislam Halil Efendi ve Terekesi". International Journal of History, Cilt 10, Sayı 8, Yıl 2018. 9 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  3. ^ İpşirli, Mehmet. "HALİL EFENDİ, Çerkez". Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, 1997. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
Önce gelen:
Mekkizade Mustafa Asım Efendi
Osmanlı Şeyhülislamı
3 Eylül 1819 - 28 Mart 1821
Sonra gelen:
Yasincizade Abdülvehhab Efendi

İlgili Araştırma Makaleleri

Ebubekirzade Ahmed Efendi, Kadı, Kazasker, Osmanlı Şeyhülislamı.

Es-Seyyid Medenî Mehmed Nuri Efendi, Osmanlı İmparatorluğu'nun son şeyhülislamıdır.

Paşmakçızade Abdullah Efendi, müderris, kadı, kazasker, Osmanlı şeyhülislamı.

Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi müderris, Osmanlı Devleti'nde kadılık, kazaskerlik ve 3 kez şeyhülislamlık görevinde bulunmuş bir din adamıdır.

Mekkî Mehmed Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris.

Hocazade Mesud Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Ahîzâde Hüseyin Efendi, Osmanlı şeyhülislâmı. Osmanlı tarihinde idam edilen ilk Osmanlı şeyhülislâmı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu İshak İsmail Efendi</span>

Ebû İshâk İsmail Efendi 18. asırda şeyhülislamlık vazifesi yapan Osmanlı din adamıdır.

Abdülkadir Şeyhî Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Çivizade Hacı Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Bayramzade Zekeriya Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Hocazade Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı, II. Osman'ın kayınpederi, Akile Hanım'ın babası.

Ebusaid Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Dürrizade Abdullah Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

<span class="mw-page-title-main">Yasincizade Abdülvehhab Efendi</span> Osmanlı şeyhülislamı

Yasincizade Abdülvehhab Efendi, Osmanlı şeyhülislamıdır.

Mehmed Zeynelabidin Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Salihzade Ahmed Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Şerifzade Ataullah Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı.

Menteşzade Abdürrahim Efendi Osmanlı Devleti'nin Şeyhülislamı.