İçeriğe atla

Çekya'nın bölgeleri

Çekya'nın bölgeleri (Çekçe: kraj tekil, kraje çoğul) büyüklük ve nüfus olarak merkezi devlet ile ilçe (Çekçe: Okres) arasında bulunan, en üst düzeyde bulunan yerel idare ve yerleşim birimidir.

Haritada Çek Cumhuriyeti'nin illeri ve armaları
Haritada Çek Cumhuriyeti'nin illeri ve armaları

Çekya'nın bölgeleri, günümüzde yürürlükte olan 129/2000 (Bölgeler Hakkında Kanun), en üst düzeydeki yöresel idari birimler ("vyšší územně-správní celky") hakkında Çek Cumhuriyeti Anayasası'nın 1/1993 no.lu paragrafını değiştirmesi ile ortaya çıkartılmıştır. Bu yeni kanunla Anayasasının eski maddesine göre Çekya'da bulunan 13 "kraj" adlı ile ve tek 1 "hlavní město" adi ile hem il hem başkent olan Prag'a 1 Ocak 2000'den itibaren daha geniş özerklik yetkileri verilmiştir. Çek Cumhuriyeti Anayasası'nın eski işleyişine göre bölgeler (kraje) altında bulunan yerel idare olan 73 sayıda ilçe (okres) değiştirilmeden yeni yetkilerle donatılmış bölgelere bağlı kalmışlardır.[1]

2000 yılındaki bu hukuki değişmeden dolayı günümüzdeki Çekçe "kraj" adını taşıyan yerel idareler diğer bazı dillerde "Bölge" olarak çevirilmektedir (Örneğin; İngilizcede Regions of the Czech Republic, Fransızca Régions de la République tchèque, Almanca Regionen, İtalyanca Regioni della Repubblica Ceca vb.). Türkçe Vikipedi'de ise kraj teriminin en yakın karşılığının İl olduğu kabul edilmektedir.

Çekya'da günümüzde bulunan 14 bölgenin coğrafik mevkileri ve bölgelerin armaları haritada verilmiştir,

Bölgelerin bazı nitelikleri

Çek Cumhuriyeti yerel idaresinin en üst düzeyinde 14 tane il (kraj bulunmakta ve bu bölgeler birer harfle de belirtilmektedir İSO 3166-2:CZ. Bunlardan biri Prag, hem başkent olarak (Hlavní městö Praha) bir ildir ve hem de diğer bir il olan Merkezî Bohemya ili (Středočeský kraj) in merkez şehridir.

İlBayrakİl ismiÇekçe isimMerkez şehriNüfus (kişi)Yüzölçümü (km²)Haritada konumu
(A) Prag Başkent(Hlavní město Praha)Prag1.176.592 496
(C) Güney Bohemya (Jihočeský kraj)České Budějovice626.870 10.057
(B) Güney Moravya ili (Jihomoravský kraj)Brno1.130.620 7.067
(K) Karlovy Vary ili (Karlovarský kraj)Karlovy Vary 304.644 3.315
(H) Hradec Králové ili (Královéhradecký kraj)Hradec Králové 547.903 4.758
(L) Liberec ili (Liberecký kraj)Liberec428.291 3.163
(T) Moravya-Silezya ili (Moravskoslezský kraj)Ostrava1.251.883 5.535
(M) Olomouc ili (Olomoucký kraj)Olomouc639.033 5.159
(E) Pardubice ili (Pardubický kraj)Pardubice505.584 4.519
(P) Plzeň ili (Plzeňský kraj)Pilsen (Plzen) 550.369 7.561
(S) Merkezî Bohemya ili (Středočeský kraj)Prag1.150.040 11.014
(U) Ústí nad Labem ili (Ústecký kraj)Ústí nad Labem823.020 5.335
(V) Vysočina ili (Kraj Vysočina)Jihlava510.032 6.926
(Z) Zlín ili (Zlínský kraj)Zlín590.484 3.964

Diğer yerel ve yerel bölümlerin sınıflandırılması

Moravya, Bohemya ve Silezya

Çek Cumhuriyetinde günümüzdeki bölgeleri ve eski üç bölümü Bohemya (yeşil), Moravya (mavi), Silezya (turuncu)

Çek Cumhuriyeti tarihsel olarak üç ülkeden oluşmaktadır: 1. Bohemya, 2. Moravya ve 3. Kişen Silezya

Tarihsel Bohemya ülkesinde 5 eski bölge bulunmaktaydı: Kuzey Bohemya, Batı Bohemya, Orta Bohemya, Doğu Bohemya ve Güney Bohemya.

Tarihsel Moravya ülkesi iki bölgeden oluşmaktaydı: Kuzey Moravya ve Güney Moravya

Günümüzdeki Çek Cumhuriyeti bölgeleri (kraj)lar ile tarihsel üç ülke arasındaki bağlantı yandaki haritadan görülebilir:

NUTS

Avrupa Birliği karalarına göre ve Avrupa İstatistiksel kurumu RUROSTAT tarafından tanımlamalara göre Avrupa Birliği'ne dahil olan her ülke gibi Çek Cumhuriyeti yerel ve yerel birimleri de NUTS sistemine göre sınıflandırılmıştırlar. Günümüzdeki 14 Çek Cumhuriyeti ili (kraj) her biri NUTS-3 birimidir. Bu bölgelerden birisi (Prag) tek bir NUTS-2 seviyesi bitrimi ve diğerleri ise 2 veya 3 bölgelerden oluşan NUTS-2 seviyesini oluştururlar.

Kaynakça

  1. ^ "Çek Cumhuriyeti illeri ve ilçeleri isimleri". 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2012. 

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çekya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Çekya, resmî adıyla Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Prag</span> Çek Cumhuriyetinin başkenti

Prag, Çekya'nın başkenti ve en büyük şehri. Geçmişte Çekoslovakya'nın da başkentiydi. Orta Bohemya'da Vltava Nehri'nin üzerinde yer alır ve 1.2 milyon nüfusu vardır. İş dünyası istatistiklerine göre bu sayıya ek olarak 300.000 kişi de resmi kaydı olmaksızın Prag'da yaşamaktadır. Prag, geniş bir kitle tarafından dünyanın en güzel şehirlerinden biri olarak gösterilir. Prag "Altın Şehir", "Doksanların Sol Bankası", "Masal Şehri", "Şehirlerin Anası" ve "Avrupa'nın Kalbi" gibi isimlerle de anılır. Prag konumu gereği çevresindeki ülkeler ile merkezi bir konum oluşturur. Avrupa'daki en fazla iç kaleye sahip 3 şehirden birisidir. Bu şehrin gölgesi Franz Kafka olmuştur. Kafka için bile fazlasıyla turist çeken bir Orta Çağ şehridir. Prag Şehri 5 Nobel ödülüne sahiptir.

Slovakya 1949 yılından beri birçok kez “bölge” anlamına gelen ve kendi dillerinde kraje olarak adlandırılan kısımlara bölünmüştür. Sayıları, sınırları ve fonksiyonları da sürekli olarak değişmiştir. Şu an Slovakya’da Avrupa Birliği’nin belirlemiş olduğu NUTS geocode standardına göre 3. seviye yerel idare birimine tekabül eden sekiz bölge bulunmaktadır. Her kraj okresy adı verilen daha ufak yönetim birimlerinden oluşur. Slovakya’da şu anda 79 okresy bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bohemya</span>

Bohemya, Çekya'da bir bölgedir. Bohemya'nın toplam yüzölçümü yaklaşık 52.060 kilometrekaredir. Bohemya, Bohemya kralları tarafından yönetilen Moravya ve Çek Silezyası dahil geniş tarihsel Bohemya krallığı toprakları olarak da söylenebilir. 1918'e kadar Bohemya eyaleti Avusturya'ya aitti.

Çek Cumhuriyeti tarihi, bugünkü Çekya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çekya arması</span> Ulusal arma

Çek Cumhuriyeti arması Çekya devletince günümüzde kullanılan arma. Arma ülkenin kurulu olduğu topraklarda bulunan üç tarihî bölgeyi temsil etmektedir.Bohemya kırmızı bir arka planda bulunan gümüş-beyaz bir aslan ile sol üst ve sağ altta,Moravya mavi bir arka plan üstüne kırmızı-beyaz damalı bir kartal ile sağ üst ve Silezya altın rengi bir arka plan üstündeki siyah kartal ile sol alt köşede resmedilmiştir.

Çekya'daki Yahudilerin tarihi 1918-1938 yılları arasındaki Çekoslovakya'nın Birinci Cumhuriyet döneminin uzantısıdır. 2005 itibarıyla Çek Cumhuriyeti'nde 4000 Yahudi bulunmaktadır ve bunlar ağırlıklı olarak Aşkenazlardan oluşur. Yedisi Bohemya'da ve üçü Moravya'da olmak üzere ülkede on küçük Yahudi cemaati bulunur. Bu cemaatler Yahudi Cemaatleri Federasyonu (FZO) şemsiyesi altında toplanmıştır. Prag ve diğer şehirlerde hizmetler sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">České Budějovice</span>

České Budějovice, Çekya'da Güney Bohemya ili ve České Budějovice ilçesi'nin merkezi olan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Moravya</span>

Güney Moravya ili, Çekya'nın güneydoğu kesiminde yer alan bir ili. Merkezi, ülkenin en büyük ikinci şehri olan Brno'dur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Bohemya</span>

Güney Bohemya ili, Çekya'nın güneydoğu kesiminde tarihsel Bohemya ülkesi ile tarihsel Moravya ülkesinin güneybatısının ufak bir kısmını kapsayan bir il. İl merkezi České Budějovice kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Hradec Králové (bölge)</span>

Hradec Králové ili, Çekya'nın kuzeydoğu kesiminde tarihsel Bohemya ülkesi ile tarihsel Sudetland ve Polonya Silezya'sının ufak kısımlarını kapsayan bir il. İl merkezi Hradec Králové kentidir. Yüzölçümü 4,758 km² ve nüfusu 561,119 kişi olup Çekya'daki illerin küçüklerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Karlovy Vary (bölge)</span>

Karlovy Vary ili, Çekya'nın en batıda bulunan tarihsel Bohemya ülkesinin batısında bulunan bir il. İl merkezi Karlovy Vary kentidir. Yüzölçümü 3,314 km² ve nüfusu 314,441 kişidir. Bu ilde başta Karlovy Vary ve Mariánské Lázně olmak üzere dünyaca ünlü kaplıcalar bulunmaktadır.

Çekya İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Çek Cumhuriyeti için kullanılan sınıflandırmadır.

Kuzey Makedonya İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Avrupa Birliği'ne aday olan Makedonya Cumhuriyeti için kullanılan sınıflandırmadır:

<span class="mw-page-title-main">Moravya-Silezya</span>

Moravya-Silezya ili, Çekya'da bulunan bir ilidir. Bölgenin toplam nüfusu 1.203.299'dur. Bölgenin başkenti Ostrava şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Bohemya ve Moravya Protektorası</span>

Bohemya ve Moravya Protektorası, Çekoslovakya'nın Südetler bölgesinin işgal edilmesini ve bu bölgenin Çek toprakları arasından çıkarılmasını müteakip Nazi Almanyası işgali ile bu ülkenin batısında kurulan ve etnik Çekler'in çoğunluğunu oluşturduğu protektora.

<span class="mw-page-title-main">Çekya coğrafyası</span>

Çekya, Orta Avrupa'da yer alan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batıda Almanya, güneyde Avusturya, doğuda Slovakya ve kuzeyde Polonya ile komşu olan ülkenin coğrafyasını çoğunlukla alçak tepeler oluştururken sınırlar boyunca dağlarla çevrili platolar da görülmektedir. Ovaların iki bölgesi Elbe ve Morava nehirlerini boyunca uzanır. Ülkenin yaklaşık üçte biri ormanlarla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'nın ilçeleri</span>

Çekya'nın ilçeleri, Çekya'nın bölgelerden sonra gelen ikinci düzey idari bölümleridir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti, genellikle halk arasında Birinci Cumhuriyet olarak anılır, 1918'den 1938'e kadar var olan etnik Çekler ve Slovakların oluşan ilk Çekoslovak devletiydi. Ülke genellikle Çek ve Slovakya'nın bir bileşimi olan Çekoslovakya olarak adlandırılıyordu; halefi devletler için yavaş yavaş en yaygın kullanılan isim haline geldi. Devlet, eskiden Avusturya ve Macar topraklarından farklı yönetim sistemlerini miras alan eski Avusturya-Macaristan topraklarından oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Spytihněv</span> Bohemya Dükü

Spytihněv I Přemyslid hanedanının bir üyesidir, 889'dan 915'teki ölümüne kadar Bohemya Düküdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.