İçeriğe atla

Çektirme (tekstil)

Çektirme; tekstilcilikte, bol miktarda işlem çözeltisi (flotte) içinde bulunan kimyasal maddelerin çözeltiden çekilerek kumaşa, tekstil ürünü üzerine alınması. Bu çalışma yönteminin sembol makinesi Haspeldir.

Çektirme yönteminin karakteristik özellikleri şunlardır:

  1. Uzun flotte oranı ile çalışılması (¼ veya 1/50 veya daha fazla)
  2. Aplikasyonun uzun sürmesi (10-25 dakika)
  3. Kullanılan kimyasal maddelerin substantifliğe yani afiniteye sahip olmaları
  4. Genelde kesikli (diskontinü) ve halat halinde çalışmaların yapılmasıdır.

Çektirme yöntemine göre aplikasyonda işlem süresi uzundur. Çünkü bolca flotte içindeki kimyasal maddelerin büyük kısmının lifler tarafından düzgün bir şekilde çekilip alınması zaman ister. Bu nedenle çektirme yöntemine göre çalışmada kullanılan kimyasal maddelerin afinitelerinin, yani o kumaşı oluşturan liflere karşı bir ilgilerinin, bağlanma isteklerinin olması gerekmektedir. Kimyasal maddelerin bu özellikleri onların substantif, afiniteli olmaları anlamına gelmektedir. Böyle olmasına karşın yine de işlem sonunda, hiçbir zaman çözeltideki (flotte) kimyasal maddelerin tümünün o kumaş veya lifler tarafından çekilip alınması mümkün değildir.

Çalışma sırasında flotte sıcaklığı, pH değeri ve tuz içeriği (elektrolit) değişmediği sürece işlem sırasında oluşan bu dinamik denge pek fazla değişmez. Bu yöntemde aplikasyon süresi uzundur. Doğal olarak uzun süreli aplikasyon sırasında bir taraftan flottedeki kimyasal maddeler kumaş üzerine geçerken, kumaş üzerine daha önceden geçmiş olan bir kısım maddelerin de liflere bağlanması (fiksajı) gerçekleşmektedir.

Bu yönteme göre çalışan makineler

  • Haspel
  • jet
  • overflow
  • üniversal boyama aparatları

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cam</span>

Cam ya da sırça, saydam veya yarı saydam, genellikle sert, kırılgan olan ve sıvıların muhafazasına imkân veren, inorganik amorf yapıda katı bir malzeme. Antik çağlardan beri gerek inşaat malzemesi, gerekse süs eşyası olarak camdan faydalanılmaktadır. Günümüzde hâlen basit araç gereçlerden iletişime ve uzay teknolojilerine kadar çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Örneğin pencere camları, cam ambalaj, ayna, lamba, sofra takımı ve optiklerde yaygın pratik, teknolojik ve dekoratif kullanıma sahiptir.

Aplikasyon, genelde kimyasal terbiye işlemlerinde, kimyasal maddeleri içeren işlem çözeltisinin (flotte) tekstil ürününe düzgün bir şekilde aktarılması olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Malzeme bilimi</span> yeni malzemelerin keşfi ve tasarımı ile ilgilenen disiplinlerarası alan; öncelikli olarak katıların fiziksel ve kimyasal özellikleriyle ilgilidir

Malzeme bilimi, malzemelerin yapı ve özelliklerini inceleyen, yeni malzemelerin üretilmesini veya sentezlenmesini de içine alan disiplinlerarası bir bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Plütonyum</span> atom numarası 94 olan, neptünyumdan elde edilen radyoaktif bir element (simgesi Pu)

Plütonyum, 1940 yılında Glenn T. Seaborg, Edwin M. McMillan, J. W. Kennedy ve A. C. Wahlby tarafından 152 cm'lik siklotron içerisindeki uranyumun döteryum ile bombardımanı sonucunda elde edilmiştir.

Flotte, kimyasal maddeleri içinde bulunduran işlem çözeltisidir.

Emdirme yöntemine göre aplikasyonda, tekstil ürünü, kimyasal maddeleri içeren bir çözelti (flotte) ile emdirilir. Emdirilen kumaştaki flottenin fazlası, tekne dışındaki silindirler arasından sıkılarak uzaklaştırılır ve yeniden emdirme teknesine döner. Böylece kumaşa aktarılan flotte ile birlikte kimyasal maddeler de düzgün bir şekilde kumaşa aktarılmış olur.

Vakumla aplikasyon tekniği, emdirme yöntemine göre çalışmanın bir benzeridir. Bu çalışma şeklinde sıkma silindirleri fazla etkin değildir. İyi bir konstrüksiyona sahip olmaları önemli değildir.

Maksimum flotte aplikasyonu veya adisyon flotte aplikasyonu teknikleri, Flexnip, Raco-yet, Optimax, Super-Sat, Dip-Sat gibi yeni çıkan aplikasyon teknikleridir.

Az flotte aplikasyon teknikleri, çoğunlukla bitim işlemlerinde kullanılan, asıl amacı enerji, kimyasal madde ve atık maddelerden tasarruf sağlayarak çalışabilmektir. Alınan flotte miktarı %15-20 ile %40 arası olduğunda az flotte aplikasyon tekniği söz konusudur.

Feretiko Hint keneviri (kendir) ipinden el tezgâhında dokunan bir kumaş türüdür. Özellikle Rize'de üretilmesinden ötürü "Rize bezi" diye de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Tiftik</span>

Tiftik veya moher ; Ankara keçisinin uzun, parlak ve yumuşak kıllarından elde edilen doğal elyaf türü. Hafiftir, kumaş ve örgü yünü olarak kullanılır. Batılı dillerdeki karşılığı Arapçada seçilmiş, beğenilmiş anlamına gelen muhayyer kelimesinden türetilmiştir ve son kısmı İngilizce hair (kıl) sözcüğüne benzetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuru temizleme</span> Su kullanılmadan yapılan bir tekstil yıkama yöntemi

Kuru temizleme, kumaşların üzerinde bulunan kir ve lekeleri çıkarmak için su içermeyen apolar bir çözücü kullanılarak yapılan yıkama işlemidir. Dünya çapında genel olarak kuru temizlemede tetrakloroetilen isimli toksisitesi düşük ve yanıcı olmayan bir sıvı kullanılır. Yapısı polar olan su kullanan ıslak temizlemeden farklıdır, yine de sıvı içerir, ancak giysiler bunun yerine su içermeyen bir sıvıyla yıkanır.

Liç işlemi temel olarak hidrometalurjik zenginleştirme yöntemlerinden biridir. Pirometalurjik işlemlere kıyasla, liçin uygulaması çok daha kolay ve işlem sırasında herhangi bir gaz salınımı olmadığı için çevreye çok fazla zarar vermemektedir. Liçin tek dezavantajı ise, düşük sıcaklık nedeniyle kimyasal reaksiyonların yavaş gerçekleşmesi ve bunun sonucunda tüm işlemin yavaş olmasıdır.

Hidrometalurji temel olarak, sıvı kimyasalların kullanılmasıyla uygulanan ekstraktif metalurji yöntemlerden biridir. Temel amaç, kıymetli metalleri cevherden ayırmak, zenginleştirmek veya geri dönüştürmektir.

<span class="mw-page-title-main">Vulkanizasyon</span>

Vulkanizasyon, 1839’da Charles Goodyear tarafından keşfedilen bir kimyasal-teknik yöntemidir. Bu yöntem kauçuğun ya da benzer polimerlerin, kükürt veya diğer eşdeğer kükürtleyicilerin ilavesiyle daha dayanıklı malzemelere dönüştürülmesi işlemidir.

Hesaplamalı kimya, kimya problemlerini çözmeye yardımcı olmak için bilgisayar simülasyonunu kullanan bir kimya dalıdır. Moleküllerin, katıların yapı ve özelliklerini hesaplamak için verimli bilgisayar programlarına dahil edilmiş teorik kimya yöntemlerini kullanır. Bu yöntemlerin kullanılmasının nedeni, hidrojen moleküler iyonu ile ilgili nispeten yeni sonuçlar dışında, kuantum çok-gövdeli(many-body) problemlerin analitik olarak çözülemez oluşudur. Hesaplama sonuçları normal olarak kimyasal deneylerle elde edilen bilgileri tamamlarken, bazı durumlarda gözlemlenmeyen kimyasal olayları da tahmin edebilmektedir. Yeni ilaç ve materyallerin tasarımında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Reaksiyon kinetiği olarak da bilinen kimyasal kinetik, kimyasal reaksiyonların hızlarını ve mekanizmalarını araştırmakla ilgilenen bir fiziksel kimya dalıdır. Bir sürecin gerçekleştiği yön ile ilgilenen ancak gerçekleşme hızları hakkında bir bilgi vermeyen termodinamik ile karıştırılmamalıdır. Kimyasal kinetik, deneysel koşulların kimyasal reaksiyonların hızı üzerine etkilerini, reaksiyon mekanizmaları ile geçiş hâllerinin verim bilgilerini ve kimyasal reaksiyonların karakteristiklerini tanımlayan matematiksel modellerin çıkarılmasını kapsayan bir bilim alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek performanslı sıvı kromatografisi</span>

Yüksek performanslı sıvı kromatografisi bir analitik kimya yöntemidir. Karışımlardaki bileşenlerin, ayrıştırılmasında, nitelik ve niceliklerinin belirlenmesinde kullanılan bir analiz tekniğidir. Bu teknikte pompalar ile pompalanan yüksek basincli sıvı faz aracılığıyla taşınan analitler, kromatografik kolona ulaşır. Kolona ulaşan analitler, kolon ile farklı şekillerde etkileşip, farklı zamanlarda detektöre ulaşırlar. Burada, kolon katı bir adsorbent maddeyle doludur ki bu maddenin özellikleri sayesinde kromatografik ayrışma gerçekleşir.

Katı hâl kimyası, bazen malzeme kimyası olarak da adlandırılır, katı faz malzemelerinin, özellikle, ancak sadece moleküler olmayan katıların sentezi, yapısı ve özelliklerinin incelenmesidir. Bu nedenle, katı hal fiziği, mineraloji, kristalografi, seramik, metalurji, termodinamik, malzeme bilimi ve elektronik ile yeni malzemelerin sentezine ve karakterizasyonuna odaklanan güçlü bir örtüşmeye sahiptir. Katılar, ana partiküllerinin düzenlenmesinde mevcut olan düzenin doğasına göre kristal veya amorf olarak sınıflandırmak mümkündür.