İçeriğe atla

Çatal (blok zinciri)

Blok zincirinde çatal kavramı çeşitli şekillerde tanımlanır:

  • "Bir blok zinciri ileriye doğru iki potansiyel yola ayrıldığında ne olur"
  • "protokolde bir değişiklik" veya
  • "iki veya daha fazla blok aynı blok yüksekliğine sahip olduğunda ortaya çıkan" durum[1]

Çatallar, farklı tarafların blok zincirinin geçmişini korumak için ortak kurallar kullanması gerektiği gerçeğiyle ilgilidir. Taraflar anlaşamadıklarında alternatif zincirler ortaya çıkabilir. Çoğu çatal kısa ömürlü olsa da bazıları kalıcıdır. Kısa ömürlü çatallar, dağıtılmış bir sistemde hızlı fikir birliğine ulaşmanın zorluğundan kaynaklanmaktadır. Kalıcı çatallar (protokol değişiklikleri anlamında) bir blok zincirine yeni özellikler eklemek için kullanılmış olsa da, Ethereum ve Ethereum Classic ile olduğu gibi bilgisayar korsanlığının etkilerini tersine çevirmede veya bir blok zincirindeki yazılım hatalarını önlemek için de kullanılabilirler. 6 Ağustos 2010'da bitcoin çatalında bu durum yaşanmıştır.

Blok zincir, çatalları, bitcoin ölçeklenebilirlik sorunu bağlamında geniş çapta tartışılmıştır.[2][3][4]

Çatal türleri

Çatallar tesadüfen veya bilinçli olarak olarak sınıflandırılabilir. Tesadüfen çatallanma, iki veya daha fazla bitcoin ağı neredeyse aynı anda bir blok bulduğunda meydana gelir. Çatal, sonraki blok(lar) eklendiğinde ve zincirlerden biri alternatif(ler)den daha uzun olduğunda çözülür. Ağ, en uzun zincirde olmayan blokları terk eder (artık bloklar olarak adlandırılır).

Bir blok zincirinin kurallarını değiştiren bilinçli çatallar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

Sert çatal

Sert çatal (hard fork), eski kurallara göre doğrulayan yazılımın yeni kurallara göre üretilen blokları geçersiz olarak görmesine neden olan bir kural değişikliğidir. Bir hard fork durumunda, yeni kurallara göre çalışması amaçlanan tüm düğümlerin yazılımlarını yükseltmeleri gerekir. Bir grup düğüm eski yazılımı kullanırken diğer düğümler yeni yazılımı kullanmaya devam ederse, kalıcı bir bölünme meydana gelebilir.

Örneğin, Ethereum kodundaki bir güvenlik açığından yararlanarak saldırıya uğramış olan DAO'daki yatırımcıları "bütünleştirmeye" zorladı. Bu durumda, çatal, Ethereum ve Ethereum Classic zincirleri oluşturan bir bölünmeyle sonuçlandı. 2014'te Nxt topluluğundan, büyük bir kripto para borsasından 50 milyon NXT çalınmasının etkilerini azaltmak için blok zinciri kayıtlarının geri alınmasına yol açacak bir sert çatal düşünmesi istendi. Sert çatal teklifi reddedildi ve görüşmeler ve fidye ödemesinden sonra fonların bir kısmı geri alındı. Alternatif olarak, kalıcı bir bölünmeyi önlemek için yeni yazılımı kullanan düğümlerin çoğu 12 Mart 2013'teki bitcoin bölünmesi durumunda olduğu gibi eski kuralları uygulayabilir.[5]

Daha yeni bir hard fork örneği, 2017'deki Bitcoin'dir ve bu, Bitcoin Cash'i yaratan bir bölünmeyle sonuçlandı.[6] Ağ bölünmesi, esas olarak talebi karşılamak için saniyedeki işlemlerin nasıl artırılacağına ilişkin bir anlaşmazlıktan kaynaklanıyordu.[7]

Yumuşak çatal

Yumuşak çatal (soft fork) veya yumuşak çatallanma değişikliği, eski ağ düğümleri bir kuralı takip etmediğinde ve ardından yeni yükseltilmiş düğümler tarafından takip edildiğinde meydana gelebilecek blok zincirinde bir çatal olarak tanımlanır.[1] Bu, eski düğümlerin yeni düğümler için geçersiz görünen verileri kabul etmesine veya kullanıcı fark etmeden senkronizasyonun bozulmasına neden olabilir. Bu, düğümün bunun yerine değiştirilen kuralları izleyerek blokları işlemeyi durduracağı bir sert çatal ile çelişir.

Kripto para birimi bölünmeleri

Kalıcı zincir bölünmesi, belirli bir zamana kadar aynı geçmişi paylaşan bir blok zincirinin iki veya daha fazla kalıcı sürümünün olması ve ardından geçmişlerin farklılaşmaya başlaması olarak tanımlanır.[8] Kalıcı zincir bölünmeleri, ilgili blok zincirlerinde iki veya daha fazla rakip kripto para biriminin bulunduğu bir duruma yol açar.[8]

Vergilendirme

Kripto para birimi bölünmelerinin vergilendirilmesi devletten devlete büyük ölçüde değişir. Birkaç örnek şunları içerir:

Avustralya Vergi Dairesi (ATO)

ATO, kripto para birimi bölünmelerini vergilendirme olayları olarak sınıflandırmaz.[9] ATO, bölünmelerden gelen blok zinciri sürümlerini "orijinal blok zinciri" ve "yeni blok zinciri" olarak sınıflandırır.[]. Maliyet tabanı ile ilgili olarak, orijinal blok zincirindeki kripto para birimine tüm orijinal maliyet tabanı atanmalı, yeni blok zincirindeki kripto para birimine ise maliyet tabanı sıfır atanmalıdır.[8]

HM Gelir ve Gümrük (HMRC)

Birleşik Krallık HMRC, kripto para birimi bölünmelerini vergilendirme olayları olarak sınıflandırmaz. HMRC'ye göre, "Yeni kripto varlıkların değeri, kişinin halihazırda elinde bulunan orijinal kripto varlıklardan türetilmiştir." Maliyet tabanı ile ilgili olarak, HMRC, "Maliyetler, 1992 Sermaye Kazançlarının Vergilendirilmesi Yasası bölüm 52(4) uyarınca adil ve makul bir temelde bölünmelidir. HMRC herhangi bir özel paylaştırma yöntemi önermez. HMRC, adil ve makul olmadığına inandığı bir paylaştırma yöntemini sorgulama yetkisine sahiptir."[10]

İç Gelir Servisi (IRS)

ABD İç Gelir Servisi (IRS), kripto para birimi bölünmelerini "airdrop" ve vergiye tabi olaylar olarak sınıflandırır. IRS tarafından yayınlanan kılavuza göre, vergi mükellefinin anahtarlara sahip olması koşuluyla, kripto para biriminin adil piyasa değerini gelir olarak kullanarak yeni kripto para birimi için vergi ödemekle yükümlüdürler.[9][11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Mastering Bitcoin: Programming the Open Blockchain. 2. ABD: O' Reilly media, inc. 2017. s. Glossary. ISBN 978-1491954386. 
  2. ^ "On Scaling Decentralized Blockchains" (PDF). Financial Cryptography and Data Security. Lecture Notes in Computer Science. 9604. 2016. ss. 106-125. doi:10.1007/978-3-662-53357-4_8. ISBN 978-3-662-53356-7. Erişim tarihi: 28 Mart 2019. 
  3. ^ Jordan Pearson (14 Ekim 2016). "'Bitcoin Unlimited' Hopes to Save Bitcoin from Itself". Motherboard. Vice Media LLC. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  4. ^ Oscar Williams-Grut and Rob Price (26 Mart 2017). "A Bitcoin civil war is threatening to tear the digital currency in 2 — here's what you need to know". Business Insider. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. 
  5. ^ "Major glitch in Bitcoin network sparks sell-off; price temporarily falls 23%". Arstechnica. 12 Mart 2013. 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2018. 
  6. ^ Smith (21 Ocak 2018). "Bitcoin price RIVAL: Cryptocurrency 'faster than bitcoin' will CHALLENGE market leaders". Express. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  7. ^ "Bitcoin split in two, here's what that means". CNN. 1 Ağustos 2017. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  8. ^ a b c "Transacting with cryptocurrency". ato.gov.au. Australian Taxation Office. 10 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  9. ^ a b "26 CFR 1.61-1: Gross income" (PDF). www.irs.gov. Internal Revenue Service. 2019. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  10. ^ "Cryptoassets for individuals". www.gov.uk. HM Revenue & Customs. 19 Aralık 2018. 19 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  11. ^ Davison (9 Ekim 2019). "Cryptocurrency Investors Get New IRS Income-Reporting Rules". Bloomberg. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Blok zinciri</span> sanal para aktarımlarının dağıtık olarak depolandığı veritabanı

Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabiriyle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum</span> Programlanabilir işlem fonksiyoneli ile halka açık blok zinciri platformu.

Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir. Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir. Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.

Hisse ispatı, (PoS) bir kripto para blok zinciri ağının dağıtık fikir birliğine ulaşmayı amaçladığı bir algoritma türüdür. PoS tabanlı kripto para birimlerinde, bir sonraki bloğu oluşturan, rassal seçim ve zenginliğin ya da yaşın çeşitli kombinasyonları yoluyla seçilir. Aksine, bitcoin gibi emek ispatınadayanan kripto paraların algoritması, madencilik kullanır. Yani, kayıtları (transaction) doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için yoğun hesaplamalı bulmacaların çözümünü gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para</span> İşlemleri güvence altına almak ve mülkiyet transferini doğrulamak için defter üzerinde kriptografi kullanan dijital değişim aracı

Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.

Kripto para cüzdanı, internet üzerinde bir dijital para olarak kabul edilen Bitcoin ile hayatımızda yerini almıştır. Kripto para cüzdanları, halka açık ve özel anahtarları depolayan, kripto para transferine izin veren fiziksel, yazılım veya donanım araçlardır. Halka açık anahtar, tıpkı bankalar aracılığı ile verilen IBAN benzeri, kullanıcıların ödeme kabul etmek için kullanabileceği rakam ve sayılardan oluşan bir adrestir. Halka açık ve özel anahtarlar, blokzincir üzerinde bir kullanıcı hesap kimliğidir. Bu kimlik sayesinde kişiler P2P eşler arası iletişim sağlayarak birbirlerine dijital varlık (para) olarak bilinen Bitcoin vb. diğer kripto para transferlerini gerçekleştirebilir. Özel anahtar, yazılım cüzdanlar ve donanım cüzdanlar gibi farklı kripto para cüzdanı türlerinde depolanır. Bu cüzdanlar kullanıcının özel anahtarı ile blok zincir üzerinde transfer işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar. Bitcoin ağında onaylanan transferleri geri çevirmek mümkün değildir. Ancak henüz madenciler tarafından onaylanmamış transferler daha yüksek transfer ücreti ile çifte harcama yapılarak geri çevrilebilir.

Litecoin, 2011 yılında bir Google çalışanı Charlie Lee tarafından üretilen kripto para birimidir. İlk olarak 84 milyon adet üretilmiştir. Herhangi bir merkeze bağlı değildir. Litecoin Blok Zinciri, Bitcoin Blok Zincirine göre daha hızlı blok üretmektedir. Bitcoin ile Litecoin arasındaki en büyük fark bu olarak kabul edilir ve bu nedenle piyasa & transfer işlemleri daha süratli yapılabilir. İlk çıktığı dönemlerde büyük bir başarı yakalayarak diğer kripto para değerleri arasında kendisine önemli bir yer edindi. İlk alt coin olma özelliğini taşıyan Litecoin şu anda 1 milyar dolar üzerinde bir pazar değerine sahiptir. Diğer kripto para değerlerinden daha fazla depolama imkanı sunmaktadır.

Airdrop, bir kripto para belirteci veya paranın, genellikle ücretsiz olarak çok sayıda dijital cüzdana dağıtılmasıdır. Airdrop'lar öncelikle dikkat çekmenin ve yeni takipçiler kazanmanın bir yolu olarak uygulanmakta, bu da daha büyük bir kullanıcı tabanı ve daha geniş bir para kullanımı ile sonuçlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin Cash</span> Bitcoin çatalı bir kripto para birimi

Bitcoin Cash, Bitcoin'in bir çatalı olan Kripto para. Bitcoin Cash, 2017 yılında oluşturulan bir spin-off ürün veya altcoin.

Bitcoin çatalları, bitcoin ağının protokolündeki değişiklikler veya "iki veya daha fazla blok aynı blok yüksekliğine sahip olduğunda" meydana gelen durumlar olarak değişken olarak tanımlanmaktadır. Bir çatal, kuralların geçerliliğini etkiler. Çatallar, genellikle bir blok zincirine yeni özellikler eklemek, bilgisayar korsanlığı veya yıkıcı hataların etkilerini tersine çevirmek için yapılır. Çatalların çözülmesi için fikir birliği gerekir, yoksa kalıcı bir bölünme ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Dash (kripto para birimi)</span> Altcoin

Dash, açık kaynaklı bir kripto para birimidir. Bitcoin protokolünden çatallanan bir altcoindir. Aynı zamanda, "ana düğümler" adı verilen, kullanıcılarının bir alt kümesi tarafından yönetilen, merkezi olmayan bir özerk organizasyondur (DAO). Para birimi, izlenemeyen işlemlere izin verir.

<span class="mw-page-title-main">TRON (kripto para birimi)</span>

TRON, TRX olarak bilinen, sisteme özgü bir kripto para birimine dayalı, Blockchain tabanlı merkezi olmayan bir işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Nxt</span>

Nxt, anonim yazılım geliştiricisi BCNext tarafından 2013 yılında başlatılan açık kaynaklı bir kripto para birimi ve ödeme sistemidir. İşlemler için fikir birliğine varmak için hisse ispatı kullanılır çünkü sabit bir para tedariki vardır ve Bitcoin'in aksine madencilik yoktur. Nxt, özellikle uygulama ve finansal hizmetlerin oluşturulabileceği değişken bir platform olarak tasarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para birimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin Gold</span>

Bitcoin Gold, 2017 yılında orijinal Bitcoin blok zincirinin bir çatalı olarak oluşturulan bir kripto para birimidir. Bitcoin Gold, ASIC'ler yerine GPU aracılığıyla madencilik yapılabilmesi için tasarlanmıştır. Bitcoin Gold'un ana amacı Bitcoin'i yeniden merkeziyetsiz hale getirmektir. Borsa simgesi BTG'dir ve maksimum arzı 21 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum Classic</span> kripto para

Ethereum Classic, akıllı sözleşme işlevselliğine sahip açık kaynaklı, blok zinciri tabanlı dağıtılmış bir bilgi işlem platformudur. Halka açık bir Ethereum Sanal Makinesi'nde (EVM) yürütülen işlem tabanlı durum geçişleri aracılığıyla Satoshi Nakamoto fikir birliğinin değiştirilmiş bir sürümünü destekler. Ethereum Classic, Ethereum ağının orijinal, değiştirilmemiş geçmişini korur.

<span class="mw-page-title-main">MetaMask</span> Yazılım kripto para cüzdanı

MetaMask Ethereum blok zinciri ile etkileşim kurmak için kullanılan bir kripto para cüzdanıdır. Kullanıcıların, daha sonra merkeziyetsiz uygulamalarla etkileşim kurmak için kullanılabilecek bir tarayıcı eklentisi veya mobil uygulama aracılığıyla Ethereum cüzdanlarına erişmelerine olanak tanır. MetaMask, Ethereum tabanlı araçlara ve altyapıya odaklanan bir blok zinciri yazılım şirketi olan ConsenSys Software Inc. tarafından geliştirilmiştir.

USD Coin (USDC), ABD dolarına sabitlenmiş; Ethereum, Stellar, Algorand, Solana, Tron ve Hedera Hashgarph sisteminde çalışan sabit kripto para birimidir. USD Coin, Circle tarafından kurulan ve kripto para borsası Coinbase ve Bitcoin madencilik şirketi Bitmain'den üyeleri içeren Centre adlı konsorsiyum tarafından yönetilmektedir.

Namecoin orijinal olarak bitcoin yazılımından çatallanan bir kripto para birimidir. Bitcoin kodunu temel alır ve aynı çalışma kanıtı algoritmasını kullanır. Bitcoin gibi, 21 milyon jetonla sınırlıdır.

Lightning Network, bitcoin veya litecoin gibi blok zinciri tabanlı bir kripto para biriminin üzerine katmanlandırılmak üzere tasarlanmış bir "katman 2" ödeme protokolüdür. Katılımcı düğümler arasında hızlı işlemleri mümkün kılmak amaçlanmıştır ve bitcoin ölçeklenebilirlik sorununa bir çözüm olarak önerilmiştir.

Joseph Lubin, Kanada asıllı Amerikalı girişimci ve iş insanıdır. Merkezi olmayan kripto para birimi platformu Ethereum'a büyük katkıda bulunan, İsviçre merkezli EthSuisse dahil olmak üzere birçok şirket kurdu ve ortaklıklar edindi. Lubin ayrıca, Brooklyn merkezli bir yazılım üretim stüdyosu olan ConsenSys'in kurucusudur.