İçeriğe atla

Çat Tatarları

Çatlar
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Rusya2100
Diller
Sibirya Tatarcası Tom diyalekti, Rusça
Din
İlgili etnik gruplar
Diğer Sibirya Tatarları

Çatlar ( Tatarca: Чат татарлары, Sibirya Tatarcası: цат татарлар, цаттыр) — Sibirya Tatarlarının Tom Tatar grubunun üç alt grubundan biridir. Geleneksel yerleşim alanları, Kojevnikovski Bölgesi, Tomsk Oblastı'ndaki Ob, Çik, Uen' ve Çaus nehirleri kıyısı; 8. yüzyıldan itibaren Novosibirsk Oblastı, Kolivanski ve Moşkovski bölgeleri, daha sonra ise Şegarski, Tomski, Koçenyovski, Bolotninski, Novosibirski, Toguçinski, İskitimski, Ordinski ilçeleri ve Tomsk, Novosibirsk ve Berdsk şehirleridir.

Kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

Baraba Tatarları; Batı Sibirya'da, Altay ve Tuva cumhuriyetlerinin kuzeyinde, Tomsk, Abakan, Krasnoyarsk kentleri çevresinde ve bu bölgenin batısındaki Tobol Nehri'nin kenarına kurulu, Tümen, Tobolsk, Tara, Barabinsk kentleri çevresinde, ayrıca yukarıda saydığım iki bölgenin arasındaki Baraba bozkırlarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Şorlar</span>

Şorlar Rusya'nın Kemerovo Oblastı'nda yerli bir Türk etnik grubudur. 1926 yılına kadar Şorların tüm boy gruplarının ortak adı Tadar-Kizhi idi. Güney Kuzbass'ın Türkçe konuşan nüfusunun "Şorlar" adı, Akademisyen V. Radlov'un sözde Mras ve Kondoma Tatarlarının etnokültürel birliği hakkındaki açıklamaları dikkate alınarak, yetkililer tarafından tüm resmi belgelerde yer aldı. Şor ülkesinde Rus egemenliği ve misyonerlik faaliyetleri</ref> sonucu anadilini bilenlerin sayısı azalmıştır. Ak Şor, Kızıl Şor, Kara Şor, Sarı Şor olarak ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tomsk</span>

Tomsk, Rusya'ya ait Tomsk Oblastı'nın yönetim merkezi ve şehri. Tom nehri kıyısındadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Özerk Oblastı</span>

Yahudi Özerk Oblastı, Rusya'ya bağlı özerk oblast. Mayıs 1928'de kuruldu. 1934'te özerk devlete dönüştürülen oblast, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra tekrar oblast statüsüne getirildi. Bölge, Moskova'nın 8.000 km. doğusunda, Çin ve Yakutistan arasında yer alır.

Baraba dili ya da Baraba Sıbırlar dili Sibirya'da yaklaşık 8000 konuşanı bulunan bir Türk dilidir. Sıbırca'nın bir lehçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çulımca</span>

Çulımca Rusya'da Sibirya'nın ortasında genellikle Krasnoyarsk krayı, Novosibirsk oblastı ve Tomsk oblastında konuşulan bir Türk lehçesidir. Bu lehçenin tüm konuşurları Rusçayı da bilir. Sovyetler Birliği zamanında Rusça konuşmaları için yapılan baskılar sonucunda çoğu Çulım Türkü, Çulımcayı öğrenememiş, unutmuş ve böylece Çulım Türkçesinin konuşanları azalmıştır. Çulımlar Sibirya'da Kızılyar bölgesi ve Tom bölgesinde yaşarlar. Kendi aralarında kendi dillerini ifade etmek için Ös sözünü de kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tomsk Oblastı</span>

Tomsk Oblastı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nin güneybatısında yer alan oblast.

<span class="mw-page-title-main">Çulım Tatarları</span>

Çulım Tatarları Rusya'nın Tomsk Oblastı'nda, Ob nehri ile Çulım nehirlerinin birleştiği yerin güneyinde ve Krasnoyarsk Krayı'nda yaşayan bir Türk halkıdır. Bu bölge, Altay ve Tuva özerk bölgelerinin 400 km. kadar kuzeyindedir. Dilleri Türk dilleri grubuna ait Çulım Tatarcası'dır. Konuştukları dile Ös adını verirler. 2002 nüfus sayımına göre sayıları 1000'den azdır.

<span class="mw-page-title-main">Novosibirsk Oblastı</span> Rusyanın idarî birimi

Novosibirsk Oblastı, Rusya Federayonu'nun Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan oblast.

<span class="mw-page-title-main">Novosibirsk</span> Rus şehri

Novosibirsk, Novosibirsk Oblastı ve Sibirya Federal Bölgesi'nin başkenti ve 2018 nüfus sayımına göre Sibirya'nın en kalabalık, bütün Rusya'nın ise Moskova ve Sankt-Peterburg'dan sonra 1.612.833 kişilik nüfusuyla en kalabalık üçüncü kentidir. Şehir, Güneybatı Sibirya'da Obi Nehri kıyısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Omsk Oblastı</span>

Omsk Oblastı, Rusya Federasyonu'nun Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Omsk'tur. 139.700 km² alana sahip olan Omsk Oblastı'nda 2.079.220 kişi yaşamaktadır. 1,1 milyon kişi ana şehir olan Omsk'ta yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın ekonomik bölgeleri</span>

Rusya on iki tane "ekonomik bölge" 'ye bölünmektedir. Bu ekonomik bölgeler, ekonomik ve istatistiksel gereksinmeler için Rusya'nın federal yapılarının yeniden bir araya getirilmeleridir. Bu ekonomik bölgelere bölünme, ülkenin federal bölgelere bölünmesinden değişiktir, çünkü federal bölgelerinin tek amacı idareciliktir.

<span class="mw-page-title-main">UTC+07.00</span>

UTC+07:00, UTC'den 7 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya Tatarları</span> Tatar topluluklarının bir kolu

Sibirya Tatarları Batı Sibirya'da tatarların etnik grubu, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Rusya içindeki Batı Sibirya’da yaşar.

Andreas Dulson Sovyet Alman dilbilimci, profesör.

<span class="mw-page-title-main">Seversk</span>

Seversk, Rusya'nın Tomsk Oblastı'nda bulunan bir kapalı şehirdir. Şehir Tom Nehri'nin sağ kıyısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 108,590'dır. Seversk, 1949 yılında Sibirya Nükleer Santrali ve kimya tesislerine hizmet vermesi amacıyla kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ferik Polatbekov</span>

Ferik Polatbekov veya Fyodor Lıtkin, Bolşevik Sovyet Kürdü siyasetçi, şair, gazeteci, hatip, devrimcidir.

Sibirya tatarca ya da Sibir Tatarcası, Türk dillerinin Kıpçak Grubuna bağlı bir dil. Yaklaşık 100.000 kişi tarafından konuşulmakta olan dil, Sibirler'in millî dilini oluşturur. Sibirce, Tobol-İrtış, Baraba ve Tom olmak üzere üç lehçeye sahiptir. Dil, Rusya Federasyonu'nda Kurgan, Tümen, Omsk, Novosibirsk, Tomsk, Kemür, Svedlov bölgelerinde konuşulur. Ayrıca zamanında Sibirya'dan Türkiye'ye göç etmiş Böğrüdelik, Cihanbeyli köyü halkı da Sibirce konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk Saati</span> UTC+07.00 zaman diliminin isimlerinden biri

Krasnoyarsk Saati (KRAT), UTC'den 7 saat (UTC+07.00) ve Moskova Saati'nden 4 saat (MSK+4) önceki zaman dilimidir. KRAT; Krasnoyarsk Krayı, Kemerovo Oblastı, Hakasya ve Tuva'nın orta ve doğu Sibirya bölgelerinin resmi zaman dilimidir.