İçeriğe atla

Çark Suyu

Adapazarı Çark, 1895

Çark Suyu (Çark Deresi), Sapanca Gölü'nün fazla sularını tahliye eden akarsu. 45 km uzunluğundadır. Ferizli ilçesi Seyifler köyü yakınlarında Sakarya Nehrine dökülür. Akarsuyun Sakarya Nehri ile birleştiği yerde Seyifler Kalesi[1] yer alır. Orijinal adı Melas Deresi (ağır akan su) olan akarsuyun üzerine yapılan çarklar sebebiyle zaman içinde adı Çark Suyu olarak anılmıştır. Akarsuyun adı şehrin en işlek caddesine (Çark Caddesi) ve yanındaki mesire alanına (Çark Mesire) verilmiştir.

Sapanca Gölü'nün doğu uçundan çıkar, batı yönünden Elmalı Deresi, Söğüt Deresi ve Kocadere'yi alır. Gölden çıktıktan sonra yaklaşık 4 km sonra yerleşim yerlerine ulaşır. Tarihi Beşköprü'nün yanından geçerek Şehre giriş yapar. Sakarya Büyükşehir Belediyesi tarafından Çark Suyu yanında Mithatpaşa Mahallesinde, eski Ofis depolarının bulunduğu alan Kent Park adıyla düzenlenmiştir. 2021 itibarı ile Çark Mesire alanı ve eski şehir stadyumu Millet Bahçesi adıyla düzenlenmiştir. Çark Suyu Sakarya merkezde taş duvar içine alınarak düzenlenmiştir.

Adapazarı'nın tarihinde Çark Deresinin önemli bir yeri vardır. Elektrikli pompaların şehirlere su basmadığı zamanlarda dere üzerindeki çarkın yükselttiği su evlere dağılırdı.[2] Bu şekilde uzun yıllar Adapazarı'nın içme suyu elde edilmiştir. Bir fotoğraftan yola çıkılarak tarihi çark, tamamen ahşaptan, çivi kullanmadan, 16,30 m çap, 2,2 m genişlikte yeniden üretilmiştir.[3][4] Yeniden yapılan ahşap çark Kent Park'ta Çark Suyunun yanına yerleştirilmiştir. Küçük bir kanalla çevrilen bir miktar su ile dönmesi sağlanmaktadır.

Sapanca Gölü çıkışında DSİ tarafından yapılan kapakla gölden su çıkışı kontrol edilir.[5] Sapanca Gölünden Sakarya ve Kocaeli içme suyu, Kocaeli sanayi suyu kullanmaktadır. Göl suyunun yoğun kullanımı göl ayağından su çıkışını azaltmakta,[6] bazen de ciddi kuraklıklara neden olmaktadır.[7] Çark Suyu'nun şehir içindeki çorak görüntüsünü önlemek amacıyla belediye Sakarya Nehri'nden Çark'a borularla su aktarmaktadır.[8]

Aslı 1894 yılında yaptırılan Tarihi Çark'ın replikası.Sakarya Kent Park'ta Çark Suyu'nun yanında kuruludur.
Adapazarı Nikâh Salonu yakınında Çark Suyu.

Kaynakça

  1. ^ "Seyifler Kalesi". panoramio.com. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  2. ^ "Anlatılan Çark". Çark Suyunun hikayesi... medyabar.com. 15 Ekim 2010. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  3. ^ "Tarihi Çark Yeniden Dönüyor". sakarya.bel.tr. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  4. ^ "historic water wheel". panoramio.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  5. ^ http://www.panoramio.com/photo/8798020 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çark Suyunun Çıkış Noktası
  6. ^ "Sapanca'dan 4 yıl sonra müjdeli haber". gazetevatan.com. 17 Şubat 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  7. ^ "Sapanca Gölü korkutuyor". haber7.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. 
  8. ^ "Çark Deresi muhtarları sevindirdi". yenisafak.com.tr. Erişim tarihi: 14 Mart 2015. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sakarya</span> Türkiyenin Marmara Bölgesinde bir il

Sakarya, Türkiye'nin en kalabalık yirmi ikinci ilidir. İl ismini topraklarından geçen Sakarya Nehri'nden almıştır. Sakarya ilinin merkezi Adapazarı'dır. Adapazarı 2021 yılında Danimarka'da aldığı ödül ile bisiklet şehri ünvanı kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sapanca Gölü</span> Sapanca ilçesinde yer alan göl

Sapanca Gölü, Türkiye'nin Sakarya ve Kocaeli illerinde yer alan bir göldür. Arifiye, Sapanca, Serdivan ve Kartepe ilçelerinin sınırları içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sapanca</span> Sakaryanın ilçesi

Sapanca, Sakarya iline bağlı ilin batı sınırında yer alan ilçe. Nüfusu 2022 itibarıyla 44.712'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Kayrancık, Adapazarı</span> Adapazarı, Sakarya, Türkiyede mahalle

Kayrancık, Sakarya ilinin Adapazarı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Arifiye</span> Sakaryanın ilçesi

Arifiye, Marmara Bölgesi'nde Sakarya iline bağlı bir ilçedir. 22 Mart 2008 tarihinde ilçe olmuştur. Nüfusu 46.344'tür. Toyota Türkiye ve Otokar fabrikaları burada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Melen Çayı</span> Düzcede bir akarsu

Melen Çayı, Düzce ilinin bir akarsuyudur. Havzasının %80'i Düzce ili sınırlarında kalır. Havza genişliği 2317 km²'dir. Aşağı kesimlerinde Düzce-Sakarya sınırını oluşturur. İsmini bulunduğu köyden alır.

Abdal Deresi, Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğar ve kuzeybatı yönünde akar. Yeşilırmakın batısı Karaboğaz Gölü'nün doğundan Karadeniz'e dökülen dere 137 km uzunluğundadır. Kaynağını aldığı yer Asarcık ilçesi güneyinde 1000 m rakıma sahip alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Riva Deresi</span> Türkiyede akarsu

Riva Deresi veya Riva Çayı ya da Çayağzı Deresi, Marmara Bölgesi'nin kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası'nda bulunan bir akarsudur. Kocaeli ilinin Gebze ilçesine bağlı Tepecik köyü yakınlarından doğarak, İstanbul ili sınırları içine girer. Pendik ve Çekmeköy ilçelerinden geçerek Beykoz ilçesinde Karadeniz'e dökülür. Denizle buluştuğu yerde, kendisiyle aynı adı taşıyan Beykoz'un Çayağzı mahallesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehir Taşımacılığı Projesi</span>

Sakarya Nehir Taşımacılığı Projesi, Sakarya Nehrini Sapanca Gölüne, gölü de İzmit körfezine bağlama projesi. Proje ile ucuz ulaşım türü olan nehir ulaşımını geliştirmek, iç bölgeleri denizlere bağlamak, günümüz için yoğunlaşan İstanbul boğazı trafiğini rahatlatmak temel hedeflerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Akgöl</span>

Küçük Akgöl, Sakarya ili, Söğütlü ilçesi sınırlarında yer alan suları tatlı bir göldür. Söğütlü Akgöl mahallesi sınırlarında bulunur. Adapazarı'na 12, Söğütlü'ye 6 km uzaklıkta eski Adapazarı-Karasu yolundan 1,5 km uzaklıkta yer alır.

Büyük Melen Projesi, Melen Çayı'ndan İstanbul iline boru hatlarıyla su getirme çalışmasıdır. Proje Türkiye'nin en büyük su temini çalışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Harmantepe Kalesi</span>

Harmantepe Kalesi, Sakarya ili, Söğütlü ilçesinde bulunan Bizans kalesidir. Söğütlü ilçesi, Harmantepe köyü yakınlarındadır. 12 veya 13. yüzyılda Bizans İmparatorluğunun doğu sınırlarını savunmak amacıyla yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gökçeören Gölü</span>

Gökçeören Gölü, Sakarya ili, Serdivan ve Adapazarı ilçeleri sınırında, merkezin 7–8 km kuzeybatısında bulunan göldür. Göl büyüklüğü 25 hektardır. Yakınlarında 15 hektar büyüklüğünde Dipsizgöl yer alır. Kıyısındaki köyden dolayı Aralık Gölü de denilir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbuldere</span>

İstanbuldere, Samanlı Dağları'ndan doğan, Sapanca Gölü'ne güney kıyılarından dökülen akarsu. Sakarya ili, Sapanca ilçesi, İstanbuldere mahallesinin içinden geçer ve köye adını verir. İstanbuldere Samanlı Dağları'na yağan yağmur ve kar suları ile beslenir.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Gideğen , bir gölün fazla sularını boşaltan akarsulara verilen addır. Çıkış ayağı denildiği de olur. Gideğeni olan göller her zaman tatlı suludur.

<span class="mw-page-title-main">Seyifler Kalesi</span> Ferizlide bir kale

Seyifler Kalesi, Sakarya ili, Ferizli ilçesi, Seyifler Köyü yakınlarındaki tarihi Bizans kalesidir.80*80 m ölçülerinde küçük bir kaledir.

Çark Caddesi, Adapazarı ile Serdivan ilçeleri sınırlarında bulunan tarihi cadde. Uzun Çarşı ve Bankalar Cadddesi'nin kesişim alanı ile Şemsiyeli Park arasından başlar, Sapak Camii ile Serdivan Beldiye binası kavşağında sona erer. Adapazarı merkezden batıya doğru uzanır, doğuya doğru devamı Ankara Caddesi'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.