İçeriğe atla

Çark (film)

Çark
Çark filminin posteri
YönetmenMuzaffer Hiçdurmaz
YapımcıSungur Esen
İbrahim Mertoğlu
SenaristTarık Akan
Bekir Yıldız
Haşmet Zeybek
OyuncularTarık Akan
Müge Akyamaç
Cezmi Baskın
İhsan Yüce
Kenan Bal
Ferdi Akarnur
Erol Demiröz
Ali Yaylı
Zehra Alptürk
Dursun Ali Sarıoğlu
Hikmet Karagöz
MüzikCahit Berkay
Cem Karaca
Görüntü yönetmeniErdoğan Ererez
KurguNecdet Tok
StüdyoBurak Film
TürüDram, Politik
Yapım yılı1987, Türkiye
Süre80 dk.

Çark, senaryosunu Bekir Yıldız ve Haşmet Zeybek'in yazdığı, yönetmenliğini ise Muzaffer Hiçdurmaz'ın üstlendiği, 1987 çıkışlı Türk filmi. Tarık Akan, Müge Akyamaç, Cezmi Baskın, İhsan Yüce ve Kenan Bal gibi zengin bir oyuncu kadrosuna sahip olan eser, işçi sınıfının en örgütsüz ve en çok ezilen kesimlerinin yaşantısına ışık tutan özelliğiyle, döneminin dikkat çekici filmlerinden biri olarak değerlendirilmektedir.[1] Üretildiği dönem doğrudan sansürlenmemiş olmasına rağmen, polis baskısı nedeniyle İstanbul'da gösterime girememiştir.[2] Muzaffer Hiçdurmaz’ın tek yönetmenlik denemesi olan ve Türkiye’nin üç-beş işçi sınıfı sineması örneğinden biri olarak nitelendirilen film, İstanbul'da ilk kez "5. Uluslararası Sinema Tarih Buluşması Festivali" kapsamında gösterilmiştir.[3]

Cam atölyesinde başlayıp tersanede devam eden ve Orta Çağ çalışma düzenine sahip Kazlıçeşme deri işçilerine kadar uzanan senaryosuyla, Türk sinema tarihindeki ilk salt işçi filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir.[3] Yönetmen Muzaffer Hiçdurmaz, önceleri filmi çekmeye gönülsüz olsa da, daha sonra bu fikrinden vazgeçer ve çekimlere başlama kararı alır. Kazlıçeşme işçileri, filmden de etkilenerek çekimlerden 20 gün sonra greve gitmiş ve grevin ardından Kazlıçeşme kapanmıştır.[4]

Gerçek adı "Direniş" olmasına rağmen, 12 Eylül Askerî Darbesi'nin hâlâ etkili olduğu bir dönemde, olumsuz sonuçlar doğurabileceği düşünülerek filmin adı "Çark" olarak değiştirilmiştir.[5] Ancak filmin adına yönelik uygulanan bu "yumuşatma" çabası da pek işe yaramamış ve üretici kadro birçok kez polis tarafından sorgulanmıştır.[4] Gelen baskılar nedeniyle sinema salonları filmi kaldırma kararı alır. İşletmecinin çabalarına rağmen birçok sinemada "Bu filmi oynatmayın" mantığı kabul görür ve film uzun yıllar boyunca gün yüzüne çıkamaz.[5] Film, DİSK’e bağlı Basın-İş ve Sine-Sen sendikaları ile, Halkevleri ve Sendika.org'un birlikte düzenlediği, 1-7 Mayıs 2006 tarihleri arasında İstanbul ve Ankara’daki katılımcılarıyla buluşan "1. Uluslararası İşçi Filmleri Festivali"nde de gösterilmiştir.[6] Filmin müzikleri Cahit Berkay ve Cem Karaca tarafından yapılmıştır.

Konusu

Dört fabrika işçisinin mücadele öyküsü. Bir cam fabrikasında çalışan dört arkadaş, emeklerinin karşılığını alamayınca patronla çatışmaya girerler. Ancak sonuç aleyhlerine gelişir ve kendilerini kapının dışında bulurlar. Bu kez dört emekçi bir tersanede iş bulur. Ne var ki bu yeni işlerinde de başka bir sömürü düzeni ortaya çıkar. Patron tarafından grev kırıcı olarak kullanıldıklarını fark ederler. Dört arkadaşın çalışma yaşamındaki son durakları Kazlıçeşme'deki deri atölyeleridir. Denetimsiz, son derece kötü ve sağlıksız bir düzende çalışmasını sürdüren işçilerden biri yaşamını yitirir. Bu iş kazası sonucunda dört emekçi arkadaş, işçileri bilinçlendirerek haklı oldukları grevi başlatırlar.[7]

Oyuncu ve Karakterler

Kaynakça

  1. ^ Alin Taşçıyan (27 Aralık 2002). "Çark" ne zaman dönmeye başladı; nasıl oldu da dişlileri sıkıştı?". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. 
  2. ^ Alin Taşçıyan (27 Aralık 2002). "Türk Sineması Veri Tabanı". Kamera Arkası. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. 
  3. ^ a b Alin Taşçıyan (27 Aralık 2002). ""Çark" 5. Uluslararası Sinema Tarih Buluşması Festivali kapsamında gösterildi". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. 
  4. ^ a b Alin Taşçıyan (27 Aralık 2002). ""Bir film çekti, işçiler greve gitti". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. 
  5. ^ a b Alin Taşçıyan (27 Aralık 2002). ""Çark" ne zaman dönmeye başladı; nasıl oldu da dişlileri sıkıştı?". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. 
  6. ^ Haber Başlığı (29 Mart 2006). ""İşçi filmleri beyazperdede". Milliyet. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. []
  7. ^ Türk Sineması: Çark. ""Türk Sineması: Çark". Showtvnet. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012. []

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Turgul</span> Türk senarist, yönetmen ve gazeteci

Yavuz Turgul, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve gazetecidir.

<i>Uzak</i> (film, 2002) 2002 yapımı Türk dram filmi

Uzak, yönetmen Nuri Bilge Ceylan'ın 2002 yılında çektiği bol ödüllü filmi. 2003 yılında Cannes Film Festivali'nde Büyük Ödül'ü kazanmıştır. Film, 76. Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Filiz Akın</span> Türk sinema sanatçısı ve yazar

Filiz Akın veya doğum adıyla Suna Akın, Türk sinema oyuncusu, yazar ve sunucudur. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Fatma Girik ile birlikte "Yeşilçam'ın dört yapraklı yoncası" olarak tasvir edilmekte ve Türk sinemasının bir dönemine damgasını vurmuş önemli kadın oyunculardan biri kabul edilmektedir. Türk sinemasının "asil, modern, kentli ve zarif yüzü" olarak sinema tutkunlarının hayranlığını kazanan Filiz Akın, "beyaz perdenin Avrupai yüzü, kolejli kızı, sarışın yıldızı" gibi sıfatlarla da tanınmaktadır.

<i>Maden</i> (film) Yavuz Özkanın yönettiği 1978 tarihli sinema filmi

Maden, 1978 Türkiye yapımı politik dram türünde bir sinema filmidir. Filmin yönetmenliğini yapan Yavuz Özkan senaryosunu da kaleme almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cezmi Baskın</span> Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

Cezmi Baskın, Türk oyuncu ve yönetmendir.

<span class="mw-page-title-main">Türk sineması</span> Türkiyede sinemaya genel bakış

Türk sineması, Türkiye sineması veya eski adıyla Yeşilçam, Türkiye'deki film endüstrisine dair faaliyetleri ve sinema kültürünü kapsamaktadır.

Ümit Çırak Türk, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu. Özellikle Süper Baba dizisinde oynadığı Nihat'ın çırağı rolüyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı</span>

Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı (TÜRSAK), İstanbul'da yerleşik bir sivil toplum kuruluşudur.

<i>Behind the Screen</i> (film, 1916)

Behind The Screen, Charles Chaplin'in Mutual Film Corporation'la 1916 yılında çektiği sessiz filmlerin yedincisidir.

<i>Doruk</i> (film) film

Doruk, yönetmenliğini Melih Gülgen'in yaptığı 1985 yapımı Türk sinema filmi. Filmin başrollerdeki oyuncuları Orhan Gencebay ve Cüneyt Arkın'dır.

<i>Gurbetçi Şaban</i>

Gurbetçi Şaban, Kartal Tibet'in yönetmenliğini yaptığı 1985 yapımı Türk sinema filmi. Film Almanya'ya iş için giden Türklerin yaşam koşullarını ele almaktadır. Filmde Türk sinemasının bilinen kişilerinden Kemal Sunal, Reha Yurdakul, Müge Akyamaç ve Yavuzer Çetinkaya gibi isimler vardır.

Müge Akyamaç, Türk oyuncu.

<i>Milyarder</i> (film) 1986 yapımı Türk komedi–dram filmi

Milyarder, 1986 Türkiye yapımı Kartal Tibet'in yönettiği komedi dram filmidir. Film Türkiye'nin küçük ilçerinden biri olan Mesudiye'deki tren istasyonunun amiri Mesut'un Millî Piyango'dan büyük ikramiye kazanması ile birlikte çevresinde gelişen olayları anlatmaktadır. Filmde Türk sinemasının bilinen kişilerinden Şener Şen, Adile Naşit, Münir Özkul, Tuluğ Çizgen, Müge Akyamaç, Uğur Yücel ve Ergun Köknar gibi isimler vardır. Film, Sapanca tren istasyonunda çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cem Yılmaz</span> Türk komedyen, oyuncu, senarist, karikatürist, yapımcı ve yönetmen

Cem Yılmaz, Türk karikatürist, komedyen, stand-up sanatçısı, sinema oyuncusu, senarist, film yapımcısı ve yönetmenidir. Ayrıca müzik ile uğraşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası İşçi Filmleri Festivali</span>

Uluslararası İşçi Filmleri Festivali veya İşçi Filmleri Festivali, Türkiye'de 2006 yılından itibaren her yıl, 1 Mayıs İşçi Bayramı'ndan başlayarak 8 Mayıs'a kadar devam eden bir film festivalidir.

Ferdi Atuner, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçısı. Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda oynadı. Bazı jeneriklerde adı hatalı biçimde Ferdi Altuner olarak geçer. 9 sinema filmi çevirdi.

Muzaffer Hiçdurmaz Türk film yönetmeni.

<i>Demiryol</i> Türk sinema filmi

Demiryol, Yavuz Özkan'ın yönetmenliğini yaptığı 1979 tarihli sinema filmi.

Ali Utku, Türk görüntü yönetmenidir.

Alin Taşçıyan Gazeteci, sinema yazarı, sinema eleştirmeni, TV programı yapımcısı ve sunucusu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.