İçeriğe atla

Çandır, Sütçüler

Çandır
Harita
Isparta'nın konumu
Isparta'nın konumu
Isparta üzerinde Çandır
Çandır
Çandır
Çandır'ın Isparta'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlIsparta
İlçeSütçüler
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
Rakım273 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam610
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0246
İl plaka kodu32
Posta kodu32950

Çandır, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Çandır Köyü, Türk boylarından olan Çavundur'dan türeyen bir Türk Boy ismidir. Çavundur Boyu Yazıcıoğlu tarihinde de olduğu gibi Çavdur – Çavındır olarak yazıldığı örnekler mevcuttur.

Çandır adı Çavdır Boyu’ndan türemiş bir kelimedir. Yazıcıoğlu Ali tarihi kaynak eserinde Çavuldur – Çavuldur boy adını Çavındır olarak yazmasından bunu net bir şekilde anlayabiliyoruz.

Türkler Asya’dan Anadolu’ya göç ettiklerinde, Asya’daki boy aşiret adlarını Anadolu’da kullandığı gibi, Asya’daki yer adlarını da Anadolu’da kullandılar.

Günümüzde Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde yer alan tarihte Buhara ve Hive Hanlığının topraklarına Çandırlar yerleşmiştir.[3] Reşidüddin’de ve Salar Baba’da “Çavuldur” olarak geçen boy adı, Yazıcıoğlu‘nda “Çavındır”, Kitab-ı Dede Korkut’ta “Çavuldar” şeklinde anılan bu boy adı, günümüz Türkmen dilinde “Çovdur” şeklinde geçmektedir.

Türkmenistan’da Çovdur boyunun adını taşıyan çok yer adı halen mevcuttur. Daşhovuz vilâyetinin Gubadag ve Boldumsaz ilçelerindeki Çovdurlar’ın yaşadıkları obalar tamamen “Çovdur ili” olarak anılagelmiştir. Çovdur adlı obalara (Sayat ve Türkmenkale ilçelerinde), “Çovdurbulak” adlı kuyuya (Gızılkum çölü) ve “Çovduryab” adlı dereye (Esengulı ilçesi Hazar kıyısı) yer-yurt adı olarak bu ad verilmiştir.

Bu adın en eski şekli olan “Çavuldur” ise Kazakistan’da “Şevülder” adlı demiryolu

durağının adında muhafaza edilmektedir.

Günümüzde Yozgat'ta, Mersinde, Sütçüler’de Çandır adlı yerleşim yerleri mevcuttur. Burdur'da Çavdır adlı bir ilçe mevcuttur. Çavdır’ın Çandır’a dönüşmesiyle Orta Asya’da halen bu boy varlığını sürdürmekte ve alt kolları urukları şu şekildedir:

ÇANDIR BOYU URUĞLARI
BAYINDIR URUĞU
KÖLÇANDIRI URUĞU
GABACA URUĞU
GUTLUBAY URUĞU
Çandır boyunun bu uruğlarına dahil kollar şunlardır: (Börübeg, Kacam, Köyük, Dogmalar,

Şurabat, Pasıh, Gaşlar, Berreler)

Köyün ilk kaydı 1811 yılına ait olan öşür varidat defterinde geçmektedir. Köy 1568 yılı kaydında olmadığına göre bu köyün dağılan köylerden veya yeni gelen göçer aşiretlerinden oluştuğu anlaşılmaktadır. Günümüzde varlığını devam ettirmeyen köylerin o dönemde kolera, tifo, veba gibi hastalıklardan dolayı yer değiştirdiklerini terk edildiklerini biliyoruz. Ancak Çandır, bu sebeple kurulmuş bir köy olmaktan öte 1700'lerin sonunda göçer izlerini taşıyan bir topluluğu işaret etmektedir. Bunu köyde 1831-1841 kişi isimlerinin tetkik ettiğimizde, desteklediğini görüyoruz. Kethüdaoğlu, Hayta gibi isimler göçerlik izlerini taşırken Gök lakaplı isimler de, Kartoz civarından ayrılan erken dönem muhacirleri işaret etmektedir.[4] Köy, 1926'dan beri aynı adı taşımaktadır.[5]

Coğrafya

Isparta il merkezine 60 km, Sütçüler ilçe merkezine 40 km uzaklıktadır.[6]

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 610[2]
2021 591[2]
2020 618[2]
2019 630[2]
2018 619[2]
2017 641[2]
2016 650[2]
2015 647[2]
2014 640[2]
2013 641[2]
2012 649[2]
2011 638[2]
2010 634[2]
2009 627[2]
2008 642[2]
2007 621[2]
2000 663[6]
1990 965[6]
1985 1.073[6]

Kaynakça

  1. ^ "Çandır, Turkey Page" (İngilizce). fallingrain.com. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Isparta Sütçüler Çandır Köy Nüfusu". Nufusune.com. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  3. ^ Bilig. Soltanşa ATANİYAZOV. TÜRK DÜNYASI SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ. 1999. 
  4. ^ Sütçüler Kartoz Köyleri. Bekir Manav. PERGOLE YAYINLARI. Kasım 2021. s. 59. 
  5. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  6. ^ a b c d "Çandır Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çandır</span> Yozgatın ilçesi

Çandır, Yozgat ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bayat boyu</span> Oğuz boyu

Bayat boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden dokuzuncusu; "Bayat"lardır. Belgeleri şudur: diye tanımladığı bir Oğuz boyudur. Bu boyun, Bozoklar'dan Oğuz Kağan'ın oğlu Gün Han'ın soyundan geldiği kabul edilir. Ancak Kaşgarlı'nın bu sıralamada o dönem güç kazanan öncesinde ise 24. sırada bulunan Kınıkları 1. sıraya çıkarması da göz önünde bulundurulmalıdır. Kaşgarlı dışında genel kanıysa Kayıların 1. sırada, Bayatların ise 2. sırada olduğu şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Çavuldur boyu</span> Oğuz boyu

Çavuldur boyu, Çuvaldar boyu veya Çovdur boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden "Yirmincisi; "جووَلدَر Çuvaldar"lardır. Belgeleri şudur : " diye tanımladığı bir Oğuz boyudur. Kaşgarlı Mahmud'un listesindeki Oğuz boylarının adları, zamanlarındaki söyleniş şekillerine göre yazılmıştır. Besim Atalay dipnotunda, Bu kelime bugün Anadolu'da "Çavundur" şeklinde söylenmektedir. Bu isimde Çankırı, Amasya illerinde köyler vardır, diye yorumlamıştır. Günümüzde Çankırı ili Kurşunlu ilçesine bağlı Çavundur beldesi, Isparta ili Şarkikaraağaç ilçesine bağlı Çavundur köyü ve Amasya ili Merzifon ilçesine bağlı Çavundur köyü. Ankara ili Çubuk ilçesine bağlı Yukarı Çavundur beldesi ve Aşağı Çavundur köyü bulunur. Ayrıca Türkmenistanda da Çavundur ili bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şereflidavutlu, Şereflikoçhisar</span> Şereflikoçhisar, Ankara, Türkiyede mahalle

Şereflidavutlu, Ankara ilinin Şereflikoçhisar ilçesine bağlı bir mahalledir.

Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isimdir.

Bükdeğirmeni, Mersin'in Silifke ilçesine bağlı mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzca, Sütçüler</span>

Kuzca, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Üçoklar</span>

Üçoklar, Türk mitolojisinde "yersel boylar"ı ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bunlar, Oğuz Han’ın ilk eşinden olan üç oğlu ve onlardan türeyen boylardır. Bunlar da Oğuz Boylarının 12'sini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Aşağıyaylabel, Sütçüler</span>

Aşağıyaylabel, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Beydili, Sütçüler</span>

Beydili, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bucakdere, Sütçüler</span>

Bucakdere, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çukurca, Sütçüler</span>

Çukurca, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Darıbükü, Sütçüler</span>

Darıbükü, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Hacıaliler, Sütçüler</span> Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köy

Hacıaliler, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">İncedere, Sütçüler</span>

İncedere, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Melikler, Sütçüler</span>

Melikler, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Müezzinler, Sütçüler</span>

Müezzinler, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sarayköy, Sütçüler</span>

Sarayköy, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sarımehmetler, Sütçüler</span>

Sarımehmetler, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yeniköy, Sütçüler</span>

Yeniköy, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bir köydür.