İçeriğe atla

Çanakkale Saat Kulesi

Koordinatlar: 40°08′59″K 26°24′07″D / 40.14972°K 26.40194°D / 40.14972; 26.40194
Çanakkale Saat Kulesi
Harita
Genel bilgiler
TürSaat kulesi
KonumMerkez, Çanakkale, Türkiye
Koordinatlar40°08′59″K 26°24′07″D / 40.14972°K 26.40194°D / 40.14972; 26.40194
Tamamlanma1896
Yükseklik20 m (65 ft 7+12 in)

Çanakkale Saat Kulesi, Çanakkale ilinin Merkez ilçesinde, feribot iskelesinin yakınında bulunan saat kulesi. Vitalis Gaptiorele'nin finansmanıyla Sancakbeyi Cemil Paşa tarafından[1] 1896'da yaptırılmıştır.[2][3] Kule 20 metre yüksekliğinde olup beş katlıdır.

Mimarisi

Mevcut yapı, kare planlı olup aşağıdan yukarı doğru incelen bir formdadır. Kesme taş ile inşa edilmiş yapı, beş kat üzerine yaklaşık 20 m. yüksekliğindedir. En üstte saat çanının bulunduğu çokgen gövdeli ve kubbeli köşk bölümü vardır. Çeşmenin bulunduğu ilk kat diğerlerinden daha yüksek ve enlidir. Kulenin gövdesi enine silmelerle beş kata ayrılmıştır. İlk kattaki silme diğerlerine göre daha enli olup hemen üzerinde ikinci katın  balkonunu destekleyen konsollar yer alır. İkinci ve sonradan ilave edilen dördüncü katta  bu süslemelerin daha küçük boyutlu paralelleri görülür. Üçüncü katta ise kirpi saçak benzeri basit bir silme altı süslemesi dikkati çeker. Sonradan ilave edilen dördüncü kat diğerlerinin aksine köşelerde dört sütuncenin dekoratif birer unsur olarak kullanıldığı bir biçimlenişe sahip olup, dairesel kadran her yüzde yer alır. Sekizgen beşinci katın soğanvârî bir kubbesi vardır ve her yüzünde yer alan açıklıklar, son onarımlar sırasında turkuaz renkli Çanakkale seramikleriyle kapatılmıştır. Kulenin ikinci ve üçüncü katının her yüzünde birer açıklığı yer alır. Bunlar üçüncü katta sivri kemerli daha küçük boyutlarda olup taş sövelidir. İkinci kattakiler, iki iri kaval silmeyle üç yönden kuşatılmış sivri kemerli kapılardır. İlk katın güney yüzünde sivri kemerli iki silmeyle çevrili, yüzeyden içerlek tutulmuş bir kapı, kuzey yüzünde ise çeşme nişi yer alır. Diğer yüzler sağırdır. Çeşme nişi üç ince kaval silmenin U biçiminde çeşmeyi kuşattığı sivri kemerli bir biçime sahip olup yüzeyden içerlek tutulmuştur. Beyaz mermerden çeşmenin, dikdörtgen  biçimli süslemesiz bir aynası ve yalağı ile son onarımlar sırasında yenilendiği anlaşılan  bir lülesi bulunur. Yapının kitabesi ise çeşme alınlığında yeşil bir zemin üzerine altı satır ve yirmi dört kartuş içerisinde verilmiştir. Kitabe metninin hemen üzerinde II. Abdülhamit’in tuğrası yer alır.[4]

Kulenin kitabesinde şu gazel yer alır:

Bir şehinşâhın zülâl-i himmeti

Eyledi reyyân mülk ü milleti

Bâreka'llâh hazret-i Abdülhamid

Oldu her ferdin medar-ı râhatı

Yâ İlahi sen bağışla millete

İştimâl etti cihâna ni'meti

Munteşir envar-ı şâdî ser-te-ser

Herkesin artmakta mes'ûdiyeti

O mâkarim-pîşe hayr-endişenin

Ola bir yıl ömrünün her saati

Bunda saat var rasad var nâzırâ

Çeşme var âyine var kıl dikkati

Bir de âfât-ı savâ'ikden masûn

Eylemek üzre konuldu âleti

Bâ-husûs itdi Cemil Paşa gibi

Bende-i gayret-veri çok hizmeti

Hazreti Mevla müyesser eylesin

Nice ömr âna o âlî hasleti

Hâme-rân ol Zevkiyâ şükran ile

Asdikânın işte budur zimmeti

Altı tezyîl eyleyip tarihini

Söyle yahu geldi eşref saati

Sene 1313 Ketebehu Recep Yesari[5]

Kültürel etkileri

Safranbolu'da bulunan ve 2012'de açılan Zamanın Tanığı Saat Kuleleri Parkı'nda Çanakkale Saat Kulesi'nin bir maketi de yer alır.[6][7]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 72, ISBN 9786055813239 
  2. ^ Acun, Hakkı (1994). Anadolu Saat Kuleleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. s. 14. ISBN 9751606306. 
  3. ^ Acun, Hakkı (2011). Osmanlı İmparatorluğu Saat Kuleleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. s. 29. ISBN 9789751623706. 
  4. ^ Yavaş A., "Çanakkale Saat Kuleleri", IV.Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu, NİĞDE, TÜRKİYE, 26-28 Nisan 2017, vol.3, pp.37-44 Tam Metin PDF
  5. ^ Çakır, Mumine & Çakır, Ömer. (2019). Çanakkale ve Yöresi Türk Mahkûk Edebiyatı Numûnelerine Dair Bazı Tespitler. Tam Metin PDF
  6. ^ "Zamanın Tanığı Saat Kuleleri Safranbolu'ya Renk Katacak". Haberler.com. İhlas Haber Ajansı. 31 Mayıs 2012. 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022. 
  7. ^ Satıroğlu, Damla (5 Ekim 2021). "Zamanın Tanığı: Saat Kuleleri Parkı". Söylenti. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Makedon Kulesi</span>

Makedon Kulesi, Türkiye'nin Edirne ilinin aynı ada sahip merkezindeki kalenin surlarındaki bir burçtur. Roma döneminde yapılan yapı, surların köşelerinde bulunan dört kuleden günümüze ulaşan tek kuledir.

<span class="mw-page-title-main">Dolmabahçe Saat Kulesi</span>

Dolmabahçe Saat Kulesi, Bezmi Alem Valide Sultan Camii ile Dolmabahçe Sarayı'nın Saltanat Kapısı arasında yer alan saat kulesi. 1890-1895 yılları arasında Sultan II. Abdülhamid tarafından yaptırılan saat kulesi 1.210.550 kuruşa mal olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Saat Kulesi</span> İzmir, Türkiyede bir saat kulesi

İzmir Saat Kulesi, İzmir'de Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. yıldönümünü kutlamak için 1901'de inşa edilmiş tarihî saat kulesidir. İzmir'in simgesi hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kule</span> boyu eninin en az iki katı olan, herhangi bir yapı malzemesinden yapılmış yapıdır

Kule, boyu eninin en az iki katı olan, herhangi bir yapı malzemesinden yapılmış yapıdır. İlk ortaya çıkış nedenleri düşmanları önceden görüp, korunmak olan kuleler zamanla;

<span class="mw-page-title-main">Tophane Saat Kulesi (Bursa)</span> Bursa, Türkiyede bir saat kulesi

Tophane Saat Kulesi Bursa'da Osmanlı padişahı II. Abdülhamit'in tahta çıkışının 29. yılı şerefine inşa edildiği rivayet edilen tarihî saat kulesi.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Saat Kulesi</span> Yıldız Sarayı yerleşkesindeki saat kulesi

Yıldız Saat Kulesi Yıldız Sarayı kompleksine ait olan bir saat kulesi. İstanbul'un Beşiktaş ilçesi Yıldız semtinde bulunur. Yıldız Camii avlusunun güneybatı köşesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzmit Saat Kulesi</span> Kocaelinin İzmit ilçesinde bulunan bir saat kulesi

İzmit Saat Kulesi ya da diğer adıyla Kocaeli Saat Kulesi, Kocaeli'nin merkezi İzmit'te yer alan bir saat kulesidir. Hem ilin hem de şehrin sembolleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Samsun Saat Kulesi</span>

Samsun Saat Kulesi, Samsun'un İlkadım ilçesinde bulunan Saathane Meydanı'na adını veren kule.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Saat</span>

Büyük Saat, Türkiye'deki en uzun saat kulesidir ve uzunluğu 32 metredir. Saat kulesi Adana'nın Karasoku Mahallesinde Seyhan ilçesinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Saat Kulesi</span>

Kayseri Saat Kulesi, Kayseri Cumhuriyet Meydanı'nda bulunan, Sultan II. Abdülhamit'in emriyle 1906 yılında yaptırılan saat kulesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tepsi Minare</span> Saltuklu döneminden kalma tarihî eser

Tepsi Minare, Kesik Kule ya da Erzurum Saat Kulesi, Erzurum'un Yakutiye ilçesinde yer alan saat kulesi. 1124 ve 1132 yılları arasında hüküm süren Ebu'l-Muzaffer Gazi tarafından yaptırılan mescit minaresine saat eklenmesi ile oluşan kuleye saatin tam olarak hangi tarihte eklendiği bilinmemekle birlikte bunun 1843 yılından önce gerçekleştiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amasya Saat Kulesi</span>

Amasya Saat Kulesi, Amasya'nın merkez ilçesinde yer alan saat kulesi. 1865 yılında Amasya Mutasarrıfı Ziya Paşa tarafından yaptırılan kule aynı yıl çıkan yangında hasar görmüştür. 1938 yılında gerçekleşen depremle de oldukça hasar gören yapı Şubat 1940'ta Amasya Valisi Talat Öncel tarafından yeni köprü yapımı tarafından yıktırılmıştır. 2002 yılındaysa orijinal yapıya sadık kalınarak yeniden inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çorum Saat Kulesi</span>

Çorum Saat Kulesi, Çorum ilinin Merkez ilçesinde bulunan saat kulesi. Yapı, Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Meltem Cansever'e göre 1894, Hakkı Acun'a göre 1896 yılında yapılmıştır. Yedi Sekiz Hasan Paşa tarafından yaptırılan kule 27,5 metre yüksekliğinde ve 3,9 metre çapındadır.

Maden Saat Kulesi, Elazığ ilinin Maden ilçesinde bulunan tarihi saat kulesi. 1898 yılında Maden Hükûmet Konağı'nın yanına Mutasarrıf Hayri Bey tarafından yaptırılan kulenin saçak ve kubbesi yıkılmış, kitabesi ve saati ise yok olmuştur. 2018 yılında restorasyona uğramış ve aslına uygun şekilde yenilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kütahya Saat Kulesi</span>

Kütahya Saat Kulesi, Kütahya ilinin Merkez ilçesinde bulunan saat kulesi.

Safranbolu Saat Kulesi, Karabük ilinin Safranbolu ilçesinde bulunan saat kulesi. 1797 yılında Anadolu'nun bilinen ilk saat kulesi olarak İzzet Mehmed Paşa tarafından yaptırılan kule 20 metre uzunluğundadır ve kare planlı olarak kesme taştan imal edilmiştir. Londra'dan getirtilen orijinal saati günümüzde hâlen çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Hasköy Çeşmesi</span> Beyoğlundaki bir çeşme

Hasköy Çeşmesi ya da Yasef Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1524 ya da 1525 yılında Yasef adlı bir Yahudi tarafından yaptırılmıştır. Beyoğlu'nda tarihi tespit edilen ve günümüzde varlığını sürdüren en eski çeşmedir. Suyunun akmadığının kaydedildiği 1940'ların başından beri işlevsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Ali Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kadı Ali Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Avcı Mehmet Çeşmesi, Çarşı Çeşmesi veya Orta Çeşme Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.