İçeriğe atla

Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)

Çanakkale Deniz Muharebesi
1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı

Çanakkale Deniz Muharebesi
Tarih22-23 Mart 1807
Bölge
Çanakkale Boğazı önü, Ege Denizi
Sonuç Sonuçsuz
Taraflar
Rus İmparatorluğu Rus İmparatorluğuOsmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Rus İmparatorluğu Dimitri SenyavinOsmanlı İmparatorluğu Seydi Ali Paşa
Güçler
10 kalyon, 1 firkete 9 kalyon, 6 firkete
Kayıplar
4 kalyon hafif hasarlı
80-100 yaralı ve ölü		 3 kalyon ağır hasarlı
80-100 yaralı ve ölü
Çanakkale Boğazı Muharebesi 1807
Çanakkale Boğazı Muharebesi 1807

Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Kaptan-ı derya Seydi Ali Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Amiral Dimitri Senyavin komutasındaki Rus donanması arasında 22-23 Mart 1807'de Çanakkale Boğazı önünde yapılan muharebede taraflar birbirlerine kesin bir üstünlük sağlayamadı.

Muharebe öncesi

1806 Aralık ayında Osmanlı İmparatorluğu Rusya'ya savaş açtığında Amiral Senyavin komutasındaki Rus donanması Napolyon Savaşları kapsamında Akdeniz'deydi. 1807 Şubat'ında Ege Denizi'ne girdiğinde ise Osmanlı-İngiliz Savaşı çerçevesinde İngiliz Donanması Çanakkale Boğazı'na taarruz etmekteydi. Nitekim, 19 Şubat'ta Çanakkale Boğazı'nı geçen İngiliz donanması İstanbul önlerine gelmesine rağmen, çıkarma harekâtına girişemediği gibi, 3 Mart 1807'de Ege Denizi'ne çıkarken kayıplara uğradı. Rus donanması ise 7 Mart'ta Bozcaada önlerine geldi. Rus Amiral Senyavin İngiliz Amiral Duckworth'e ortak harekât düzenlemeyi teklif ettiyse de, yenik İngiliz Amiral İstanbul'a yönelik bir harekâtın başarılı olabilmesi için en az 50 savaş gemisine ihtiyaç duyulduğunu ifadeyle teklifi geri çevirdi ve 13 Mart 1807'de Çanakkale Boğazı önlerinden tamamen ayrıldı.[1]

Muharebe

Karadeniz'deki Rus donanmasının 1807 başında icra ettiği Trabzon Çıkarması ve Sinop'a baskın girişimi başarısız olunca, Ege Denizi ve Karadeniz'deki iki Rus donanmasının İstanbul üzerine eşzamanlı taarruz planının başarılı olma ihtimalinin düşük olduğu görüldü. Nitekim, Boğazların savunma için elverişli coğrafyasına sahip Osmanlı donanması avantaja sahipti. Bunun üzerine Ege'deki Rus donanması Osmanlı donanmasını açık denize çekme stratejisi güttü.

22 Mart 1807'de Bozcaada'yı ele geçiren Amiral Senyavin Çanakkale Boğazı'na yaklaşırken, 9 kalyon ve 6 firketeden oluşan ve 2.000 Nizam-ı Cedit askeri taşıyan[2] Osmanlı donanması da 22 Nisan'da Çanakkale Boğazı'nda görüldü. Seydi Ali Paşa 19 Mayıs'ta Boğazdan çıkarak Bozcaada'yı kurtarmak amacıyla çıkarma yaptıysa da başarılı olamadı. 22 Mayıs'ta Boğaza geri dönmekte olan Osmanlı donanmasına Rus donanmasının 18.00 civarında açtığı ateşle muharebe başladı. Karanlık bastırmaya başladığında ise iki donanma külliyen muharebeye girmiş vaziyetteydi. 21.00 civarında taraflar muharebeyi kesti. Osmanlı donanması Çanakkale Boğazı'nın dar bölgesine çekilirken 3 kalyon dışarıda kalmıştı.

23 Mart sabahı bu üç kalyon da Çanakkale Boğazı'na girmeye çalışırken Amiral Senyavin 5 kalyonuyla bunları engellemeye çalıştıysa da başarılı olamadı, ancak kaydadeğer hasar vermeyi başardı. Rus kaynaklarına göre; Rus donanması 82 ölü ve yaralı vermişti (Osmanlı kayıpları belli olmasa da, buna denk bir rakam olduğu tahmine müsaittir).

Muharebe sonrası

Osmanlı donanması korunaklı Çanakkale Boğazı'nda savunma pozisyonundayken, gemileri muharebede hırpalanmış Rus donanması Boğaza girme girişiminde bulunmadı ve Osmanlı donanmasını açık denize çekmeye çalıştı. 25 Mayıs 1807'de Osmanlı başkentinde Kabakçı Mustafa İsyanı başladı ve III. Selim tahttan indirildi. IV. Mustafa'nın padişah olmasının ardından Osmanlı donanması da 22 Haziran'da Boğazdan çıktı ve iki donanma bu defa Limni açıklarında çarpıştılar.

Kaynakça

  1. ^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.442
  2. ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi 1793-1908", ATASE Yayınları, Ankara (1978), s.418

İlgili Araştırma Makaleleri

İbrahim Hilmi Paşa veya Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa, III. Selim saltanatında 14 Kasım 1806 - 18 Haziran 1807 tarihleri arasında yedi ay dört gün sadrazamlık ve çeşitli eyalet valiliği ve bu arada Girit valiliği yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Çeşme Deniz Muharebesi</span> muharebe

Çeşme Deniz Muharebesi, 5-7 Temmuz 1770 tarihleri arasında Rus donanması ve Osmanlı Donanması arasında Çeşme Körfezi açıklarında yapılmıştır. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçası olan bu çatışmanın sonucunda Osmanlı Donanması Ruslar tarafından tamamen yok edilmiştir.

Bozcaada Deniz Muharebesi Kaptan-ı Derya Mezomorto Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 14 Haziran 1698'de Amiral Molino komutasindaki Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Kuzey Ege'de yaptığı deniz muharebesi. 1684-99 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları içinde Osmanlı-Venedik savaşının bir evresidir.

<span class="mw-page-title-main">İmroz Deniz Muharebesi (1912)</span>

İmroz Deniz Muharebesi ya da Elli (Seddülbahir) Deniz Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı sırasında 16 Aralık 1912 tarihinde Seddülbahir Burnu ve İmroz adası açıklarında Osmanlı ve Yunan deniz güçleri arasında meydana gelmiştir. Osmanlı donanması bu harekât ile Çanakkale Boğazı çıkışındaki Yunan ablukasını kırmayı amaçlamaktaydı. Yunanların Pavlos Kunduriotis komutasındaki bir zırhlı kruvazör, üç ön dretnot ve dört muhribinin; Osmanlıların Ramiz Numan Bey komutasındaki iki ön dretnot, iki zırhlı korvet, bir kruvazör ve dört muhribi ile karşı karşıya geldiği deniz muharebesi, Balkan Savaşları boyunca gerçekleşen en büyük deniz çatışmasıdır.

Birinci Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Kara Dev Murat Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 16 Mayıs 1654'te bir Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi. 1645–1669 döneminde Girit'in Fethi sırasında Osmanlı-Venedik Savaşları'nın bir evresidir.

(İkinci) Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 21 Haziran 1655'te Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1656)</span>

(Üçüncü) Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Sarı Kenan Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 23 Haziran 1656'da Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi. Osmanlı Donanması, İnebahtı Deniz Muharebesi'nden (1571) beri en büyük yenilgisini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1657)</span>

(Dördüncü) Çanakkale Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir evresi.

<span class="mw-page-title-main">Limni Kuşatması (1770)</span>

Limni Kuşatması, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bozcaada Deniz Muharebesi (1697)</span>

Bozcaada Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Andıra Deniz Muharebesi (1697)</span>

Andıra Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bodrum-İstanköy Muharebeleri</span>

Bodrum-İstanköy Muharebeleri, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bababurnu Deniz Muharebesi</span>

Bababurnu Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Limni Deniz Muharebesi</span>

Limni Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Semadirek Deniz Muharebesi</span>

Semadirek Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Bozcaada Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Harekâtı (1807)</span>

İstanbul Harekâtı ya da Çanakkale Harekâtı, 1807-1809 Osmanlı-İngiliz Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çiligra Deniz Muharebesi</span>

Çiligra Deniz Muharebesi ya da Kavarna Deniz Muharebesi, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Midilli Kuşatması (1464)</span>

Midilli Kuşatması, 1463-1479 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.