Çanak Limanı Deniz Muharebesi

Çanak Limanı Deniz Muharebesi
1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı
Kandiye açıklarındaki deniz muharebeleri
Tarih 8 Mart 1668 Bölge Çanak Limanı (St. Pelagio), Kandiye civarı, Girit Sonuç Karşılıklı ağır kayıplar
Taraflar
Venedik Cumhuriyeti	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Lorenzo Corner	Memipaşazade Mehmed Paşa Halil Paşa Durak Bey  (ölü)
Güçler
20 kadırga	12 kadırga
Kayıplar
2+1 kadırga battı ~850 ölü, 1.250 yaralı	5 kadırga esir 411 kişi esir

Çanak Limanı Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Memipaşazade Mehmed Paşa komutasındaki 12 kadırgalık Osmanlı filosu ile Lorenzo Corner komutasındaki 20 kadırgalık Venedik filosu arasında Kandiye'nin batısındaki Çanak Limanı'nda (St. Pelagio) 8 Mart 1668 yılında meydana gelen muharebede taraflar ağır kayıplara uğradı.

1666 Kasım'ında adaya çıkarak Kandiye Kuşatması'nı nihayetlendirmek isteyen Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa, Venediklilerin Girit yakınlarındaki deniz faaliyetinin, gerek İstanbul'dan gerek Girit’in diğer limanlarından Kandiye’ye yapılmakta olan ikmal faaliyetlerinin aksadığını görerek Kandiye kalesinin batısında bulunan Çanak limanına (St. Pelagio) birkaç top yerleştirdi ve Hanya ile Resmo'daki büyük topları ve karadan nakliyesinde zorlanılan diğer kuşatma gereçlerini bu limana göndermeye başladı.

Fakat Venedikliler bunu sezdiklerinden, Çanak limanını kadırgalarla ablukaya aldılar. Fazıl Ahmet Paşa ablukanın kaldırılmasını emrettiyse de, Derya Beyleri Komutanı Memipaşazade Mehmed Paşa gemilerdeki askerlerin takviyesini istedi. Bunun üzerine Anadolu Beylerbeyi Halil Paşa komutasında yakkaşık 1.000 asker görevlendirildi. Fazıl Ahmet Paşa, "Venedik kadırgalarına sabah erkenden saldırılması, düşman filosu yedi gemiden fazlaysa hücumdan sarfınazar edilmesi, gece karanlığında rampa etmekten kaçınılması ve havanın bozması ihtimalinde muharebeden imtina edilerek Resmo’ya dönülmesi" emrini verdi.^[1]

12 kadırgalık Osmanlı filosu 7 Mart 1668 akşamı denize açıldı ve Çanak Limanına bir saat uzaklıktaki Fodula limanına girerek sabahı bekledi. Fazıl Ahmed Paşa da harekâtı izlemek üzere Çanak limanına gitmeye hazırlandı.

Bununla birlikte, Venedik Amirali Francesco Morosini bu gizli faaliyeti bir casus aracılığıyla öğrenmiş ve Kandiye'den gönderdiği (1.500 Hırvat askerini taşıyan) 13 kadırga'yla Çanak Limanındaki Venedik gücünü 20 kadırgaya çıkarmış ve sayısal üstünlüğü ele geçirmişti.^[2]

Venedik filosundan yedi gemi 7-8 Mart gecesi Çanak Limanının önünden geçerek Fodula limanına doğru hareket etti. Anadolu Beylerbeyi Halil Paşa, bu yedi gemiyi Venedik donanmasının tüm gücü zannederek hücum emri verdi ve Memipaşazade Mehmed Paşa'yı ikna etti. 8 Mart gecesi karanlığında başlayan rampa muharebesinde arkadan gelen 13 Venedik kadırgası sayı üstünlüğünün Venedik tarafına geçmesini sağladı.

4,5 saat süren muharebede Osmanlı filosunun dört kadırgası Venedik filosunun eline geçti. Bununla birlikte Halil Paşa, baştardasıyla Venedik baştardasına rampa etti. Venedik gemisi ele geçirilecekken bir Venedik gemisinin yardıma gelmesiyle durum tersine döndü. Baştardanın komutanı (Kıbrıs Beyi) Durak Bey, Halil Paşa'ya zarar gelmemesi için onu birkaç kişiyle bir filikaya koyup kıyıya yolladı ve kendisi de gemisini Venediklilere kaptırmamak için yakacağı sırada aldığı bir kurşun yarasıyla öldü. Gemisi zaptedildi.

Buna mukabil, Memipaşazade Mehmed Paşa da çarpıştığı üç Venedik gemisinden ikisini batırdı. Kendi gemisi üçüncü Venedik gemisine yakından rampa ettiğinden, ancak yardıma gelen bir yedek geminin çekmesiyle kurtuldu ve Resmo’ya çekildi.

Muharebe bittiğinde; Venedik donanması batan iki kadırgasına mukabil Osmanlı filosu'ndan beş kadırga zaptetmiş ve 411 esir almış, buna karşılık yaklaşık 1.200 kayba (342 ölü ve 833 yaralı) uğramıştı.^[3]

Osmanlı filosu Resmo'ya çekilirken Venedik filosu da zaptettiği beş kadırgayı Kandiye kalesi önünden geçirip kuşatılan garnizona moral vermeye çalıştı. Bununla birlikte, Durak Bey'in esir düşen gemisinin cephaneliğinde saklanmış olan Kara Mehmed adlı bir fedaî cephaneliği ateşledi. Geminin havaya uçmasıyla 500 Venedikli asker ölürken, 400'ü de yaralandı. İnfilakla birlikte birkaç Venedik gemisi de alev alarak büyük hasar gördü.^[4]