Çançahi Kalesi
Çançahi Kalesi (Gürcüce: ჭანჭახის ციხე), tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Çançahi olan Savaşır köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün adının Savaşır olarak değiştirilmesinden sonra Savaşır Kalesi olarak da adlandırılmıştır.
Tarihçe
Çançahi Kalesi'nin yer aldığı Samtshe bölgesi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce yaygın bir yer adı olan Çançahi (ჭანჭახი), "balçık" anlamına gelir.[1] Bu yer adı Rus idaresi tarafından 1886 yılında Çançah (Чанчахъ) şeklinde kaydedilmiştir.[2] Köyün adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise Cancak (جانجاق) olarak geçer.[3] Köyde bu adı taşıyan ve yıkık durumda olan iki kale bulunmaktadır.
Mimari
Çançahi Kalesi, Çançahi Deresi'nin sol kıyısında yüksekçe bir kayanın üzerinde yer alır. Eski yazılı kaynaklarda da adı geçen üst kalede büyük bir kule (10 × 12 m) bulunmaktadır. Bu kuleden geriye kalan duvarlarının yüksekliği 5-15 metre atasında değişmektedir. Bu kulenin yaklaşık 50 metre doğusunda bulunan ikinci kuleden sadece bir duvar günümüze ulaşmıştır. Bu duvarın yüksekliği ise, 6-7 metredir. Kalenin dış duvarları, asimetrik biçimde kayanın dış hatlarını takip etmektedir ve ebatları 64 × 18 metredir.
Çançahi Kalesi'nin aşağısında, köyün bir kısmında, Çançahi Deresi dar kayalık kanyon içinden akmaktadır. Bu kısımda dereye doğru uzanan bir kayada Aşağı Çançahi Kalesi bulunmaktadır. Günümüzde bu kaya üzerinde ve etrafında bu ikinci kalenin sur kalıntıları bulunmaktadır. Kale çok fazla zarar görmüş halde günümüze ulaşmıştır. Kalan sur bölümlerinin yüksekliği 7-8 metre kadardır. Aşağı Çançahi Kalesi’nin yüz metre kadar uzağında, derenin sağ kıyısında beyaz taştan inşa edilmiş bir yapının kalıntıları bulunmaktadır. Ancak bu yapının işlevi bilinmemeketedir.[4][5]
Kaynakça
- ^ ""ჭანჭახი" - Universal Ansiklopedik Sözlük (Gürcüce)". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 991". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 31 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9639-0-2.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 406, ISBN 9789941478178.
