Çamlar - Turkipedia

Çamlar
*Urang Campa* / ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ
Toplam nüfus
Vietnam Nha Trang'da geleneksel halk oyunlarını oynayan Çam kadınları
800.000 civarı

Önemli nüfusa sahip bölgeler
Kamboçya	600.000^[1]
Vietnam	178.948^[2]
Malezya	10.000
Çin	8.500
Tayland	4.000
ABD	3.000
Fransa	1.000
Diller
Çamca, Tsat dili, Vietnamca, Kmerce
Din
Ağırlıklı olarak Sünni İslam (Kamboçya, Malezya, Tayland, Güney Vietnam ve Hainan) ve Hinduizm (Merkez Vietnam) Azınlıkta Budizm ve Animizm
İlgili etnik gruplar
Çin-Hainan'daki Utsullar; diğer Avustronezya hakları

Çamlar, Çam halkı ya da Çampa halkı (Çamca: ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ, Urang Campa;^[3]^[4] Vietnamca: Nguoi Chăm veya Nguoi Cham; Kmerce: ជនជាតិ ចាម), Güneydoğu Asya'da Avustronezya kökenli bir etnik gruptur. 2. yüzyıldan 15. yüzyılın ortalarına kadar, Çamlar, orta ve güney Vietnam'da bir takım bağımsız beyliğin oluşturduğu bitişik bir bölge olan Çampa'yı doldurdu. Avustronezya dil ailesinin Malaya-Polinezya koluna ait Çam ve Tsat dillerini konuşurlardı. Çam dili hâlen Çamlar tarafından, Tsat dili ise Çamların torunları olan ve Çin'in Hainan Adası'nda yaşayan Utsullar [en] tarafından konuşulmaktadır.^[5] Çamlar ile Malaylar, Güneydoğu Asya anakarasının daha eski Avustroasya halkları arasında, Demir Çağı döneminde bu bölgeye yerleşmiş tek büyük Avustronezya halklarıdır.^[6]

Kültür

Dil

Çamca, Avustronezya dil ailesine aittir. Çamca, Çamların tarih boyunca temasta bulundukları halkların dillerinin etkisi altında, içerdiği yabancı kökenli ödünç kelimeler ve terimler açısından zengindir. Çamların çoğu bu dili konuşabilir; bunun dışında, yaşadıkları ülkelerdeki en yaygın dilleri de konuşurlar (ör. Kmerce, Vietnamca, Malayca vd.). Bazı Çamlar ayrıca Arapça konuşmasını ve yazmasını bilirler.^[7]

Çamca, Merkez Vietnam'da Çam yazısı [en] ile yazılırken, Mekong Deltası civarlarında Arap harfleriyle yazılır.^[7]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Çamlar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Çam takvimi [en]
Çam yazısı [en]
Çamca
Çampa sanatı [en]
Güneydoğu Asya'da Hinduizm [en]
Kamboçya'da İslam
Vietnam'da İslam

Kaynakça

^ Leonie Kijewski (13 Aralık 2019). "'Beautifying Phnom Penh': Muslim Cham face eviction in Cambodia". Al Jazeera. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2019.
^ "Report on Results of the 2019 Census". General Statistics Office of Vietnam. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
^ Andaya, Leonard Y. (2008). Leaves of the same tree: trade and ethnicity in the Straits of Melaka. University of Hawaii Press. s. 44. ISBN 978-0-8248-3189-9.
^ Reid, Anthony (2006). Verandah of violence: the background to the Aceh problem. NUS Press. s. 8. ISBN 978-9971-69-331-2. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
^ "Utsat in China". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
^ Brown, Rajeswary Ampalavanar (1 Ekim 2013). Islam in Modern Thailand: Faith, Philanthropy and Politics - Rajeswary Ampalavanar Brown - Google Books. Google Books. ISBN 9781134583898. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017.
^ ^a ^b Skutsch, Carl, (Ed.) (2005). Encyclopedia of the World's Minorities. New York: Routledge. ss. 276, 277. ISBN 1-57958-468-3.

İlgili Araştırma Makaleleri

Papua Yeni Gine, resmî adıyla Papua Yeni Gine Bağımsız Devleti, Okyanusya'da Yeni Gine adasının doğu yarısı ile Melanezya'daki civar adaları kapsayan bir ülkedir. Yeni Gine adasının batı kısmı ise Endonezya'ya aittir ve sadece Endonezya ile kara sınırı bulunur. Güneyinde Avustralya bulunur. 462.840 km²'lik yüzölçümüyle en büyük üçüncü ada ülkesidir. Başkenti adanın güneydoğu kıyısındaki Port Moresby'dir.

Doğu Timor ya da resmî adıyla Doğu Timor Demokratik Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da Avustralya ile Endonezya arasında yer alan bir ada devleti. Tek komşusu Endonezya'ya bağlı Batı Timor'dur. 14,874 km² yüz ölçümüne sahip olan Doğu Timor'un başkenti Dili'dir.

Kamboçya, resmî adıyla Kamboçya Krallığı, Güneydoğu Asya anakarasının güneyinde yer alan bir ülkedir. 181,035 km² alana yayılan ülke, kuzeybatıda Tayland, kuzeydoğuda Laos, doğuda Vietnam ve güneybatıda Tayland Körfezi ile çevrilidir.

Güneydoğu Asya, Asya kıtasının bir parçasıdır ve Hindistan'ın doğusunda ve Çin'in güneyinde yer almaktadır. Güneydoğu Asya, Asya kıtasıyla Okyanusya arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Kesin sınırlarını çizmek oldukça zordur. Politik olarak batıya doğru Hint alt kıtası, kuzeye doğru Çin arasında uzanan bir kara parçası olarak görünür.

Vietnamca, Vietnam Cumhuriyeti'nin ulusal ve resmî dilidir. Vietnam'da yaşayan insanların % 86'sının ve denizaşırı ülkelerde yaşayan azınlık durumunda yaklaşık 3.000.000 kişinin anadilidir. Yakın tarihe kadar Çin yazı sistemini kullanmakta olan Vietnamcanın sözcük dağarcığı büyük ölçüde Çinceden etkilenmiştir. Vietnamcanın bugünkü yazı sistemi Latin abecesinin uyarlanmış biçimine dayanır. Sözcüklerde anlam ayrılığı ton ile yapıldığından bu tonları gösteren 5 farklı ayırıcı im bulunur.

Brunei, resmî adıyla Brunei Ülkesi, Barışın Ülkesi veya Bruney Darüsselam, Güneydoğu Asya'daki Borneo adasında yer alan sultanlık. Ülkenin tek komşusu Malezya'dır. Başkenti Bandar Seri Begavan'dır. İslami monarşi ile yönetilen ülkenin resmî dili Malaycadır. Ülkenin gelir kaynaklarının başında doğal gaz ve petrol vardır. Ülke ekonomisi Sultan'ın ve Shell'in elindedir. Katar'dan sonra GSMH ölçütüne göre dünyanın en zengin ikinci ülkesi olarak kabul edilmektedir.

Kızıl Kmerler, Kamboçya'da gerilla savaşıyla iktidarı ele geçirerek 1975-79 arasında ülkeyi yöneten kısmen Maocu, radikal devrimci hareket. Hareketin kurucusu ve önderi Pol Pot'tur. Pol Pot aynı zamanda Demokratik Kampuçyanın kurucularındandır ve Kızıl Kmerler Demokratik Kampuçyanın silahlı kuvvetleridir. 1967'de, Kamboçya Komünist Partisi'nin silahlı kolu olarak kurulduğu kabul edilir. Yaklaşık olarak 1,5 ila 2 milyon insanın ölümü ile sonuçlanan Kamboçya soykırımından sorumludurlar.

Kmerler, Güneydoğu Asya'da yaşayan halk topluluğu. Günümüzde Kamboçya nüfusunun yaklaşık %96'ını oluştururlar.

Avustronezya dilleri, Güneydoğu Asya, Tayvan, Okyanusya ve Madagaskar'da konuşulan, yeryüzündeki en büyük temel dil ailelerinden biridir. Avustronezyalılar olarak adlandırılan 386 milyondan çok konuşuru olan aile, bu açıdan dünyanın en büyük beşinci dil ailesidir. Aile 1257 dili içinde barındırmasıyla ise en çok dile sahip ikinci dil ailesi olmaktadır.

Kampuçya Halk Cumhuriyeti (1979-1989), Kampuçya Devleti (1989-1993), Demokratik Kampuçya'nın yıkılışı ve Pol Pot hükûmetinin devrilişinden sonra Vietnam'ın desteğiyle kurulan, 1979 - 1989 yılları arasında var olan devlettir.

Kamboçya Soykırımı, Kampuçya Komünist Partisi Genel Sekreteri Pol Pot liderliğindeki Kızıl Kmerler tarafından Kamboçya vatandaşlarına sistematik olarak zulmedilmesi ve öldürülmesidir. Pol Pot, Kamboçya'yı radikal bir şekilde tamamen kendine yeterli tarımsal sosyalist bir topluma doğru itti. Bu, 1975'ten 1979'a kadar 1,5 ila 2 milyon insanın ölümüyle sonuçlandı ki bu rakam Kamboçya'nın 1975'teki nüfusunun neredeyse dörtte biri kadardı.

Kamboçya İç Savaşı, Komünist Kuzey Vietnam tarafından desteklenen Demokratik Kampuçya ve 1967-1970 arası monarşiye 1970-1975 arasında Kmer Cumhuriyeti arasında cereyan eden bir iç savaştı.

Avustronezyalılar veya, Avustronezya dilleri konuşan halklar, Güneydoğu Asya, Okyanusya ve Doğu Afrika'da Avustronezya dillerini konuşan birçok halktan oluşan geniş bir gruptur. Ağırlıklı olarak Austronezya dili konuşan halklar tarafından doldurulan milletler ve bölgeler, toplu olarak Avustronezya olarak bilinir.

Polinezyalılar, Pasifik Okyanusu'ndaki geniş bir Okyanusya bölgesi olan Polinezya'ya özgü, birbirleriyle yakından ilişkili halkların oluşturduğu etnik ve dilsel bir gruptur. Bu halklar, urheimatları Güneydoğu Asya'ya dayanan daha büyük Avustronezyalı etnik-dilsel grubunun bir parçasıdır ve Avustronezya dil ailesinin Okyanusya alt ailesine ait bir dal olan Polinezya dillerini konuşurlar.

Vietnamlılar veya Kinhler, Vietnam'ın Güneydoğu Asyalı yerli halkıdır. En yaygın konuşulan Avusturoasya dili olan Vietnamca konuşurlar. 1999 nüfus sayımında ülke nüfusunun %86'sını oluşturan grubu resmi olarak Vietnam'daki diğer etnik gruplardan ayırmak için Kinh kelimesi kulanılır.

Kampuçya, resmi olarak 5 Ocak 1976'dan itibaren Demokratik Kampuçya olarak da tanımlanan Demokratik Kampuçya (DK), 1975 ile 1979 arasında var olan tek partili Marksist-Leninist totaliter diktatörlük altında bir devletti. Kamboçya Komünist Partisi'nin (CPK) takipçilerine halk tarafından verilen isim olan Kızıl Kmerler tarafından kontrol edildi.

Çampa, yaklaşık olarak MS 2. yüzyıldan Minh Mạng yönetimindeki Vietnam İmparatorluğu tarafından ilhak edildiği 1832'ye kadar bugün orta ve güney Vietnam kıyılarında uzanan bağımsız bir krallıktı.

<span class="mw-page-title-main">Çamca</span>

Çamca, Avustronezyan ailesine ait bir Malaya-Polinezya dilidir ve Güneydoğu Asya'da yaşayan Çamlar tarafından konuşulur. İlk olarak modern Doğu Kamboçya ve Güney Vietnam'ı kapsayan eski Çampa Krallığı topraklarında konuşulmaya başlanmıştır. Batı türünü Kamboçya'da 220.000 kişi, Vietnam'da 25.000 kişi, doğu türünü Vietnam'da yaklaşık 73.000 kişi konuşmakta olup dil, toplamda yaklaşık 320.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.

Hani ya da Ho halkı, Çin'in güneyi, Laos'un kuzeyi ve Vietnam'da bulunan, Lolo dillerini konuşan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti'nin tanıdığı 56 etnik gruptan ve Vietnam'daki 54 etnik gruptan biridir. Laos'ta Hani halkı daha çok Ho olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Gelaolar</span>

Gelao ya da Gelo halkı, Çin ve Vietnam'da bulunan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devleti tarafından resmî olarak tanınan 56 etnik gruptan birini teşkil eder. Buna rağmen, bazı Gelaolar Çin Hükûmeti tarafından Yi, Miao veya Zhuang olarak sınıflandırılır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.