Çam Arnavutları - Turkipedia

Filât şehrinde Çam Arnavut okulu, yıl 1942-44

Çam Arnavutları (Arnavutça: Çamë, Yunanca: Τσάμηδες Tsámidhes), Yunanistan'ın kuzeybatısında Epir bölgesinde yaşayan halk.

Oturdukları bölgeye Çamlık veya Çamerya deniyor.^[1] Dilleri güney Arnavutçanın Tosk lehçesine yakındır. Kültürleri Yunan ve Arnavut izleri gösterir. Osmanlı döneminde bazıları Müslüman oldu diğerleri Rum Ortodoks kilisesine bağlı kaldı. On dördüncü yüzyılda bölgede Arta Despotluğu'nu kurdular. Sonraları 15. yüzyılda bölge Osmanlı devletine katıldı. Yaşadıkları bölge 1912 Balkan Savaşı'ndan sonra Yunanistan'ın eline geçti. İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) esnasında Yunanlar bazı Müslüman Çamların İtalyanlarla Yunanistan'a karşı iş birliği yapmasını bahane ederek bütün Müslüman Çamlara etnik temizlik uyguladı, onları ülkeden sürdü. Bunlar yaklaşık 20.000 kişi idi ve Arnavutluk'a kaçtılar.^[2] Orada komünizmin yıkılmasından sonra Yunanistan'dan evlerine dönme taleplerinde bulunuyorlar. Yunanistan'da kalan Hristiyan Çamlar Yunan kimliğine bürünmüş durumdalar ve resmî olarak kayıtları yok.

Tarih

Orta Çağlarda Arnavutlar kabileler halinde daha çok hayvancılıkla uğraşarak bir nevi göçebe hayat sürüyorlardı,^[3] yazın dağlarda kışın ovalarda. Çamlık bölgesinde 20. yüzyıla kadar başka halkların, Rum, Slav ve Vlahların yanı sıra Çam Arnavutları (Çamlar) otururdu. Arnavutların bölgeye ne zaman geldiği tartışma konusudur farklı tezler vardır. Arnavutlarda popüler olan teze göre Arnavutlar bölgenin yerli halkıdır ama Yunanlarda popüler olan teze göre ise sonradan Orta Çağlarda, daha çok 14. yüzyıl başlarında,^[3]^[4] bölgeye göç etmişlerdir. Fakat bölgede önceden bulunduklarına dair belgeler vardır. Mesela 1210'de yazılan bir Venedik raporu Epir sahilinde Arnavut halkın oturduğunu bildirir.^[5] Her iki tez kısmen doğru olabilir.

Fakat tarihi kaynaklara göre en azından 19. yüzyıldan itibaren ve büyük ihtimal daha önceleri Epir bölgesinin sahil kesimleri çoğunlukla Arnavut yerleşim bölgesi idi, Çamlık olarak bilinir. Bu durum modern Yunan devletinin bölgeyi Osmanlıdan 1912 Balkan savasında ele geçirmesine kadar sürdü. Yunan idaresi altında baskılar sonucu Müslüman Çamlar bölgeden ayrılmaya başladı, Ortodoks Çamlarda Yunan olarak asimile edilmeye çalışıldı. II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Yunanlar bütün Müslüman Çamları Nazi Almanya ile iş birlikle suçlayarak bölgeden Arnavutluğa sürdüler ve bunlar bölgeye bir daha geri dönmediler.^[2] Arnavut köylerinin isimleri geçmişi unutturmak için Yunancaya çevrildi.^[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
^ ^a ^b Hatipoğlu, M. Murat (1999). Yunanistan'da etnik gruplar ve azınlıklar. Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi (SAEMK). s. 99.
^ ^a ^b ^c Silverman, Helaine (1990). Contested Cultural Heritage: Religion, Nationalism, Erasure, and Exclusion in a Global World. Springer. s. 114. ISBN 9781441973054.
^ Kazhdan, Alexander (Ed.) (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ss. 52-53. ISBN 9780195046526.
^ Giakoumis, Konstantinos (2003). "Fourteenth-century Albanian migration and the ‘relative autochthony’ of the Albanians in Epeiros. The case of Gjirokastër. 18 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Byzantine and Modern Greek Studies. 27. (1): 176. "The presence of Albanians in the Epeirote lands from the beginning of the thirteenth century is also attested by two documentary sources: the first is a Venetian document of 1210, which states that the continent facing the island of Corfu is inhabited by Albanians."

İlgili Araştırma Makaleleri

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

Arvanitler Tosk Arnavutçası'nın bir ağzını konuşan ve Yunanistan'da yaşayan etnik bir topluluktur..

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Arnavutluk'la sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

İliryalılar veya İlirler antik dönemde Balkanlar’ın batısının bir kısmı ve İtalya Yarımadası’nın güneydoğu kıyılarında (Messapia) yaşamış olan boy gruplarıdır. İlliryalıların bölgesi eski Grek ve Roma kayıtlarında İlirya olarak verilmiştir.

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

Bijan Muharebesi veya Üçüncü Yanya Muharebesi, Balkan Savaşları'nda 4-6 Mart 1913 tarihlerinde gerçekleşen muharebe. Savaşın sonunda gerçekleşen bu muharebe birçok bakımdan savaşın seyrini değiştirmiştir. Bizani, Yanya'daki en iyi istihkam edilmiş bölgelerden biriydi. Yanya ile birlikte 128 toptan kurulu 21 batarya ile korunuyordu. Vizani istihkamı da bizzat Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz tarafından inşa ettirilmişti. Yanya'nın savunmasında olduğu gibi bu muharebede de Esat Paşa ve kardeşi Vehip Paşa komutadaydı. Yunan ordusunun başında ise Prens Konstantin ve General Sabuncakis bulunuyordu.

Osmanlı Rumları Osmanlı Devletinde yaşayan Rumlara verilen isimdir. Kuruluşundan itibaren pek çok Rum topluluğu Osmanlı sınırları içindeki İç Anadolu (Kapadokya), Ege ve Karadeniz bölgelerinde yaşamıştır ve devletin son dönemlerine kadar önemli rol oynamışlardır. Bugün büyük çoğunluğu Rum Kırımı ve Mübadele'den dolayı Yunanistan'da yaşamaktadır.

Narda Despotluğu, Yunanistan'ın Epir bölgesinde Arnavutlar tarafından kurulan bir devlet. Kuruluşu 1359 senesinde Arnavutların Epir Despotluğu'nu Achelous Muharebesi'nde yenmesiyle gerçekleşti. 1374'te Angelokastron ve Lepanto Despotluğu ile birleşti. Devlet 1416 yılında Epir despotu I. Carlo Tocco'nun eline geçti ve yıkıldı. Despotluğun başkenti Narda şehri ve ilk Despot Peter Losha'ydı. Devletin en geniş sınırları güneyde Korint körfezinden kuzeyde Acheron nehrine kadar olan bölgeydi.

Çamlık, Çamerya veya Çamırya olarak da bilinen Yunanistan ve Arnavutluk arasında Güneybatı Balkanlar bölgelerinden biridir. Yunanistan'nın kuzeybatısında bulunur ve önemli Arnavut nüfusu bulunan Epir resmî bölgesinin bir parçasıdır. Merkez şehri Yanya'dır. Çam Arnavutlarının ülkeden tamamen atılması amacı ile Çamlık Soykırımı gerçekleştirilmiş fakat Arnavutlar halen tamamen Çamlık'dan atılamamıştır.

Himara İsyanı, 18 Kasım 1912'de Himara bölgesinde meydana gelen Birinci Balkan Savaşı sırasında bir Yunan ayaklanmasıydı. Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunanistan Krallığı'nca Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ayaklandırılan bölgedeki Rumların isyanı bastırılamadı.Böylece Osmanlı ve Arnavut kuvvetlerini Himara bölgesinden çıkarıldılar ve isyancılar Saranda ve Avlonya arasındaki kıyı bölgesinde Yunan Ordusu'nun işgaline zemin hazırlayıp burayı Yunanistan Krallığı için güvence altına aldılar.

Birinci Balkan Savaşı Muharebeleri arasındadır. Yunan Zaferi ile sonuçlanan bu muharebe akabinde Yanya Kolordusu Yanya Müstahdem Mevkii'ne çekilmek zorunda kalmış ve Yanya'yı doğrudan ele geçirmek için Yunan saldırıları ve kuşatması başlamıştır.

İkinci Yanya Muharebesi veya Muharebeleri 5 Ocak 1913 ile 20 Ocak 1913 arasında hazırlık muharebelerinin ve 20-23 Ocak arasında ise esas muharebenin yapıldığı bir muharebeler silsilesidir. 5-20 Ocak tarihleri arasındaki Yunan ordusunun asıl muharebe öncesi Yanya'yı tamamen kuşatma amaçlı Dristinik ve Aydonat (Çamlık) Muharebelerinin ikisi de Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu arada Osmanlı'ya bağlı Arnavutlar ve düzensiz birlikler Yunanların ikmal hattı olan Saranda limanına baskın yapıp Yunanların asıl saldırı için malzeme ve ikmal götürmelerini geciktirmişlerdir. 20 Ocak-23 Ocak arasındaki muharebe ise Yunanların ufak toprak kazançlarına karşın ağır kayıplara uğramasına neden olmuş ve Yunanlar saldırılarını durdurmak zorunda kalmıştır. Kısacası muharebeler baştan sona Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.

Rūm milleti ya da "Roma milleti", Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Doğu Ortodoks Hristiyan cemaatinin adıydı. Cemaat, Osmanlı siyasi sistemine tabi olmasına rağmen, belirli bir iç özerkliği vardı.

Yunanistan'daki Arnavut göçmenlerin ve Arnavutluk'taki Yunan azınlığın varlığı, tarihi ve kültürel bağlar ve ayrıca Arnavutluk ve Yunanistan hükûmetleri arasındaki sık sık üst düzey temaslar nedeniyle, iki ülkenin bugün güçlü, ancak zaman zaman karmaşık diplomatik ilişkileri devam ediyor.

Yunanistan'daki Arnavutlar, farklı göç dalgaları sonucunda farklı topluluklara bölünmüştür. Arnavutlar ilk olarak 13. yüzyılın sonlarında Yunanistan'a göç ettiler. Orta Çağ'da Yunanistan'a yerleşen Arnavut kökenli nüfusun torunları, Yunan ulusuyla tamamen asimile olmuş ve kendilerini Yunan olarak tanımlayan Arvanitlerdir. Bugün, Arvanitika olarak bilinen Tosk Arnavutçasının farklı alt lehçelerini hala koruyorlar.

Çamerya Soykırımı veya Çam Arnavutlarının Soykırımı, binlerce Çam Arnavutunun İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yunanistan'ın Batı Epir bölgesinin bazı bölgelerinden Yunan direniş unsurları aracılığında Yunanistan tarafından işlenmiş etnik temizlik ve soykırım hareketiydi.

Omogenia olarak da bilinen Yunan diasporası, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi dışında yaşayan Rum topluluklarıdır. Bu yerler Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Balkanlar'ın bazı bölümleri, güney Rusya, Ukrayna, Anadolu, Doğu Karadeniz bölgesi, Doğu Anadolu, Gürcistan, Güney Kafkasya, Mısır, güney İtalya ve Korsika'daki Cargèse'dir. Terim aynı zamanda bu geleneksel alanların dışında Yunan göçüyle Avustralya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulan topluluklara da atıfta bulunur.

Türkiye'deki Arnavutlar, Türkiye'de ikamet eden etnik Arnavut vatandaşlarıdır; genelde Balkan Savaşları'nın başlamasından sonra, Karadağ ve Arnavutluk'tan gelen Arnavutlarla birlikte Sırp ve Yunan zulmünden kaçan Kosovalı / Makedon ve Tosk Çam Arnavutlardan oluşmaktadır. Türkiye Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) 2008 yılında hazırladığı bir raporda, Türkiye'de yaklaşık 1,3 milyon Arnavut kökenli insanın yaşadığı ve 500.000'den fazlasının kendi atalarını, dilini ve kültürünü tanıdığı tahmin ediliyor. Ancak Türkiye'de Arnavut kökenli ve kökene sahip kişilerin sayısının 5 milyona çıktığını öne süren başka tahminler de var. Bir zamanlar 21. Waffen-SS Dağ Tümeni Skanderbeg'de görev yapan Arnavut Gaziler, 1953-1968 yıllarında aileleriyle birlikte Yugoslavya'dan Türkiye'ye göç etmişlerdir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.