İçeriğe atla

Çalukya Hanedanı

Badami Çalukya toprakları

Çalukya Hanedanı (Kannada dili: ಚಾಲುಕ್ಯರು) 6. ve 12. yüzyıllar arasında orta ve güney Hindistan'ın büyük bir bölümünde hüküm sürmüş olan bir kraliyet hanedanıdır. Bu dönem boyunca birbiriyle yakından bağlantılı ama bağımsız üç hanedan olarak hüküm sürdüler. İlk hanedan 6. yüzyılın ortasından itibaren başkentleri Badami'den hüküm süren Badami Çalukyaları dır. Banavasi'de Kadamba krallığının gücünün azaldığı dönemde bağımsızlığını kazanan Badami Çalukyaları, II. Pulakeşi zamanında kontrolü ellerine aldı. II. Pulakeşi'nin ölümünden sonra Doğu Çalukyalar Deccan Yaylasının doğusunda bağımsız bir krallık oldular. 11. yüzyıla kadar başkentleri Vengi'de topraklarını yönettiler. Deccan Yaylasının batısında 8. yüzyılda ortaya çıkan Raştrakutalar, Badami Çalukyalarının yerini almış ancak 10. yüzyıldan itibaren ise Badami Çalukyalarının soyundan gelen Batı Çalukyalara yönetimi kaptırmışlardır. Batı Çalukyalar başkentleri Basavakalyan'da 12. yüzyılın sonuna kadar hüküm sürmüşlerdir.

Çalukyaların ortaya çıkışı Güney Hindistan tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuş ve Karnataka tarihinin altın çağını oluşturmuştur. Badami Çalukyaların ortaya çıkışıyla Güney Hindistan'daki siyasi düzen küçük krallıklardan büyük imparatorluklara doğru kaymıştır. Tarihte ilk defa bir Güney Hindistan krallığı Kaveri Nehri ile Narmada Nehri arasındaki bölgenin tamamında idareyi eline geçirmiştir. Bu imparatorluğun yükselişiyle etkili bir idari sistem ortaya çıkmış, denizaşırı ticaret artmış ve Vesara denen yeni bir mimarî tarz oluşmuştur. 9. yüzyıl civarında Kannada dili Caynu Puranalar, Veeraşaiva Vaçanalar ve Brahmin geleneklerinde edebiyat dili olarak kullanılmıştır. 11. yüzyılda ise Doğu Çalukyaların hamilinde Telugu edebiyatı doğmuştur.

Hükümdarlar

Badami Çalukyaları:

  • 543 - 566 I. Pulakeşi
  • 566 - 597 I. Kirtivarman
  • 597 - 609 Mangaleşa
  • 609 - 642 II. Pulakeşi
  • 655 - 680 I. Vikramaditya
  • 680 - 696 Vinayaditya
  • 696 - 733 Vijayaditya
  • 733 – 746 II. Vikramaditya
  • 746 – 753 II. Kirtivarman

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk devletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Tiglat-Pileser</span>

III. Tiglath-Pileser MÖ 8. yüzyılda hüküm sürmüş olan ve Yeni Asur İmparatorluğu'nun kurucusu olarak kabul edilen ünlü bir Asur kralıdır. Suriye ve Filistin'i alarak ülke topraklarını genişleten III. Tiglath-Pileser, Asur ve Babil krallıklarını tek çatı altında birleştirmiştir

<span class="mw-page-title-main">Song Hanedanı</span>

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

<span class="mw-page-title-main">Hoysala mimarisi</span>

Hoysala mimarisi, günümüz Hindistanı'nda Karnataka eyaletinin olduğu bölgede 11. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş olan Hoysala İmparatorluğu döneminde gelişen özgün mimari tarzdır. Hoysala nüfuzu Güney Deccan yaylasına egemen olduğu 13. yüzyılda doruk noktasına erişmiştir. Bu dönemde inşa edilen Belur'daki Çennakeşava tapınağı, Halebidu'daki Hoysaleşvara tapınağı ve Somanathapura'daki Keşava tapınağı gibi irili ufaklı birçok tapınak Hoysala mimarisinin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Hoysala mimari ustalığının diğer örnekleri Belavadi, Amrithapura, Hosaholalu ve Nuggehalli'de bulunan tapınaklardır. Hoysala mimari tarzının incelenmesi sonucunda Hint-Aryan etkisinin önemsiz olduğu ve asıl Güney Hint tarzının baskın olduğu anlaşılır.

<span class="mw-page-title-main">Hoysala İmparatorluğu</span> Hindistanın güneyinde var olmuş bir imparatorluk

Hoysala İmparatorluğu 10. ve 14. yüzyıllar arasında, günümüz Hindistanı'nın Karnataka eyaletinin bulunduğu bölgede hüküm sürmüş olan bir Güney Hindistan imparatorluğudur. İmparatorluğun başkenti önce Belur sonra da Halebidu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Çalukya İmparatorluğu</span> 10.-12. yüzyıllar yarasında Güney Batı Hindistanda hüküm sürmüş imparatortorluk

Batı Çalukya İmparatorluğu, 10. ve 12. yüzyıllar arasında Güney Hindistan'da Deccan yaylası'nın batısında hüküm sürmüş olan bir imparatorluktur. Bu hanedana günümüz Karnataka eyaletinin Basavakalyan şehrindeki başkentleri Kalyani nedeniyle Kalyani Chalukya da denir. 6. yüzyılda Badami şehrinden çıkan Çalukya hanedanı ile olan teorik ilişkileri nedeniyle de Geç Çalukya adı da verilir. Aynı dönemde Vengi şehrinde kurulmuş olan Doğu Çalukyalar hanedanından ayırmak için de Batı Çalukyalar adı verilir. Çalukyaların ortaya çıkmasından önce, iki yüzyıl boyunca Manyakheta, 2da kurulmuş olan Raştrakuta İmparatorluğu orta Hindistan ve Deccan yaylasının tamamına yakın bir bölüme hükmediyordu. 973 yılında Malvalı Paramara klanı tarafından Raştrakuta İmparatorluğu'nun başkentinin istilasından sonra ortaya çıkan karışıklıklardan istifade eden Bijapurlu derebeyi II. Tailapa efendilerine karşı başkaldırmış, onları yenmiş ve Manyakheta'yı başkenti yapmıştır. Kısa sürede güçlenen hanedan kontrolü eline almış ve başkenti Kalyani'ye taşıyan I. Someşvara zamanında imparatorluk olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Ganga hanedanı</span>

Batı Ganga hanedanı Hindistan'ın güneyinde günümüz Karnataka eyaletinin bulunduğu yerde hüküm sürmüş olan bir hanedandır. Yüzyıllar sonra günümüz Orissa eyaletinin bulunduğu yerde hüküm sürmüş olan Doğu Gangalar dan ayırmak için Batı Gangalar olarak adlandırılırlar. Genel inanışa göre Batı Gangaların idareyi ele geçirmesi, bazen Samudra Gupta'nın güneydeki fetihlerine bağlanan Güney Hindistan'daki Pallava imparatorluğunun zayıflamasıyla birçok yerel klanın bağımsızlığını ilan etmesi sonucu olmuştur. Batı Ganga hükümranlığı 350 yılından 550 yılına kadar sürmüştür. İlk başkentleri Kolar'dan günümüz Mysore ilinde Kaveri nehri kıyılarındaki Talakad'a taşınmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Vişnuvardhana</span>

Vişnuvardhana Hindistan'ın günümüz Karnataka eyaleti bölgesinde kurulmuş olan Hoysala İmparatorluğu'nun 1108-1152 yılları arasında hüküm sürmüş olan hükümdarıdır. Vişnuvardhana Çolalar ve efendileri Batı Çalukyalar bir dizi savaştan sonra Hoysala İmparatorluğunun yerini sağlamlaştırmıştır. Hoysala derebeyliğinin bu hükümdardan sonra bir kraliyet olarak saygı görmeye başladığı söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Krallığı</span>

Ermenistan Krallığı, aynı zamanda Büyük Ermenistan Krallığı, veya basitçe Büyük Ermenistan, bazen Ermeni İmparatorluğu olarak da anılır, Antik Çağ'da bir monarşiydi. Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir. MÖ 321'den MS 428'e kadar varlığını sürdürmüştür. Tarihi, üç kraliyet hanedanı tarafından birbirini takip eden saltanatlara bölünmüştür: Orontid, Artaxiad ve Arsacid (52-428).

<span class="mw-page-title-main">Vijayanagar İmparatorluğu</span>

Vijayanagar İmparatorluğu, Hint Yarımadası’nın güneyinde, Dekkan platosunda konuşlanmış bir imparatorluktur. 1336 yılında I. Harihara ve kardeşi I. Bukka Raya tarafından kurulmuştur. İmparatorluk, 1565 yılında Dekkan sultanlıkları karşısında aldığı büyük yenilgiden sonra yıkıldığı tarih olan 1646 yılına kadar yavaş bir çöküş içine girmiştir. Başkenti, imparatorluğun da ismini aldığı Vijayanagar idi.

Seuna, Sevuna ya da Devagiri Yadavaları (850–1334), en parlak dönemini Tungabhadra ve Narmada nehirleri arasında bugünkü Maharaştra’da, Kuzey Karnataka ve Madhya Pradesh’in de bazı bölümlerini kapsayan bölgede kurdukları krallıkla yaşayan hanedandır. Kurdukları devletin başkenti Devagiri idi. Başlangıçta Seunalar, Batı Çalukya hakimiyetindeki bazı yerlerde toprak sahibiydi. 12. Yüzyıl ortalarında bağımsızlıklarını ilan ettiler ve II. Singhana döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.

<span class="mw-page-title-main">Maurya İmparatorluğu</span> hindistanda kurulmuş büyük ve güçlü bir imparatorluk

Maurya İmparatorluğu, Antik Hindistan'da Demir Çağı'nda coğrafi olarak geniş bir tarihsel güç olan, M.Ö. 322 yılından M.Ö. 185 yılına kadar Mauryan hanedanı tarafından yönetilen imparatorluktur. Kökeni Hint yarımadasının doğusunda, Hint-Ganj Ovası'da hüküm süren Magadha Krallığı'na dayanan imparatorluğun başkenti Pataliputra oldu. İmparatorluk, Nanda İmparatorluğu'nu yıkan Chandragupta Maurya tarafından M.Ö. 322 yılında kuruldu. Büyük İskender'in generallerinden biri olan Seleukos'a karşı kazandığı zaferin ardından M.Ö. 305'te Afganistan'ın ve günümüz Pakistan'ının pek çok bölgesini ele geçirdi. Maurya, MÖ 324-297 yılları arasında, kendi rızasıyla oğlu Bindusara'ya tahtı bırakana kadar hüküm sürdü. Bindusara tahtta kaldığı dönemde Güney Hindistan'ın büyük bir bölümünü ele geçirdi. Ölümü Bindusara'nın oğlu Asoka ve kardeşi arasında geçen bir savaşa yol açtı. Kardeşini yenen Asoka, M.Ö. 268 yılında tahta çıktı, küçük bir krallık olan Kalinga'yı ele geçirdi. Bütün hayatını Budizm'in yayılmasına adayan Asoka, Maurya Hanedanlığı'nın en başarılı ve güçlü hükümdarlarından biri oldu. Asoka'nın M.Ö. 232 yılında ölümünün ardından imparatorluk küçük krallıklara ayrılır. M.Ö. 2. yüzyılda nüfusu elli milyon olarak tahmin edilen büyük bir imparatorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Neustrasya</span>

Neustrasya veya Neustriya Franklar Krallığı veya "Francia" içinde batı yörelerinde bulunan arazilerden oluşmuş bir antik ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Herakleios Hanedanı</span>

Herakleios (Heraklius) Hanedanı, 610-717 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yöneten hanedan. Hanedanın kurucusu Herakleios 610-641 arasında başta kaldı. Herakleios Hanedanı ile Bizans İmparatorluğu Doğulaşmaya başladı ve Batı'dan kopuşta önemli bir evre başladı. Kimi müellife göre Doğu Roma'nın gerçek başlangıcı bu hanedan ile oldu. Latince yerine Grekçe'nin resmi dil olması ve Ortodoksluğun yükselmesi Batı'dan kopuşta başat nedenlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çola Hanedanı</span>

Çola Hanedanı, MÖ 300-MS 1279 yılları arasında Güney Hindistan'da varlığını sürdürmüş bir Tamil hanedandı. Hanedan, Güney Hindistan tarihinde en uzun hüküm süren hanedanlardan biriydi. Hanedan hakkındaki en erken kaynaklar, Maurya İmparatorluğu'nun Ashoka tarafından bırakılan M.Ö. 3. yüzyıldan kalma yazıtlardır. Tamilakam'ın Üç Taçlı Krallarından biri olan hanedan, MS. 13. yüzyıla kadar değişen topraklar üzerinde hüküm sürmeye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Bagrationi Hanedanı</span>

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Pushyabhuti Hanedanı</span> Kuzey Hindistanda hüküm sürmüş eski bir İmparatorluk.

Pushyabhuti hanedanı, 6 ve 7. yüzyıl boyunca Hindistan'ın kuzeyinde hüküm süren bir Vaishya Hanedanı. Hanedanlık Kuzey ve Kuzeybatı Hindistan'ın çoğunu kaplayan, Doğuda Kamarupa'ya ve Güneyde Narmada Nehri'ne kadar geniş bir sınıra ulaştı. Hanedan başlangıçta Sthanvishvara'dan yönetildi, ancak Harşa Kanyakubja'yı 647'de başkenti yaptı. Ayrıca hanedan, Harşa döneminde altın çağını yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika imparatorlukları listesi</span>

Bu liste maddesinde, bilinen Afrika imparatorlukları ve bunların başkentleri listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Satavahana Hanedanı</span>

Satavahanalar, Dekken bölgesinde bulunan eski bir Hint hanedanıydı. Modern bilim insanlarının çoğu Satavahana yönetiminin MÖ 2. yüzyılın sonlarında başladığına ve MS 3. yüzyılın başlarına kadar sürdüğüne inanırlar ancak bazıları yönetiminin başlangıcını Puranalara dayanarak MÖ 3. yüzyıla kadar geriye çekmektedir ancak bu teori arkeolojik kanıtlarla desteklenmez. Satavahana krallığı esas olarak bugünkü Andhra Pradesh, Telangana ve Maharaştra'dan oluşuyordu. Farklı zamanlarda yönetimi modern Gujarat, Madhya Pradeş ve Karnataka'nın bazı bölgelerine yayıldı. Hanedanlığın farklı zamanlarda Pratishthana (Paithan) ve Amaravati (Dharanikota) gibi olmak üzere farklı başkentleri vardı.