İçeriğe atla

Çaltılar Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı:Çaltılar Höyüğü
il:Antalya
İlçe:Fethiye
Köy:Çaltılar
Türü:Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi:Yüzey araştırması

Çaltılar Höyüğü, Muğla İl merkezinin doğu-güneydoğusunda, Fethiye ilçesinin kuzeydoğusunda, Elmalı ilçesinin 30 km. kuzeybatısında, Çaltılar Köyü'nün yanında yer alan bir höyüktür. Orta büyüklükte bir höyüktür.[1] Höyük'ün yaklaşık 3 hektarlık bir alana yayıldığı belirtilmektedir.[2]

Araştırmalar

Höyük, 1988 yılında J. J. Coulton yönetiminde Balbura Antik Kenti'nin doğusunda, yapılan yüzey araştırmalarında saptanmıştır. Yerleşme, David French'in bu buluntular üzerinde yaptığı değerlendirmeye göre MÖ 5. ve 4. binyıllara tarihlendirilmektedir. Diğer yandan Erken Tunç Çağı ve Demir Çağı çanak çömlek parçaları da ele geçmiştir. Yüzeyden toplanan çanak çömlek konusunda ayrıntılı bilgi yoktur.[1]

Daha sonra Bristol Üniversitesi, Liverpool Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi işbirliği, Nicoletta, Momigliano, Alan M. Greaves ve Tamar Hodos başkanlığında[3] höyükte 2008 yılında kapsamlı bir yüzey araştırması, topoğrafik ve jeofizik çalışmalar, manyetometre incelemeleri başlatılmıştır. Çalışmalardaki ana yönelim, Klasik Dönem öncesinde genel olarak Güneybatı Anadolu'nun, özel olarak da Likya Bölgesi'nin yerleşme tarihi ve maddi kültürüne ilişkin yeni bilgiler elde etmektir.[4] Hitit belgelerinde Lukka olarak geçen, Homeros'un Likya dediği bölgenin Tunç Çağı – Erken Demir Çağı hakkında yeterli bilgi sahibi olunmaması, bu projeyi cazip kılmıştır.[5]

Yürütülen çalışmalarda 2008 - 2009 yıllarında 33 bin çanak çömlek parçasıyla bin kadar çakmak taşı, cüruf, yanık kerpiç ve el değirmenleri gibi buluntular toplanmıştır.[6]

Çok yönlü sürdürülen çalışmalar çerçevesinde günümüzde halen sadece kadınların yaptığı geleneksel seramik üretimi için Esenköy Köyü'nde etno-arkeolojik çalışmalar yapılmıştır.[7]

Değerlendirme ve tarihlendirme

2008 ve 2009 yıllarındaki çalışmalara dayanılarak Höyük'te Geç Kalkolitik Çağ (MÖ 4. binyıl), Erken Tunç Çağı (MÖ 3. binyıl) ve Demir Çağı (MÖ 1. binyıl) yerleşimleri olduğunun kesinlik kazandığı belirtilmektedir.[7] Bununla birlikte MÖ 2. binyıla (Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı) tarihlenen çanak çömlek parçası da ele geçmiştir.[8]

Geç Kalkolitik Çağ'na tarihlenen birkaç tutamakla genişleyen ağızlı, kulplu büyük kaselere Elmalı - Bağbaşı Höyüğü kazılarında ele geçen çanak çömleğe tümüyle benzerdir. Diğer yandan nispeten küçük ve denizden uzak böyle bir yerleşimde ithal buluntuların ele geçmiş olması, üstelik bunun yüzey araştırması sırasında olması dikkat çekici bulunmuştur. Bu buluntulardan biri Erken Tunç Çağı'na tarihlenen ve Melos Adası kaynaklı olduğu düşünülen obsidiyen aletlerdir. Diğer dikkat çekici ithal buluntu grubu ise Frigya, Karya gibi çeşitli Anadolu ve Ege yerleşimlerinden, hatta İyon Adaları, Atina, Eğriboz, Korinthos ve Kıbrıs gibi oldukça uzak bölgelerden gelen Demir Çağı seramikleridir.[7]

Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı'na tarihlenen çanak çömlek buluntuları ise kırmızı astarlı kaburgalı kase, çift kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve kulpları ağızdan yukarı yükselen buluntular, Beycesultan'dan Troya'ya kadar bazı Batı Anadolu yerleşimindeki Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı buluntusuna oldukça benzemektedir.[8]

Diğer yandan Klasik Dönem, Helenistik Dönem, Roma ve Bizans dönemlerine ilişkin buluntu sayısı çok azdır. Bu dönemlerde sınırlı bir iskan olduğu ifade edilmektedir.[8] Yerleşimde iskanın MÖ 600 civarında (6. yüzyıl ortalarında) sona erdiği ileri sürülmektedir. Bu durumun, Likya'nın belirtilen tarihlerde Perslere (Akhamenid) bağlanmasıyla ilişkili olabileceği ileri sürülmektedir.[9][10]

Kaynakça

  1. ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  2. ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 119
  3. ^ "Current Archaeolgy In Turkey". 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  4. ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 119-120
  5. ^ Early settlement in Homer's Lukka Lans Liverpool Üniversitesi Çaltılar tanıtım sayfası
  6. ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 120- 121
  7. ^ a b c Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 121
  8. ^ a b c Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 122
  9. ^ Uncovering the Bronze Age and Early Iron Age in South-west Turkey 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bristol Üniversitesi Çaltılar tanıtım sayfası
  10. ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2010[] Sh.: 160

İlgili Araştırma Makaleleri

Türbe Höyük, Siirt il merkezinin 27 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Botan Çayı'nın Dicle'ye katıldığı bölgenin yaklaşık 6 km. kuzeyinde, Botan Vadisi'nde, dere kıyısındadır. Boyutları yaklaşık 100 x 40 metredir.

Domuztepe Höyüğü, Osmaniye il merkezinin 35 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Günümüzde Aslantaş Barajı kıyısında yer alan höyüğü tarihöncesi yerleşim katları su altında kalmıştır.

Şaraga Höyük, Şanlıurfa ili Birecik ilçesi yakınlarında ve Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür. Önemli bir tarihi merkez olan Karkamış'ın 10 km kuzeyindedir. Höyük, 200 x 150 metre boyutlarında ve 25 metre yüksekliktedir.

Dilkaya Höyüğü, Van il merkezinin 24 km. güneybatısında Edremit ilçesinin Dilkaya Köyü'nün hemen batısında yer alan bir höyüktür. Hoşap Suyu'nun kuzey tarafında, Van Gölü kıyısındadır.

Seyitömer Höyük, Kütahya il merkezinin kuş uçuşu 24–25 km. kuzeybatısında, Seyitömer köyünün kuzeybatısına düşen bir höyüktür. Bir TKİ müessesi olan Seyitömer Linyit İşletmesi Müessese Müdürlüğü'nün (SLİ) rezerv arazisi içerisinde yer almaktadır. Tepe, 150 x 140 metre boyutlarında ve 24 metre yüksekliktedir. Höyüğün en üstünde kabaca 2 bin metrekare kadar düz bir arazi bulunmaktadır.

Çine Tepecik Höyük, Aydın İl merkezinin güneyinde, Çine İlçesinin 5 km. batısında, Karakollar Köyü'nün 3 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Çine Çayı'nın 1 km. doğusunda bulunan höyük 120 x 40 metre boyutlarında olup 9 metre yüksekliktedir.

İmikuşağı Höyüğü, Elazığ İli, Baskil İlçesi, İmikuşağı Köyü'nün kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Fırat'ın doğu kıyısındadır. Tohma Çayı'nın Fırat'a döküldüğü bölgenin karşısındadır. Nehir yatağından 38 metre yüksekteki höyük 200 x 150 metre boyutlarındadır. Ovadan yüksekliği ise 20 metredir.

Tille Höyük, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesinin 30 km. doğusunda, Fırat'ın batı tarafında yer alan bir höyüktür. Höyüğün doğu, batı ve güney yamaçlarında eski adı Tille, günümüzde adı Geldibuldu olan küçük bir köy yerleşimi vardır. Fırat'a katılan bir derenin dar vadisindeki yerleşme doğu terasıyla birlikte 200 x 140 metre, 26 metre yüksekliktedir ve üstünde bir düzlük vardır.

Zank Höyük, Nevşehir İl merkezinin kuzeydoğusunda, Avanos İlçesi'nin Sarılar kasabasının yaklaşık 4 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 300 metre çapında ve 30 metre yüksekliktedir. Höyüğün 20 dönüm kadar bir alana yayılmış olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tell Tayinat</span>

Tell Tayinat Höyüğü, Hatay il merkezinin doğu – kuzeydoğusunda, Reyhanlı ilçesinin 17–18 km batısında, Asi Nehri'nin 1,5 km doğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe, yamaçlar dahil olmak üzere 700 x 500 metre boyutlarında, 15 metre yüksekliktedir. Kazı yapılmadan önce üzerinde Tayinat Köyü bulunmakta idi.

Yenice Yanı Höyüğü, Diyarbakır İli'nin 50 km. doğusunda, Bismil İlçesi'nin 10 km. güneydoğusunda, Dicle'nin kollarından Seyhan Çayı vadisinde, çayın doğu kıyısında yer alan bir höyüktür. Yenice Köyü'nün Eski Mezarlık Mevkiindedir. Tepe, 150 x 80 metrelik boyutlarıyla küçük sayılabilecek bir höyüktür ve yaklaşık olarak 1,2 hektarlık bir alana yayılmaktadır.

Mezraa Höyük, Şanlıurfa ili'nin güneybatısında, Birecik İlçesi'nin kuş uçuşu 7 km güneyinde, Mezraa Belde'sinin 1,5 km güneydoğusunda, Fırat'ın doğu kıyısında yer alan bir höyüktür. Tepe, 180 x 140 metre boyutlarında olup ova seviyesinden 13 metre yüksekliktedir.

Tatarlı Höyük, Adana İl merkezinin yaklaşık 50 km. Ceyhan İlçesi'nin ise 24 km. doğusunda, Tatarlı Köyü içinde yer alan bir höyüktür. Tepe, üzerinde bulunduğu bazalt yükselti ile birlikte 35 metre yükseklikte olup 300 x 180 metre boyutlarındadır. Çanak çömlek buluntularına bakılarak höyüğün 100 metre çapında olduğu belirtilmektedir. Kazı çalışmalarının başlamasından önce höyük üzerinde bir düğün salonu bulunmakta idi. Daha sonra Adana Koruma Kurulu tarafından söz konusu düğün salonu hakkında yıkım kararı alınmıştır.

Kuriki Höyük, Batman il merkezinin 14 km. güneyinde, Oymataş Köyü'nün 1 km. kadar güneybatısında, birbirine yaklaşık 70 metre mesafedeki iki tepeden oluşan bir höyüktür. Batman Çayı ile Dicle'nin birleştiği bölgededir.

<span class="mw-page-title-main">Çukuriçi Höyüğü</span>

Çukuriçi Höyüğü, İzmir ilinin güneyinde, Selçuk ilçesinin 1 km güneyinde, Efes antik kentinin hemen güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Kentin Magnesia kapısından 500 metre mesafede, antik Smyrna olarak adlandırılan günümüzde Çukuriçi Mevkii olarak bilen yerdedir. Höyük'ün yanından Derbent Deresi akmaktadır. Selçuk – Aydın karayolunun Efes ayrımından sonra, karayolunun 100 metre batısındadır. Höyüğün adının Apasas olduğu ileri sürülmekle birlikte kazı ekibince bölgenin adı verilmiştir. Yerleşmenin MÖ 3. binyılda deniz kenarında olduğu hem jeomorfologlarca yapılan araştırmalarda, hem de kazılardaki çok sayıdaki deniz kabuğu buluntusuna dayanılarak ileri sürülmektedir. Tepe, günümüzde bile son derece verimli bir ovada yer almaktadır.

Altın Tepe Höyüğü, İzmir İl merkezinin güneyinde, Torbalı'nın güneybatısında, Cumaovası'nın kuş uçuşu 3 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Höyük'ün doğusundan geçen Tahtalı Deresi'nin oluşturduğu dar vadide, alçak bir sırt üzerindedir. On hektardan geniş bir alana yayıldığı ileri sürülen Höyük üzerinde günümüzde bağcılık yapılmaktadır.

Bahçetepe Höyüğü, Aydın il merkezinin doğusunda, Sultanhisar İlçesinin 5 km. batısında yer alan bir höyüktür. Ova seviyesinden 8 metre yükseklikte oval bir tepedir. Çiftekahveler yol ayrımında Ayrancılar Mevkii'ndedir. Höyüğün güneyi, doğu batı yönünde uzanan İzmir – Aydın Demiryolu tarafından kesilmiştir. Üzerinde günümüzde harap durumda bir bağ evi bulunmaktadır. Batı tarafından da toprak çekilmiş olduğu belirtilmektedir. Tüm bunlara ilaveten yıllardır yürütülen tarımsal faaliyetler ve kaçak kazılar yüzünden tahrip olmuştur. Büyük Menderes Ovası'nda, nehrin kuzeyinde, Aydın Dağları'nın güneyinde yer almaktadır.

Kandilli / Bahçehisar Höyüğü, Bilecik il merkezinin güney-güneydoğusunda, Kandilli Köyü'nün 4,3 km. kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kesimindeki tepe, ova seviyesinden 7,5 km. yükseklikte 400 metre uzunlukta oval biçimlidir. Bu ölçüyle bölgenin en büyük höyüklerinden biridir. Kuzey kesimi daha yüksek olup yukarı kent izlenimi vermektedir. Arkeoloji yayınlarında yakınındaki köyün adıyla Kandilli olarak geçmektedir. Turan Efe ise yerleşmeyi, yerel adlandırma olan Bahçehisar adıyla vermektedir.

Kanlıtaş Höyük, Eskişehir il merkezinin kuzeyinde, Aşağıkuzfındık Köyü'nün 1 km. doğusunda, "Kanlıtaş Mevkii" olarak bilinen yörede yer alan bir höyüktür. Yerleşme, vadinin ortasındaki kayalık bir yükseltinin kuzey yamacındadır. Tepe, 30 metre çapında olup 4 - 7 metre yüksekliktedir.

Sızma Höyük, Konya ili'nin Selçuklu İlçesi'nin kuzeyinde, Sızma Köyü'nün hemen kuzeyinde, Konya kent merkezinin 30 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Höyüğün kuzeybatısında Roma Dönemi'nden kalma Kurşunlu Kalesi, kuzeyinde ise yine aynı döneme ait Nevine Kalesi yer alır. Höyük, 150 x 150 boyutlarında olup 25 metre yüksekliktedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.