İçeriğe atla

Çaldıran

Çaldıran
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlVan
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamHasan Hüsnü Türker
 • Belediye başkanıHatice Atabay Gündoğdu (DEM Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam1.742 km²
Rakım2.050 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam63.013
 • Kır
-
 • Şehir
63.133
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu65970
İl alan kodu432
İl plaka kodu65

Çaldıran, Van ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe

Çaldıran geçmişi kadim doğunun çok eski yönlerine bakmaktadır. Gerek Pers imparatorluğunun Gerekse de İskenderin ilk uğrak noktalarından biri burası olmuştur. İpek yolunda geçit noktası olan bu ilçe Tarihi kaynaklara göre Çil(40) derân(kilise) Kırk kilisenin bulunduğu yer anlamına gelmektedir. Bu verilere dayanarak yapılan araştırmalar sonucu Çaldıran Merkezde 3 köylerinde ise tam 37 tane kilisenin kalıntıları bulunmuş fakat hiç el değmemiştir. Antik ismi Ebexe olan bu bölgenin tarih serüveni ilkel mezozoik dönemlere kadar dayanmaktadır. Tarih yazımında II. Sargon, Büyük Kiros, İskender, Timur, Şah İsmail, Çaldıran Savaşı'nın buradaki ovada yapıldığını bilinse de tarihçiler arasında görüş ayrılığı vardır. Nitekim ilçenin doğusunda bulunan İran sınırları içerisindeki yerleşim yerinin adı 2005 yılında Çaldıran diye değiştirilmiştir. Bu ilçede de biraz küçük olmakla birlikte ova mevcuttur. İranlılar, Çaldıran savaşının kendi sınırları içerisindeki bu ovada yapıldığını iddia etmektedirler. Çaldıran savaşı Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim ile Safevi şahı İsmail arasında gerçekleşmiştir.[1] Cumhuriyet döneminin başlarından itibaren Muradiye ilçesine bağlı bir nahiye olan yerleşim, 17 Aralık 1986'da belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[2] 4 Temmuz 1987 tarihinde ise ilçe oldu.

Coğrafya

Türkiye'de bugüne kadar ölçülen en düşük sıcaklık 9 Ocak 1990 tarihinde -46,4 derece ile Çaldıran ilçesindedir. Temmuz ve Ağustos ayları dışında sıcaklık, geceleri sıfırın altındadır. Çaldıran Ovası üzerine kurulu yerleşimin denizden yüksekliği 2050 metredir. 2012 yılı verilerine göre ilçe 149.614 hektar alana sahip olup, bunun; 27.621 hektarı tarım alanı, 92.307 hektarı mera, 15.063 hektarı çayır, 14.623 hektarı da tarım dışı arazilerdir.[3] Türkiye'deki geniş Çaldıran Ovası İran'daki küçük ova ile geçitlerle bağlantılıdır.

Jeotermal enerji

Çaldıran ilçe merkezinin 3 km güneyinde yapılan sondajlarda jeotermal sıcak su bulunmuştur. Fay hattının geçtiği volkanik kayaçlar içinden 83 °C sıcaklığında su sondaj ile çıkarılmıştır. Doğal sıcak su kaynaklarının sıcaklığı 14–61 °C'dir. Rezervuar sıcaklığının 95–112 °C'dir. Sondaj kuyusunda toplam mineralizasyon 3841 mg/lt'dir. Çıkan su; sodyumlu, klorürlü, borlu, kalsiyumlu-bikarbonatlı sıcak su sınıfındadır. Sıcak sular konut ısıtma, termal turizm, seracılık, Jeotermal elektrik üretilebilecek potansiyeldedir.[4]

Ekonomi

Halkın geçim kaynağı hayvancılıktır. Ayrancılar köyü yakınında jeotermal sular yardımıyla ısıtılan 34.000 m2 serada domates üretimi yapılmaktadır. 2–4 bin metrede bulunan 140 °C sıcaklığındaki sudan elektrik üretimi planlanmaktadır.[5]

Nüfus

Yıl Toplam ŞehirKır
1990[6]41.8794.78037.099
2000[7]56.48512.84143.644
2007[8]63.86416.17247.692
2008[9]65.66315.31150.352
2009[10]65.30413.33451.970
2010[11]65.84414.54451.300
2011[12]67.36715.19852.169
2012[13]67.32914.36152.968
2013[14]66.62466.624veri yok
2014[15]66.67966.679veri yok
2015[16]65.98665.986veri yok
2016[16]65.05965.059veri yok
2017[16]63.60363.603veri yok
2018[16]63.01363.013veri yok
2019[16]62.53062.530veri yok
2020[16]63.13363.133veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kaynakça

  1. ^ "ÇALDIRAN SAVAŞI". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024. 
  2. ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 29 Aralık 1986. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  4. ^ Mert, Bayram ali; Aydın, Ali (2017). "Çaldıran/VAN Jeotermal Enerji Kaynakları ve Kullanım Olanaklarının Araştırılması". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  5. ^ "Van'da jeotermal elektrik santrali kuruluyor". hurriyet.com.tr. 11 Temmuz 2018. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  6. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  14. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  15. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  16. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Çaldıran Nüfusu - Van". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Van Çaldıran Nüfusu". nufusune.com. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hakkâri</span> Hakkâri ilinin merkezi olan şehir

Hakkâri, Hakkâri ilinin merkezi olan şehirdir. Türkiye'nin en güneydoğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Erciş</span> Vanın ilçesi

Erciş, Van ilinin bir ilçesidir. Van Gölü'nden 5 km içeride, Van gölünden 25 metre yükseklikte kurulmuş olan Erciş'in Van il merkezine uzaklığı ise 100 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Acıpayam</span> Denizlinin ilçesi

Acıpayam, Denizli iline bağlı bir ilçedir. İlçe nüfusu, TÜİK verilerine göre 31 Aralık 2021 tarihi itibari ile 55.141 kişidir. 1628 km² yüzölçümü ile Denizli'nin en büyük ilçesidir.Bu bölgede tütün tarımı çoğunluklu olmakla beraber ismindeki "payam" sözcüğünü badem üretiminden de almaktadır. Ayrıca yöre "goku" isimli yemeği ile de ismini duyurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adilcevaz</span> Bitlis ilçesi

Adilcevaz, Bitlis ilinin nüfus bakımından en küçük, Van Gölü'nün kıyısında kalan ilçesi.

<span class="mw-page-title-main">Büyükorhan</span> Bursa ilçesi

Büyükorhan, Bursa'nın 17 ilçesinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Çifteler</span> Eskişehir ilçesi

Çifteler, Eskişehir iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Sarayköy</span> Denizlinin ilçesi

Sarayköy, Denizli'nin bir ilçesi.

<span class="mw-page-title-main">Kozaklı</span> Nevşehirin ilçesi

Kozaklı, Nevşehir'in Kaplıca'ları ile tanınan ilçesidir. İl merkezi olan Nevşehir'e en uzak ilçedir. İlçeye bağlı 24'ü köy olmak üzere 30 yerleşim birimi bulunmaktadır. İlçenin il Merkezi olan Nevşehir'e uzaklığı 85 Km, çevre iller Kayseri, Kırşehir ve Yozgat'a ortalama uzaklığı ise 90 Km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Buharkent</span> Aydın ilçesi

Buharkent, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin bir ilçesidir. Efeler'in 88 km doğusunda ve Denizli'ye 41 km'dir. İzmir-Denizli kara yolu üzerindedir. İlçe merkezi Aydın-Denizli kara yolu üzerinde kurulmuştur. Aydın-Denizli demir yolu ise ilçenin güneyinden geçer. Sıcak suyu ve jeotermal enerji santraliyle ünlü bir ilçedir. İlçeye jeotermal ısıtma sistemiyle ısınması için projeler yapılmaktadır. 1987 yılında Kuyucak ilçesinden ayrılıp ilçe statüsüne kavuşmuştur, ilçe halkı siyasî ve resmî işleri haricinde Denizli'den ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Merkeze bağlı 8 mahallesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Diyadin</span> Ağrı ilinin bir ilçesi

Diyadin, Ağrı ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Uğurludağ</span> Çorum iline bağlı bir ilçe

Uğurludağ, Çorum iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Çağlayancerit</span> Kahramanmaraş ilçesi

Çağlayancerit, Kahramanmaraş ilinin Akdeniz Bölgesi'nde kalan bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dargeçit</span> Mardinin bir ilçesi

Dargeçit, Mardin'in ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Erdemli</span> Mersinin ilçesi

Erdemli, Mersin ilinin bir ilçesidir. İlçenin giriş ve çıkışları çam ağaçlarıyla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtalan</span> Siirtin ilçesi

Kurtalan, Siirt ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Başkale</span> Vanın ilçesi

Başkale, Van iline bağlı bir ilçedir. İl topraklarının güneydoğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Muradiye</span> Van ilinin bir ilçesi

Muradiye, Van ilinin tarihi bakımdan en eski ilçelerinden birisidir. Muradiye Şelalesi, Şeytan Köprüsü ve Saint Stefanos Kilisesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yığılca</span> Düzcenin ilçesi

Yığılca, Düzce ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çınar, Diyarbakır</span> Diyarbakırda bir ilçe

Çınar, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Van'ın ilçeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Van ilinin ilçeleri 13 tanedir.