İçeriğe atla

Çalış (şehir)

Koordinatlar: 42°03′00″K 86°34′00″D / 42.05000°K 86.56667°D / 42.05000; 86.56667

Çalış[1] (şehir), Çağatay Hanlığı ve Yarkand Hanlığı zamanında Karashahr'a verilen isimdir. Günümüzde Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde Bayangolin Moğol Özerk İli'ne bağlı Yençi Hui Özerk İlçesinde Taklamakan Çölü'nün kuzey kenarından, Tarım Havzasından geçen kuzey İpek Yolu güzergâhı üzerindeki bölgededir.

Alman Orta Asya araştırmacısı Albert von Le Coq, ikinci defa Doğu Türkistan'a yaptığı Turfan araştırma seferinden bir alıntı; "... Kalmuk kabileleri hala vadinin kuzey batısından sessizce gelir. Bu Torgut göçebeleri, Karashahr'ın etrafında daire biçiminde olan yurtlarda kalırlar ve onların hayvan sürüleri ile zor bir yaşamları vardır..."[2]

Çalış Hanları

  • Kebek Han, 1466-1472
  • Şah Han, 1544-1570
  • Abdül Muhammed Han, 1570-
  • Hüdabende Han, 1596
  • Abdullah Han, Çalış'ta Hanlığı 1624-1637, Doğu Çağatay Hanlığı 1637-1667
  • Ebu ül Muhammed Han, Çalış'ta Hanlığı 1637-1655
  • İbrahim Han, Hotan Hanlığı 1637-1641, Çalış'ta Hanlığı 1655-

Notlar

  1. ^ Karashahr-- then known as Chálish--A History of the Moghuls of Central Asia
  2. ^ Buried Treasures of Chinese Turkestan: An Account of the Activities and Adventures of the Second and Third German Turfan Expeditions. Albert von Le Coq. Translated by Anna Barwell. London George Allen & Unwin Ltd. 1928. Reprint: Oxford University Press, 1985. Pp. 145-146.

Kaynakça

  • Svat Soucek, A History of Inner Asia, Cambridge University Press (Februar 2000) ISBN 978-0-521-65704-4 (İngilizce)


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yakub Beg</span>

Yakub Beg, Hokand Hanlığı'nın Özbek kökenli askeri.

<span class="mw-page-title-main">Çağatay Hanlığı</span> Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devleti

Çağatay Hanlığı, Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

<span class="mw-page-title-main">Buhara Emirliği</span>

Buhara Emirliği, Aştarhan hanedanı'nın son hanı olan Ebül Gazi zamanında, Muhammed Rahim Han yönetimindeki Moğol kökenli Mangıtlar tarafından kurulan Özbek devleti. Moğol kökenli ancak Cengiz Han soyundan olmayan Mangitler 1747'de Buhara'yı işgal ederek 1753'te Emirliğini ilan etmişti. Dönemin Orta Asya'nın töresine göre Cengiz Han soyundan gelmeyen Han olamadığı için 1756'de "Amīr al-Mu'minīn" unvanını kullanmıştı. Ve 1785 yılında Aştarhan hanedanının Buhara Hanlığını yok etmişti.

Çağatay hanları listesi, bu maddede Cengiz Han'ın oğullarından Çağatay Han'ın ulusuna bağlı Çağatay Hanlığı, Doğu Çağatay Hanlığı ve Yarkand Hanlığı'nın hanlar listesi ve soy ağaçları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Korla (şehir)</span>

Korla (şehir), Çin Halk Cumhuriyetinde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneyinde İpek Yolu'nun Taklamakan kuzey güzergâhı üzerinde yer alan tarihi bir vaha şehridir. 2004 yılında 410.000 nüfusu olup, Bayangolin Moğol Özerk İli'nin başkentitir.

<span class="mw-page-title-main">Korgas İlçesi</span> Xinjiangda bir ilçe, Çin

Korgas İlçesi,, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeybatısında İli Kazak Özerk İli toprakları içinde bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Karahoca</span> Çinde şehir

Karahoca ya da Karahoço Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Turfan'nın 30 kilometre güneydoğusunda İpek Yolu üzerinde tarihi bir vaha şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Karaşehir</span>

Karaşahr veya Karasahr, Karaxahr, Karaschahr, Qara-Shāhr; eski bir budist krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yarkand Hanlığı</span>

Yarkand Hanlığı de denilen Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede egemenlik sürmüş bir hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Çağatay Hanlığı</span>

Doğu Çağatay Hanlığı ya da Moğolistan Hanlığı, Tuğluk Temür 1363 yılında oğlu İlyas Hoca'yı Çağatay Hanlığı'na bağlı Doğu Çağatay Hanlığı'nın başına getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

Yarğol harabeleri, Turfan'ın 10 km batısında Yamaz Vadisinde milattan önce 108 - 450 yılları arasındaki dönemde eski krallıklara başkentlik yapmış bir tarihi Yarğol şehrinden geriye kalandır.

<span class="mw-page-title-main">Albert von Le Coq</span> Alman arkeolog ve kâşif

Albert von Le Coq, Alman arkeolog ve Orta Asya kâşifidir. Orta ve Doğu Avrupa'daki birahane ve şarap üretim tesislerinden kaynaklı bir mirasın varisiydi. Tüm seyahatleri ve artık var olmayan kökenbilim müzesinin masraflarını bu servetten karşılamıştır. Müze sorumlusu Albert Grünwedel 'in asistanı olarak Doğu Asya'ya keşif gezileri düzenlemeyi planladı. Özellikle İpek Yolu'na odaklandı. Grünwedel ikinci geziye çıkılacağı sırada hastalanınca Le coq liderliğe atandı. Onun ikinci ve üçüncü Turfan gezileri İngilizcede "Buried Treasures of Chinese Turkestan," yani "Çin Türkistanı'nın Gömülü Hazineleri" olarak basıldı.

<span class="mw-page-title-main">Çungar Hanlığı</span>

Çungar Hanlığı, 1620'de Oyrat olarak bilinen Batı Moğollarının Çungarya bölgesine yerleşmeleri ve zamanla bu kabilelerin birleşmelerinin sonucunda kurulan bir bozkır hanlığıydı. Hanlık, 1634'te Oyrat Hanlığı'nın nihayete ermesi sonucunda Erdeni Batur tarafından kuruldu. Çungarlar, 1680 ve 1688 yılları arasında Tarım Havzası'nı fethettiler. 1717'de Tibet'i fethettiler ve Moğol devleti olan Khoshut Hanlığı'nı yıktılar. 1653-1677 yıları arasında hanlıkta taht kavgaları baş göşterdi. Kaldan Batur ülke idaresini eline geçirdi ve Boshogtu Han unvanını aldı.

Mansur Han, son birleşik Çağatay Hanı. Saltanatı 1503'ten 1543 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kumul Hanlığı</span>

Kumul Hanlığı, 17. ve 20. yüzyıllar arasında var olan bir Türk hanlığıydı. Hanlık, günümüz Kumul ilini kapsamakta olup Çing Hanedanı ve daha sonra Çin Cumhuriyeti'nin haraçgüzar devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Turpan Hanlığı</span>

Turpan Hanlığı 1487 yılında Doğu Çağatay Hanı; Yunus Han'ın ikinci oğlu Ahmed Han tarafından Doğu Türkistan topraklarının kuzeyinde kurulmuştur. Hanlığın başkenti Turpan şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Beas Nehri Muharebesi</span>

Beas Nehri Muharebesi, 1285 yılında Çağatay Hanlığı ile Delhi Sultanlığı’nın Memlûk Hanedanı arasında gerçekleşen bir savaştır. Gıyâseddin Balaban, Çağatay Hanlığı istilasına karşı bir önlem olarak Multan ve Lahor'daki tahkimat zinciri stratejisinin bir parçası olarak Beas Nehri boyunca bir askeri savunma hattı düzenledi. Balaban istilayı geri püskürtmeyi başardı. Ancak oğlu Muhammed Han savaşta öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday Hanedanı</span>

Ögedei Hanedanı, 12. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar etkili bir Moğol ailesi ve Börçigin kabilesinin alt koludur. Kurucusu olan Ögeday, Cengiz Han’ın oğullarından olup babasının ölümü sonrası Moğol İmparatorluğu’nun ikinci kağanı olmuştur. Ögeday, Moğol İmparatorluğu sınırlarını genişletmeyi sürdürmüştür.