Çakıroğlu İsmail Ağa

Çakıroğlu Hacı İsmail Ağa (1787 – 1839, Of, Trabzon) veya Çakırzade Hacı İsmail Ağa, Of ilçesinin en önde gelenlerinden ağa ve yerel derebeylerinden biriydi. Varlıklı ve devlete bağlı bir kişi olarak bilinen İsmail Ağa, devlet adına asker ve vergi topladı.^[1]^[2]

Soyu

Çakıroğlu İsmail Ağa, Of ilçesinin önemli ailelerinden olan Çakıroğulları'ndan gelmektedir.

Çakıroğlu ailesi Akkoyunluların Çakırlı boyundan gelmektedir. Akkoyunlu Devleti, 1471 yılında yapılan Otlukbeli Savaşı'nda Osmanlılara yenildikten sonra Doğu Anadolu'daki hakimiyetini kaybetmiştir. Şah İsmail'in Safevi Devleti'nin Doğu Anadolu, İran ve Kafkasya'ya hakim olması ve Şii hareketi nedeniyle Akkoyunlu boyları Doğu Karadeniz'deki yeni Osmanlı topraklarına yerleşmeye başladı. Çakıroğlu ailesi önce Ordu ve Giresun'a, ardından Trabzon ve Of'a kadar geçti.

Çakıroğlu ailesi, Maki deresi vadisinin Eskipazar'dan Hayrat'a kadar olan kısmını yönetiyordu.^[3]

Çakıroğlu İsmail Ağa'nın torunu Genç Ağa'nın oğlu İsmail Ağa ve emrindeki 150 kişi, 1916 yılında Of'un Sıraağaç köyü civarında Rus ordusuna karşı önemli bir direniş gösterdi.

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Milli Mücadele yıllarında da milli faaliyetlerini sürdüren Çakıroğluları, Of ilçesinin Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı.^[1]

Hayatı

Çakıroğlu İsmail Ağa'nın babası Çakırzade Abdullah Ağa olup iki erkek kardeşi vardı.^[4] İsmail Ağa'nın eşi Rize’nin büyük ailelerinden Ekşioğlu ailesindendir ve 6 çocuğu olmuştur. Çocukları sırasıyla, Hacı Mustafa Çakıroğlu, Memiş Çakıroğlu, Hasan Çakıroğlu, Dursun Çakıroğlu, Süleyman Çakıroğlu ve Gençağa Çakıroğlu’dur. Oğlu Hasan Çakıroğlu, Çakıroğlu Hasan Ağa Konağını yaptırdı.^[5]

İsmail Ağa, 1805 yılında Çakıroğlu İsmail Ağa Konağını yaptırmıştır. Karadeniz'in en büyük olan taş konağını taşlarını taş ocağından elden ele taşınarak Sıraağaç Köyü'nde inşa edildi.

İsmail Ağa, 1817 yılında isyanlarıyla meşhur olan Rize'den Tuzcuoğlu Memiş Ağa'yı himaye etdi. İstanbul'dan ferman gelince Çakıroğlu İsmail Ağa Memiş Ağa'ya

“Sen fermanlı oldun, bu şekilde seni koruyamam, Ancomah’a götürüp seni orada gizleyeyim” demiş.

Memiş Ağa'nın yanlış değerlendirmesi nedeniyle

“Ben deniz kenarlarında yaşamaya alışmışım dağlarda yaşayamam” diyerek

daha sonra himayeden ayrıldı ve Çufaruksa köyü (Uğurlu köyü) yakınlarında yakalanmıştır.^[1]^[6]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Mehmet Akif Bal (2007). Trabzonlu ünlü simalar ve Trabzon'un ünlü aileleri. İstanbul: Çatı Yayınları. s. 230, 810. ISBN 978-975-8845-30-9.
^ Cemal Akyıldız - Veysel Usta (2018). Of / Trabzon Tarihi Eserleri ve Karadeniz Konakları. Of Belediyesi. s. 18.
^ Anthony Bryer, David Winfield (1985). THE BYZANTINE MONUMENTS AND TOPOGRAPHY OF THE PONTOS (PDF) (İngilizce) (Volume One bas.). Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Trustees for Harvard University. s. 54. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
^ "Of Toprağı - Rize Toprağı". 23 Mart 2014. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
^ "Çakıroğlu Aile Tarihçesi". www.cakiroglu.org.tr. Çakıroğlu Eğitim ve Kültür Derneği. 2022. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023.
^ Gökmen Karademir (24 Şubat 2022). TUZCUOĞLU MEMİŞ AĞA’NIN DOĞU KARADENİZ’DE AYANLIK MÜCADELESİ (PDF). T.C. ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI. Artvin. s. 68. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Rize, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yer alan ve Karadeniz'e sahili olan bir ildir. Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Rize'nin, batısında Trabzon, doğusunda Artvin, güneybatısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur. Türkiye'nin en çok yağış alan ilidir. En önemli ürünü çaydır. Rize'de yaz mevsimi ılık geçer. Sonbahar ve kış mevsimleri ise yağışlı geçer. Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en baskın karakteristik özelliklerini gösterir. Anadolu'nun diğer bölgelerinden coğrafi yapısıyla olduğu gibi kültürel yapısı ile de ayrılır. Dik yamaçlı vadileri, dağları, buzul gölleri, zümrüt yeşili yaylaları, kemer köprüleri, kaleleri ve coşkun akan dereleri ile bir turizm beldesidir.

Rize, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Rize ilinin merkezidir. Tarihi Pontus bölgesinin doğusunda kalan Rize, Osmanlı döneminde Lazistan Sancağı'nda yer almıştır. Günümüzde Türkiye'ye bağlıdır.

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

Of (Lazca: ოფუტე, Oput'e, Romeika: Όφη, Όfi), Trabzon ilinin doğusunda yer alan ve tarihi çok eskilere dayanan bir ilçedir. Arazisini, Of'tan Karadeniz'e dökülen Solaklı ve Baltacı derelerinin aşağı havzaları oluşturur. İlçenin güneyinde Hayrat ve Dernekpazarı ilçeleri, doğusunda Rize ili, batısında Sürmene ilçesi ve kuzeyinde Karadeniz bulunur. Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında daha büyük bir yüzölçümüne sahip olan ilçenin sınırları 1948 yılında Çaykara'nın, 1990 yılında da Dernekpazarı'nın ve Hayrat'ın ilçe olmasıyla daralmıştır.

Sürmene, Trabzon'un bir ilçesidir.

Sıraağaç, Trabzon ilinin Of ilçesine bağlı bir mahalledir.

Çakıroğlu İsmail Ağa Konağı, Çakıroğlu İsmail Ağa tarafından Trabzon'un Of ilçesi Sıraağaç (Çalek) köyünde inşa edilmiş olan konak. 1805 senesinde tamamlandığı tahmin edilmektedir. Yapımı 6 sene sürmüş, 40 usta çalışmıştır. Bina, Karadeniz bölgesindeki en büyük taş konağı olarak kabul ediliyor.

İsmail Çamaş, Türk bürokrat ve siyasetçi.

Çakıroğlu şu anlamlara gelebilir:

Trabzon, Trabzon ilinin merkezi olan şehridir. Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan ilin Karadeniz'e kıyısı bulunur. Günümüzde Karadeniz Bölgesi'nin Samsun'dan sonra ikinci büyük kentidir. 12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen büyükşehir yasa tasarısı ile büyükşehir belediyesi olmuş ve merkez ilçe kaldırılarak Ortahisar ilçesi kurulmuştur. Trabzon iki il ile birlikte de "şehzadeler şehri" olarak anılır. Evliya Çelebi Trabzon için şöyle demiş: "Bu şehre küçük İstanbul denilse yeridir. İrem bağları gibi süslü bir şehirdir burası.'' Fatih Sultan Mehmed ise Trabzon'u kuşattığı vakit şöyle söylemiştir: ''Trabzon fethedilmeden İstanbul fethedilmiş sayılmaz.''

Deli Ahmet Ağa, XIX. yüzyıl başlarında tarih sahnesine çıkmış asker, ağa ve yerel derebeyidir.

Rize Müzesi, Rize Etnoğrafya Müzesi, Tuzcuoğlu Konağı ya da bilinen adıyla Sarı Ev, Rize kent merkezindeki Piriçelebi Mahallesi’nde 19. yüzyıl sivil mimari örneği olarak 19. yüzyılda inşa edilen binada 27 Haziran 1998 'den beri hizmet veren bir müzedir.

Ekşioğlu Ailesi - Türkiye'de nüfusu 350.000'den fazla olan bir ailedir.

Tuzcuoğlu İsyanları, 1832 ve 1834 yılları arasında Trabzon'da bulunan Bâb-ı Âli temsilcilerine karşı yapılan bir isyandır. İsyan, yerel Osmanlı hanedanının keyfi kararlarına karşı direnmeyi ve yerel Derebeylerinin haklarının iade edilmesini amaçlayan Rizeli Tahir Ağa Tuzcuoğlu tarafından yönetilmiştir. İsyanın ilk zamanlarında ve özellikle Ocak 1833'te isyancılar başarılıydı, ancak 1834'ün ilkbaharında isyan bastırılmıştır.

Çakıroğlu Hasan Ağa Konağı,Trabzon'un Of ilçesi Kıyıcık mahallesinde inşa edilmiş olan konak. 19. yüzyılın ortalarında inşa edilmiştir.

Yakupoğlu Memiş Ağa Konağı, 1856 yılında Hacı Yakupoğlu Memiş Ağa tarafından inşa edilmiş olan bir konaktır. Trabzon ilinin Sürmene ilçesinde bulunmaktadır.

Çakıroğlu Hacı Mustafa Ağa, Of ilçesinin ağa ve yerel derebeylerinden biriydi.

Cemal Akyıldız ressam olarak çalışan ve Türkiye'de yayınlanmış ders kitaplarindaki çoğu Atatürk portresinin ressamı, Of ilçesinin Ağaçbaşı Köyü'nde doğdu.

Sandıkçı Şükrü veya Sandıkçıoğlu, 1900'lü yılların başlarında Karadeniz bölgesinde faaliyet gösteren ve bazı kaynaklarda halk kahramanı olarak geçen Rizeli eşkıyadır. Zülfü Livaneli ve Edip Akbayram'ın yazdığı Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz türküsünde Sandıkçı Şükrü'nün öldürülmesi konu alınmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.