İçeriğe atla

Çakırcalı Efe

Çakırcalı Efe
YazarYaşar Kemal
ÜlkeTürkiye
TürDestansı roman
Yayım1972
YayımcıArarat Yayınevi

Çakırcalı Efe, Yaşar Kemal'in 1972'de yayımladığı destansı romanıdır. Eser, Çakırcalı Mehmet Efe'nin tarihî kişiliğinden yola çıkılarak yeniden kurgulanmıştır. Yaşar Kemal, romanın ön sözünde, Çakırcalı Efe'nin yaşamını ilk defa 1956 yılında Cumhuriyet gazetesinde yayımladığını, Çakırcalı Efe romanına kadar kitap olarak bastırmadığını ve Çakırcalı'nın öldürülmesi bölümünü gazetedeki şekliyle düzenlediğini belirtmiştir. Eser, Ankara Devlet Opera ve Balesi Birim Dans Tiyatrosu (BDT) tarafından baleye uyarlandı.

Eleştiriler

Türkan Gözütok, Yaşar Kemal'in çok yönlü araştırıp incelediği bu kurmaca tipte, tipin halk arasındaki mitleşmiş konumunu ve soyluluğunu öne çıkarsa da roman boyunca eşkıyalık olgusunu çok yönlü değerlendirmeyi de ihmal etmediğini belirtti.[1] Yaşar Kemal'in özellikle tarihî gerçekler, devlet yönetimi, devletin bu yıllardaki otorite boşluğu ve bu boşluktan yararlanmaya kalkışan yerli yabancı güç odaklarının kendi çıkarları için eşkıyalığı bir sığınak olarak görmesi gibi konulara yaklaşımı açısından önemli tespitleri olduğunu yazdı.

Uyarlamalar

Ankara Devlet Opera ve Balesi Birim Dans Tiyatrosu (BDT) Sanat Yönetmeni İhsan Bengier'in koreografi ve rejisiyle dans sahnesine uyarlandı.[2] Müziklerini Cem İdiz'in hazırladığı eserde orkestrayı Şef Sunay Muratov yönettti. Eserde, Çakırcalı Mehmet Efe'yi dönüşümlü olarak Emre Onuk ile Serhat Elifer, annesini Ayfer Alpan, İzmir Valisi Kamil Paşa'yı Tufan Kaytmaz canlandırdı. Daha önce eserin opera sahnesine gelmesinin düşünüldüğünü, ancak bunun çeşitli nedenlerle gerçekleştirilemediğini dile getiren İhsan Bengier, "Çakırcalı, zamanında İngiltere'deki Lordlar Kamarasında dahi konuşulmuş. Bu kadar büyük bir konu olunca ve bu kadar da çok kişi, yazıda biraz karakterleri azalttık, yine fazla geldi. Birim Dans Tiyatrosu çok kalabalık bir topluluk değil. Azalta azalta sonuçta öyle bir yere geldik ki, yönetmen, koreograf, koreograf yardımcısı, asistan, repetitör de sahneye çıkmak durumunda kaldık." dedi.

Kaynakça

  1. ^ Gözütok, Türkan (2011). "EŞKİYALIK VE ÇAKIRCALI MEHMET EFE'NİN TÜRK EDEBİYATINA İZDÜŞÜMÜ" (PDF). Türkbilig, 21. s. 66. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mayıs 2017. 
  2. ^ "Çakırcalı Efe bale sahnesinde". Radikal. 10 Mayıs 2010. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Meriç Sümen, Türk balerin, koreograf.

Çakırcalı Mehmet Efe, İzmir'in Ödemiş ilçesine bağlı Türkönü köyünde doğmuş, Ege'deki efelik kültürünün en ünlü simalarından biridir. Çakırcalı Mehmet Efe'nin Hacı Mustafa tarafından öldürüldüğüne ve bir çatışma esnasında serseri kurşuna kurban gittiğine yönelik söylentiler bulunmaktadır. Belirtildiğine göre, zaptiyelerle başlayan müsademede öldürülmüştür. Kızanları başını keserek tanınmasını engellemişlerdir. Cesedi ilk karısı Iraz (Raziye) Hanım tarafından tanınmıştır. Başsız cesedi Nazilli'de gömülmüştür. 1948 senesinde en küçük kızı Hatice Akkaş tarafından Nazilli'den alınarak dedelerinin vakfı olan Ödemiş Kayaköy mezarlığına defnedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fındıkkıran (bale)</span> bale

Fındıkkıran, Rus besteci Çaykovski'nin 1891 yılında bestelediği son balesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

Merih Bahar Çimenciler, Türk balerin ve koreograf.

<span class="mw-page-title-main">Tayfun Sav</span> Türk oyuncu ve balet

Murat Tayfun Savlıoğlu, Türk oyuncu ve balet.

<span class="mw-page-title-main">Ninette de Valois</span>

Dame Ninette de Valois,, İrlanda doğumlu İngiliz dansçı, koreograf.

Ebru Saçar, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı, dansçıdır.

Mehmet Balkan Türk balet, koreograf.

Guguk Kuşu Balesi, müziği İlteriş Sun’a, liberettosu İlham Yazar’a ait bir baledir. Dünya pörmiyerini 2004 yılında Ankara’da İhsan Bengier’in koreografisi ile yapmıştır.

Beyhan Ayşe Murphy, Türk sanat yönetmeni, koreograf, eğitmen ve sanat aktivistidir.

19 Mayıs 2008 tarihinde kurulan Samsun Devlet Opera ve Balesi'nin, sahnelemiş olduğu opera, bale, operet ve müzikal eserlerinin yer aldığı liste.

Uğur Seyrek Türk balet, bale koreografı, ressam, heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Balesi</span> Priştinede bale topluluğu

Kosova Balesi, Priştine'de modern ve klasik danslar sergileyen bale topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Romeo ve Juliet (Prokofyev)</span>

Romeo and Juliet Op. 64, konusunu William Shakespeare’in Romeo ve Juliet oyunundan alan, Sergey Prokofyev'in 1935 yılında bestelediği bale müziğidir.

Nigâr Hanım ile Çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak 1923 yılında dünyaya gelen Yaşar Kemal, hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından; 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Dört ciltten oluşan seri, otuz dokuz yılda tamamlandı. Teneke (1955), Dağın Öte Yüzü serisi, Üç Anadolu Efsanesi (1967), Binboğalar Efsanesi (1971), Yılanı Öldürseler (1976), Hüyükteki Nar Ağacı (1982) dahil olmak üzere yazarın birçok eseri, Çukurova'da geçmektedir. Ayrıca eserlerden sekizi tiyatro oyununa, on ikisi sinemaya ve ikisi baleye uyarlanmıştır. Yaşar Kemal'in ayrıca senaryosunu yazdığı filmleri de mevcuttur.

Hülya Aksular, Türk balerin, koreograf.

Türkiye'de bale eğitimi resmî olarak, 1948'de İngiliz balerin Ninette de Valois'nin Yeşilköy Bale Okulu'nu İstanbul'da kurması ile başlamıştır; ancak ülkedeki bale sanatının geçmişi Osmanlı İmparatorluğu döneminde 16. yüzyılda İstanbul'da Venedik Balyosu'nun evinde düzenlenen bale gösterisine kadar gider.

Kaya İlhan, Türk balerin, eğitmen.

<span class="mw-page-title-main">Erhan Güzel (balet)</span>

Erhan Güzel, Türk balet, eğitmen, koreograf.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.