İçeriğe atla

Çad-Türkiye ilişkileri

Çad-Türkiye ilişkileri, Çad ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye, 11 Ağustos 1960'ta Çad'ın bağımsızlığını tanımış ve 27 Ocak 1960'ta iki devlet arasında diplomatik ilişkiler kurulmuştur.[1]

Çad-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Chad ve Turkey

Çad

Türkiye
Diplomatik Misyon
Çad'ın Ankara BüyükelçiliğiTürkiye'nin Encemine Büyükelçiliği
Temsilcilik
Büyükelçi Nokour Guet Adoum DangaiBüyükelçi Kemal Kaygısız

Ülke Karşılaştırması

 Çad Türkiye
BayrakÇadTürkiye
Devlet AmblemiFlag of Chad
Nüfus16,244,513 83,154,997
Alan1,284,000 km2 (496,000 sq mi) 783,356 km² (302,455 sq mi)
Nüfus yoğunluğu8.6/km2 (22.3/sq mi) 105/km2 (271.9/sq mi)
BaşkentN'Djamena Ankara
HükûmetOrdu kontrolündeki Geçici HükümetBaşkanlık sistemli

Cumhuriyet

Mevcut LiderBaşbakan Albert Pahimi Padacké



Başkan Yardımcısı Boş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan



Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay
Resmi dillerArapça ve FransızcaTürkçe
Etnik gruplar%26.6 Sara %12.9 Arap %8,5 Kanembu %7,2 Masalit %6,9 Toubou %4.8 Masa %3,7 Bidio %3.7 Boulala %3.0 Marba %2.6 Dadjo %2,5 Moundang %2,4 Gabri %2.4 Zaghawa %2.1 Fula %2.0 Tupuri %1,6 Tama %1,4 Karo %1.3 Banguirmi %1.0 Mesmedjé %2.6 Diğer Çadlılar %0.7 Yabancı (Bu detaylı bir etnik orandır. Sara gibi adı bilinmeyen ırklar Çadlıların içindeki ayrımdır.) %85 Türk, %9 Kürt, %6 Diğer
Ana dinler51.8% İslam 44.1% Hristiyanlık 2.9% Ateizm 0.7% Animizm 0.5% Diğer % 97.6 İslam, %1.1 Yahudilik, %0.3 Hıristiyanlık
(İGE İnsani Gelişme Endeksi)0.398 (düşük)[2] — 82. 0.806 (çok yüksek) -59.
GSYİH (PPP)$10,510 milyar (kişi başına 2428 dolar) $2.464 trilyon[3] (kişi başına 29.326 dolar)

Tarihsel ilişkiler

Türkiye'nin Çad'la, özellikle de Kuzey Çad'la uzun süredir kültürel, etnik ve dini bağları vardı.[4] 1980'ler ve 1990'lar boyunca,[5] hem Türkiye'nin hem de Çad'ın 1980'lerde Batı yanlısı dış politikası, komünizmin yayılmasının dünya için bir tehdit oluşturduğu inancında birleşti.[5]

1980'lerde[6] ve 1990'larda, Türkiye ve Çad'ın ekonomik bağları sınırlıydı[7] ancak 1990'ların başındaki kuraklık, tarım, tıbbi ve teknik malzemeler de dahil olmak üzere Çad'a Türk yardımını getirdi.[8]

Çad'ın kara ile çevrili durumu ve sınırlı hava taşımacılığı hizmeti nedeniyle ilişkiler 2010'ların başına kadar sınırlıydı.[4] Türkiye ve Çad büyükelçiliklerinin sırasıyla 1 Mart 2013 ve 10 Aralık 2014 tarihlerinde açılmasının ardından ikili ilişkiler hız kazandı.[1]

Ancak 2020'de, Çad Devlet Başkanı Idriss Déby'nin Türkiye'nin Libya iç savaşındaki rolünü kınaması ve Türkiye'nin çatışmada düşmanı olan Hafter'e yardım etmek için yaklaşık 2.000 asker göndermesinin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler bozuldu.[9]

Cumhurbaşkanlığı ziyaretleri

Konuk Ağırlayan Ziyaret yeri Ziyaret tarihi
Çad Cumhurbaşkanı Idriss DébyTürkiye Cumhurbaşkanı Süleyman DemirelÇankaya Köşkü, Ankara27-30 Nisan 2000[1]
Çad Başbakan Kalzeubet Pahimi DeubetTürkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanÇankaya Köşkü, Ankara28 Ocak 2015[1]
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanÇad Cumhurbaşkanı Idriss DébyBaşkanlık Sarayı, N'Djamena 26 Aralık 2017[1]
Çad Cumhurbaşkanı Idriss DébyTürkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanCumhurbaşkanlığı Külliyesi, Ankara26–28

Şubat 2019[1]

Ekonomik ilişkiler

  • İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2019 yılında 72,4 milyon ABD doları oldu (Türkiye'nin ihracatı / ithalatı: 39,9 / 32,5 milyon ABD doları).[1]
  • Türk Hava Yolları, 12 Aralık 2013 tarihinde İstanbul'dan N’Djamena'ya direkt uçuşlara başladı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g "Relations between Turkey and Chad". Ministry of Foreign Affairs of Turkey. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "2019 Human Development Index Ranking | Human Development Reports". hdr.undp.org. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020. 
  3. ^ "International Monetary Fund, Report on selected countries". imf.org. 24 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2017. 
  4. ^ a b Cowell, Alan. "The Bitter Life of Chad," New York Times Magazine, September 4, 1983, pp. 24, 26, 28-31.
  5. ^ a b Rondos, Alex. "Civil War and Foreign Intervention in Chad," Current History, 84, No. 502, May 1985, pp. 209-12, 232.
  6. ^ Decalo, Samuel. Historical Dictionary of Chad. (2d ed.) Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press, 1987.
  7. ^ Gibour, Jean. "Le conflit du Tchad," Defense nationale [Paris], June 1985, pp. 127-38.
  8. ^ Decalo, Samuel. Historical Dictionary of Chad. (2d ed.) Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press, 1997.
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çad</span> Orta Afrika ülkesi

Çad, resmi adıyla Çad Cumhuriyeti, Kuzey-Orta Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde Libya, doğuda Sudan, güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kamerun ve Nijerya, batıda ise Nijer ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala-Türkiye ilişkileri</span> Guatemala ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler

Guatemala-Türkiye ilişkileri Guatemala ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkilerdir. Guatemala'nın Ankara Büyükelçliği Nisan 2017'de Türkiye'nin Guatemala Büyükelçiliği Ağustos 2015'te faaliyete geçmiştir. Guatemala'nın ayrıca İstanbul'da bir Fahri Konsolosluğu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Türkiye ilişkileri</span>

Belarus-Türkiye ilişkileri Belarus ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Peru-Türkiye ilişkileri</span> Peru ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler

Peru-Türkiye ilişkileri Peru ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülkenin de 2010 yılından beri karşılıklı büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Uruguay ilişkileri</span>

Türkiye-Uruguay ilişkileri, Uruguay ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Jamaika-Türkiye ilişkileri</span> Jamaika ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler

Jamaika-Türkiye ilişkileri, Jamaika ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasında büyükelçilik yoktur ancak Türkiye'nin Havana Büyükelçiliği Jamaika'ya akreditedir.

<span class="mw-page-title-main">Bolivya-Türkiye ilişkileri</span>

Bolivya-Türkiye ilişkileri Bolivya ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn-Türkiye ilişkileri</span> 1=Diplomatic relations between Bahrain and Turkey

Bahreyn-Türkiye ilişkileri, Bahreyn ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Bahreyn ile tarihi ilişkisi genelde dalgalı bir süreç geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Küba-Türkiye ilişkileri</span>

Küba-Türkiye ilişkileri Küba ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Panama-Türkiye ilişkileri</span>

Panama-Türkiye ilişkileri, Panama ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Panama'nın 2015 yılından bu yana Ankara'da Büyükelçiliği ve İstanbul'da Başkonsolosluğu bulunmaktadır. Türkiye'nin 1 Mart 2014'ten bu yana Panama City'de Büyükelçiliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nepal-Türkiye ilişkileri</span>

Nepal-Türkiye ilişkileri, Nepal ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İkili diplomatik ilişkiler 1962 yılında kuruldu. Türkiye'nin Yeni Delhi'deki Hindistan Büyükelçisi Nepal'e, İslamabad'daki Nepal Büyükelçiliği ise Türkiye'ye akredite edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Esvatini-Türkiye ilişkileri</span>

Esvatini-Türkiye ilişkileri, Esvatini ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Güney Afrika'daki Pretoria Büyükelçisi Esvatini'ye akredite edilmiştir. Esvatini'nin Brüksel Büyükelçiliği de Türkiye'ye akredite edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Türkiye ilişkileri</span>

Litvanya-Türkiye ilişkileri, Litvanya ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye 28 Temmuz 1922'de Litvanya'yı resmî olarak tanıdı ve aynı gün Türkiye'nin Estonya Büyükelçisi de Litvanya'ya akredite oldu. SSCB'nin Estonya, Letonya ve Litvanya'nın işgalini ve ilhakını takiben Tallinn'deki Türk Büyükelçiliği 5 Eylül 1940'ta kapattı. Ancak Türkiye, Litvanya'nın Sovyet ilhakını hiçbir zaman tanımadı.

<span class="mw-page-title-main">Haiti-Türkiye ilişkileri</span>

Haiti-Türkiye ilişkileri, 2010 Haiti depremine cevaben Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) açılışına kadar coğrafi uzaklık nedeniyle sınırlı kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikaragua-Türkiye ilişkileri</span>

Nikaragua-Türkiye ilişkileri Nikaragua ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Kosta Rika'nın San José kentindeki Türk Büyükelçiliği Nikaragua'ya, Nikaragua'nın Berlin'deki Büyükelçiliği ise Türkiye'ye akredite edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tayland-Türkiye ilişkileri</span>

Tayland-Türkiye ilişkileri, Tayland ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasındaki samimi ilişkiler, Türkiye'nin 1958 yılında kurduğu Bangkok'ta büyükelçiliğe dayanıyor. Tayland, 1972'de büyükelçiliğini açarak karşılık verdi.

<span class="mw-page-title-main">Laos-Türkiye ilişkileri</span>

Laos-Türkiye ilişkileri Laos ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Diplomatik ilişkiler ilk olarak 1947'de kuruldu, ardından 1958'de büyükelçilik rütbesine yükseldi. 27 Aralık 2017 tarihinde Türkiye Laos'un başkenti Vientiane'de yerleşik bir büyükelçilik kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Demokratik Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Demokratik Kongo Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Demokratik Kongo ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin 1974'ten beri Kinşasa'da büyükelçiliği vardır ve Demokratik Kongo, Ankara'daki büyükelçiliğini 2011 yılında açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saint Lucia-Türkiye ilişkileri</span>

Saint Lucia-Türkiye ilişkileri, Saint Lucia ile Türkiye arasındaki ikili ilişkileri ifade eder.

Djidingar Dono Ngardoum, Çadlı siyasetçi.