Çad-Türkiye ilişkileri
Çad-Türkiye ilişkileri, Çad ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye, 11 Ağustos 1960'ta Çad'ın bağımsızlığını tanımış ve 27 Ocak 1960'ta iki devlet arasında diplomatik ilişkiler kurulmuştur.[1]
 | |
 Çad |  Türkiye |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Çad'ın Ankara Büyükelçiliği | Türkiye'nin Encemine Büyükelçiliği |
| Temsilcilik | |
| Büyükelçi Nokour Guet Adoum Dangai | Büyükelçi Kemal Kaygısız |
Ülke Karşılaştırması
 Çad |  Türkiye | |
|---|---|---|
| Bayrak |  |  |
| Devlet Amblemi |  |  |
| Nüfus | 16,244,513 | 83,154,997 |
| Alan | 1,284,000 km2 (496,000 sq mi) | 783,356 km² (302,455 sq mi) |
| Nüfus yoğunluğu | 8.6/km2 (22.3/sq mi) | 105/km2 (271.9/sq mi) |
| Başkent | N'Djamena | Ankara |
| Hükûmet | Ordu kontrolündeki Geçici Hükümet | Başkanlık sistemli |
| Mevcut Lider | Başbakan Albert Pahimi Padacké Başkan Yardımcısı Boş | Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay |
| Resmi diller | Arapça ve Fransızca | Türkçe |
| Etnik gruplar | %26.6 Sara %12.9 Arap %8,5 Kanembu %7,2 Masalit %6,9 Toubou %4.8 Masa %3,7 Bidio %3.7 Boulala %3.0 Marba %2.6 Dadjo %2,5 Moundang %2,4 Gabri %2.4 Zaghawa %2.1 Fula %2.0 Tupuri %1,6 Tama %1,4 Karo %1.3 Banguirmi %1.0 Mesmedjé %2.6 Diğer Çadlılar %0.7 Yabancı (Bu detaylı bir etnik orandır. Sara gibi adı bilinmeyen ırklar Çadlıların içindeki ayrımdır.) | %85 Türk, %9 Kürt, %6 Diğer |
| Ana dinler | 51.8% İslam 44.1% Hristiyanlık 2.9% Ateizm 0.7% Animizm 0.5% Diğer | % 97.6 İslam, %1.1 Yahudilik, %0.3 Hıristiyanlık |
| (İGE İnsani Gelişme Endeksi) | 0.398 (düşük)[2] — 82. | 0.806 (çok yüksek) -59. |
| GSYİH (PPP) | $10,510 milyar (kişi başına 2428 dolar) | $2.464 trilyon[3] (kişi başına 29.326 dolar) |
Tarihsel ilişkiler
Türkiye'nin Çad'la, özellikle de Kuzey Çad'la uzun süredir kültürel, etnik ve dini bağları vardı.[4] 1980'ler ve 1990'lar boyunca,[5] hem Türkiye'nin hem de Çad'ın 1980'lerde Batı yanlısı dış politikası, komünizmin yayılmasının dünya için bir tehdit oluşturduğu inancında birleşti.[5]
1980'lerde[6] ve 1990'larda, Türkiye ve Çad'ın ekonomik bağları sınırlıydı[7] ancak 1990'ların başındaki kuraklık, tarım, tıbbi ve teknik malzemeler de dahil olmak üzere Çad'a Türk yardımını getirdi.[8]
Çad'ın kara ile çevrili durumu ve sınırlı hava taşımacılığı hizmeti nedeniyle ilişkiler 2010'ların başına kadar sınırlıydı.[4] Türkiye ve Çad büyükelçiliklerinin sırasıyla 1 Mart 2013 ve 10 Aralık 2014 tarihlerinde açılmasının ardından ikili ilişkiler hız kazandı.[1]
Ancak 2020'de, Çad Devlet Başkanı Idriss Déby'nin Türkiye'nin Libya iç savaşındaki rolünü kınaması ve Türkiye'nin çatışmada düşmanı olan Hafter'e yardım etmek için yaklaşık 2.000 asker göndermesinin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler bozuldu.[9]
Cumhurbaşkanlığı ziyaretleri
| Konuk | Ağırlayan | Ziyaret yeri | Ziyaret tarihi |
|---|---|---|---|
 Cumhurbaşkanı Idriss Déby |  Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel | Çankaya Köşkü, Ankara | 27-30 Nisan 2000[1] |
| Başbakan Kalzeubet Pahimi Deubet | Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan | Çankaya Köşkü, Ankara | 28 Ocak 2015[1] |
| Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan | Cumhurbaşkanı Idriss Déby | Başkanlık Sarayı, N'Djamena | 26 Aralık 2017[1] |
| Cumhurbaşkanı Idriss Déby | Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan | Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Ankara | 26–28 Şubat 2019[1] |
Ekonomik ilişkiler
- İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2019 yılında 72,4 milyon ABD doları oldu (Türkiye'nin ihracatı / ithalatı: 39,9 / 32,5 milyon ABD doları).[1]
- Türk Hava Yolları, 12 Aralık 2013 tarihinde İstanbul'dan N’Djamena'ya direkt uçuşlara başladı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "Relations between Turkey and Chad". Ministry of Foreign Affairs of Turkey. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2019 Human Development Index Ranking | Human Development Reports". hdr.undp.org. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ "International Monetary Fund, Report on selected countries". imf.org. 24 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2017.
- ^ a b Cowell, Alan. "The Bitter Life of Chad," New York Times Magazine, September 4, 1983, pp. 24, 26, 28-31.
- ^ a b Rondos, Alex. "Civil War and Foreign Intervention in Chad," Current History, 84, No. 502, May 1985, pp. 209-12, 232.
- ^ Decalo, Samuel. Historical Dictionary of Chad. (2d ed.) Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press, 1987.
- ^ Gibour, Jean. "Le conflit du Tchad," Defense nationale [Paris], June 1985, pp. 127-38.
- ^ Decalo, Samuel. Historical Dictionary of Chad. (2d ed.) Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press, 1997.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
- TÜRKİYE CUMHURİYETİ ENCEMİNE BÜYÜKELÇİLİĞİ 24 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
