İçeriğe atla

Çağlayan (dergi)

Çağlayan
KategorilerEdebiyat · felsefe · sosyoloji
SıklıkOn beş günlük
İlk sayı20 Teşrîn-i Evvel 1341 (1925)
Son sayı15 Mayıs 1926
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe

Çağlayan, Orhan Şaik Gökyay'ın Ekim 1925-Mayıs 1926 tarihleri arasında Balıkesir'de çıkardığı dergi. Dil Devrimi öncesine ait harflerle on beş günde bir sayı olmak üzere toplamda on beş sayı çıkmıştır. Dergi kapağında "Edebî, İlmî Mecmua" tabiri vardır. Saman kağıdına Balıkesir Karesi Matbaası tarafından basılmıştır ve arka ve ön kapak dahil edilmeden on altı sayfalık bir içeriğe sahiptir. Çeşitli kütüphanelerde dergi sayıları mevcuttur.[not 1]

Düşünce ve sanat anlayışı

Dergideki yazıların yayımlanmasında baz alınan temel ölçüt güzelliktir ve derginin ilk sayısında "Çağlayan Niçin Çıkıyor" başlıklı yazıda bu konuya özel olarak değinilmiştir.[not 2] Dergi içeriğinin Millî Edebiyat anlayışı üzerine kurulduğu saptamasını yapmak mümkündür. Aynı zamanda eski ve yeni Türk edebiyatı bir biçim olarak görülmüş ve ayrım gözetilmemiştir. Bu yaklaşımlarının en genel izleri 1 Mart 1926 tarihli 10. sayıda Ruhi Naci Sağdıç'ın "“Halk Edebiyatı Münâkaşası" adlı yazısında görülür.[1]

Türkiye'de alfabe sorununun tartışıldığı dönemlerde dergide bu konu hakkında Avram Galanti tarafından da makale yayımlanmıştır. Avram Galanti yapılacak değişikliğin zararlı sonuçlarına değindi ve kültürel kopukluk eleştirisinde bulundu. Sonrasında bu düşüncesine karşı çıkan Falih Rıfkı Atay'la tartışmalara girdi. Dergide bu tür güncel tartışmalar dışında yeni çıkan kitaplar hakkında tanıtım ve inceleme yazıları da yer aldı. Halide Edib Adıvar'ın Vurun Kahpeye adlı romanı dergide Mansur Tekin tarafından incelendi ve ana kahraman üzerinde sıklıkla duruldu.[2] Tıpkı dönemin diğer dergileri gibi Çağlayan'da eğitim konusuna önem verdi ve Talimi Tercümeler başlığı altında Avrupa dillerinden üç adet tercüme ile bir telifli makale yayımlandı. Dergi yazarlarından bazıları da bu tercümelere paralel olan yazılar kaleme aldı.[3] Bu konuların dışında felsefe ve sosyoloji üzerine de incelemeler yayımlandı.[1]

Yazar kadrosu

Orhan Şaik Gökyay, Esat Adil Müstecaplıoğlu, Sabahattin Ali, Arif Nihat Asya, Tokadizade Şekip, Ruhi Naci Sağdıç ve Rifat Ahmet Moralı gibi Cumhuriyet dönemininin önemli edebiyatçıları ve aydınları dergide sürekli olarak yazılar yazan kişilerdir. Bunların dışında pek fazla tanınmayan Mansur Tekin, Gazâlî, Mustafa Şevket, Ziyâettin Emin, Esat Hilmi, Muharrem Hasbi, Nüzhet Şükrü, Refik Fikret, Ferruh Niyâzi ve Hamdi Ali gibi isimler sürekli yazıları yayımlamıştır. Ayrıca Ali Ekrem Bolayır, Ali Faik Ozansoy, Ekrem Yâver, Kemal Edip Kürkçüoğlu, Mehmet Âkif Ersoy.,[not 3] Kazım Nami Duru, Burhan Arpad, Ali Şevket Bilgin, Asım İsmet Kültür ve Ziya Gökalp küçük çaplı içerikler ile dergiye katkıda bulunmuştur.[1]

Dergi müdürü Orhan Şaik Gökyay "Orhan Şaik" imzasını kullanarak Gurûr, Beyân-ı Aşk, Canân Kasrında Sabah, Mücrim Güzellere, Karşı Karşıya, Kervan, Sevdam Can Verirken, Duydum Ki, Dilsiz Gönül, Bir Esmer Güzeline, Yanar Dağ, Şarâb-ı Subh, Hitâb ve Gurbet Acısı adlı şiirlerini yayımlamıştır.[1] Sabahattin Ali ise dergide on adet şiir yayımlamıştır. Bu şiirlerin adları ise Şarkı, Mey, Nedâmet, Bir Sevgi İstiyorum, Koşma, Acaba, Ne Kazandık, Aşk Başlangıcı, Gazel Naziresi ve İlk Beyaz Saç'dır. Bunların dışında Ali Selahattin imzasıyla bir de Gazel yayımlamıştır. Bu isim aynı zamanda yazarın babasının adıdır.[1][4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Bozdağ, Erdal. "Yerel Bir Mecmua Örneği: Çağlayan Mecmuası (İnceleme - Fihrist)" (PDF). Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2017. 
  2. ^ Tekin Mansur, Çağlayan Mecmuası, 1926; 7
  3. ^ Feridun Hikmet, Çağlayan Mecmuası, "Hayat ve Mektepler"; 2
  4. ^ Korkmaz, Ramazan, "Sabahattin Ali-İnsan ve Eser", Yayımlanmış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, 1991
Dipnotlar
  1. ^ Atatürk Üniversitesi, Merkez Kütüphanesi Seyfettin Özege Nadide Eserler Salonu: 1-10 ve 13-15; Millî Kütüphane: 1-15; İstanbul Hakkı Tarık Us Kütüphanesi: 1-10, 13-15; İBB Atatürk Kitaplığı: 1-15 sayılar.
  2. ^ Yazıdan bir alıntı: Biz edebiyatta zevk-i selîmi miyâr addedenlerdeniz. Güzel olduktan sonra nazarımızda en eski veya yeni tarzda olmasının ehemmiyeti yoktur. Elverir ki millî zevki terennüm etsin!
  3. ^ Sadece iktibaslar/alıntılar aracılığı ile

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hamdi Tanpınar</span> Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçii

Ahmet Hamdi Tanpınar ; Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Ali</span> Türk yazar, şair, gazeteci ve öğretmen (1907–1948)

Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. Daha çok öykü türünde eserler verse de romanlarıyla ön plana çıktı; romanlarında uzun tasvirlerle ele aldığı sevgi ve aşk temasını, zaman zaman siyasi tartışmalarına gönderme yapan anlatılarla zaman zaman da toplumsal aksaklıklara yönelttiği eleştirilerle destekledi. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940) ve Kürk Mantolu Madonna (1943) romanları Türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Avram Galanti Bodrumlu</span>

Avram Galanti veya Abraham Galante, Türk eğitimci, siyaset adamıdır. Soyadı Kanunu ile "Bodrumlu" soyadını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muallim Naci</span> Türk tanzimat dönemi yazarı ve şairi

Muallim Naci, Türk yazar, şair, öğretmen ve eleştirmen.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Şaik Gökyay</span> Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen (1902 - 1994)

Orhan Şaik Gökyay, Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

<i>Dede Korkut Kitabı</i> Oğuz Türklerinin en eski epik destansı hikâyeleri

Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler, göçebe Türk halklarının sosyal yaşam tarzları ve İslam öncesi inançları için önemli olan ahlak ve değerleri taşır. Kitabın efsanevi anlatımı, başta Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan olmak üzere Oğuz kökenli halkların kültürel mirasının bir parçasıdır. Aslen sözlü bir edebî ürün olup, 14. veya 15. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazıya geçirilmiştir.

Remzi Kitabevi, 1927 yılında İstanbul'da kurulmuş yayınevi ve kitapevi.

Nihad Sâmi Banarlı,, Türk edebiyat tarihçisi, yazar, şair ve edebiyat öğretmenidir.

Çığır, Hıfzı Oğuz Bekata tarafından 1 Ocak 1933-1948 yılı sonu arasında toplam 193 sayı halinde çıkarılmış aylık fikir, edebiyat ve sanat mecmuasıydı.

Sabahattin Engin, Türk eğitimci ve oyun yazarı. Hisarcılar akımının temsilcilerinden biridir.

Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.

Atsız Mecmua, adını Nihal Atsız'dan alan ve 1931 yılında yayın hayatına başlayan dergi. Aralıksız olarak 17 sayı çıkmıştır. Dergide edebiyat, tarih, milliyetçilik, Türk halk edebiyatı, sosyal konular ve çeşitli fikirler üzerine yazılar yayınlanmıştır. Derginin ana ekseni Komünizm karşıtı yazılar ile Türkçülük ve Turancılık düşüncesidir. Yazı kadrosunda Mehmet Fuad Köprülü ve Zeki Velidi Togan gibi isimlerinde de olduğu bu dergi, 25 Eylül 1932 tarihinde kapatılmıştır.

<i>Küçük Mecmua</i> Ziya Gökalpin 1922–1923 yıllarında yayımlanan haftalık dergisi

Küçük Mecmua, Ziya Gökalp tarafından 1922-1923 yıllarında yayımlanan haftalık fikir, edebiyat ve siyaset dergisi. Diyarbekir'de neşredilen derginin toplam otuz üç sayısı çıktı. İlk sayısı 5 Haziran 1922'de, son sayısı 18 Mart 1923'te yayımlandı. Küçük boyda ve iki sütun üzerine toplam on altı sayfadan oluşan dergi, "Haftada bir çıkar, ilmî, edebi, siyâsî, iktisâdî mecmuadır." sloganını kullandı. İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Gökalp'tir. Pek az nüshası günümüze kadar gelen derginin Türkçeye çevirisi Şahin Filiz tarafından yapılmış olup yaklaşık altı yüz sayfayı bulmuştur ve üç cilt şeklinde yayımlandı.

Değirmen, Sabahattin Ali'nin 1935 tarihli ilk öykü kitabı. Kitabın ismi aynı ada sahip öyküden gelmektedir. 3 kısımdan oluşan kitapta toplamda 16 adet öykü bulunmaktadır. Yazarın 1927 ile 1934 yılları arasındaki hikâyelerini içerir. Kitap ön sözünde Sabahattin Ali'nin kendisine yönelik eleştirel düşünceleri yer alır. Yayımlandığı yıllarda edebiyat çevrelerinin dikkatini çekmiştir. Orhan Şaik Gökyay Değirmen başlığı altındaki yazısında Sabahattin Ali'nin edebi yönüne dikkat çekerek Değirmen'in yayımlandığını okuyucularına duyurdu. İlk kısımda romantik bir anlatımın olduğunu ve tat alarak okunacak satırların olduğunu belirtti. Nurullah Ataç da Orhan Şaik gibi Değirmen başlıklı yazısında Bir Gemici Hikâyesi ve Candarma Bekir adlı hikâyeleri yazan muharririn gerçek bir sanatkâr olduğunu belirtti. Aynı zamanda Birdenbire Sönen Kandilin Hikâyesi adlı hikâyeyi çok beğendiğini ifade ederek Edgar Allan Poe'nun Usher Konağının Yıkılışı, Karakedi ve M. Waldemar gibi iç ürperten hikâyeleri sevenlerin hoşuna gideceğini söyledi.

<i>Malûmat</i> (gazete)

Malûmat Gazetesi ya da Malûmat Mecmuası, Mehmed Fuad ile Artin Asaduryan'ın birlikte 48 sayı çıkarıp kapattıktan sonra Mehmet Tahir tarafından alınarak devam ettirilen ve yayın hayatının birinci yılından sonra Servet-i Fünun topluluğunu birleştirecek hareketler yaratan dergi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.