İçeriğe atla

Çırıhta

Çırıhta (Lazca: Cecveş veya Cecveşi), Doğu Karadeniz bölgesine özgü bir hamur işi tatlı.

Etimoloji

Cırıtta, çirata, çırihta, zerihta, sırifta, zirihta, zırıkda ve çilihta gibi isimlerle de bilinmektedir.[1]

Yapımı

Tatlının yapımından kullanılacak olan mayalı sulu hamur avuçla ya da özel kalıbı ile yuvarlak olarak kesilir. Yuvarlak olarak kesilen hamur, çoğunlukla zeytinyağı, bazen tereyağında kızartılılır. Sonrasında hamurun üzerine toz şeker, şeker şerbeti veya bal dökülür. Soğuyunca servis edilir. Rize'de bazen kavurmalı veya hamsili olarak da yapılır.[2][3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Öztürk, Özhan (2005). Karadeniz: ansiklopedik sözlük, 1. cilt. Heyamola Yayınları. s. 221. ISBN 9789756121009. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  2. ^ Kara, İsmail (2001). Güneyce/Rize sözlüğü: bir doğu Karadeniz köyünün hafızası ve nâtıkası. Dergâh Yayınları. ISBN 9789756611128. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  3. ^ Kazmaz, Süleyman (1992). Rize yemekleri ve yemek kültürü: halk kültürü alanında bir araştırma. Odak. s. 212. ISBN 9789759536701. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Kuymak</span> Karadeniz mutfağına özgü mısırunu-peynir yemeği

Kuymak, Samsun'dan Ardahan'a yani Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Bayburt, Artvin, Çorum, Sivas, Tokat, Amasya ve Erzurum'un Oltu, İspir ve Tortum ilçelerinde yaygın olan, Karadeniz Bölgesi'ne ait bir yemek. Gürcistan, Dağıstan, Azerbaycan ve Kafkasya'nın bazı bölgelerinde de çok popülerdir. Mısır unu, tereyağı ve genellikle minci adı verilen tuzlu çökelek kullanılarak yapılan mısır lapasının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lokma</span> Türk mutfağından bir hamur tatlısı

Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır.

Kavut, kavrulmuş ve dövülmüş tahıl ununun şeker ya da tatlı yemişle karışımı şeklinde yapılan helva benzeri tatlı. Doğu Anadolu Bölgesi'nde özellikle Van'da. ve Iğdır'da. yaygın olarak yapılır. Doğu Karadeniz'de orta Trabzon'dan itibaren sahil kesiminde ve yüksek kesimde, aynı zamanda Doğu Karadeniz bölgesi dağlarının güney eteklerindeki şehirlerde ve Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde yöresel tatlılardan biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Pişi</span>

Pişi diğer adlarıyla bişi, bavırsak, bavursak, tuzlu lokma, halka, mayalı hamurun kızgın yağda pişirilmesi ile yapılan bir yiyecektir. Orta Asya, Idel-Ural, Moğolistan ve Orta Doğu mutfaklarında bulunur. Anadolu'da genellikte arife günü yapılarak komşulara dağıtılır. Üçgen veya bazen küre şeklinde şekil verilerek servis yapılır. Hamuru için un, maya, süt, yumurta, margarin, tuz, şeker ve yağdan kullanılır. Tacik bavursağı genellikle kızartmadan önce küçük bir süzgecin alt kısmına basılarak çapraz bir desenle süslenir.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Şekerpare</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Şekerpare, Türk mutfağından şerbetli ve hamurlu bir tatlı. Osmanlı mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır ekmeği</span>

Mısır ekmeği, mısır unu ile yapılan bir ekmek çeşididir. Mısır unu içerisine tuz, süt ve az miktarda şeker eklenerek mayalandıktan sonra ya fırında ya da kızartma olarak pişirilir. Kimyon ve pul biber gibi baharatlar ise isteğe bağlı eklenebilir.

Arnavutluk tarih boyunca birçok devletin yönetimi altına girmiş, bu süreçte yalnızca siyasi veya askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da etkilenmiştir. Bu sebepten dolayı Arnavut mutfağı başta Türk, İtalyan ve Yunan mutfakları olmak üzere genel itibarıyla Akdeniz mutfağından izler taşımaktadır. Bugün Arnavut halkı tarafından sıkça tüketilen ve yapılan baklava, aşure, kadayıf gibi tatlılar; dolma, yaprak sarma, tarator gibi aperitifler ve ayran, siyah çay, Türk kahvesi gibi içecekler Osmanlı zamanından başlayarak Türk mutfağından Arnavut kültürüne geçen yiyecek ve içeceklerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pepeçura</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Pepeçura bir çeşit muhallebi kıvamında, tatlı ekşi dengesi olan meyveli bir tatlıdır. Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde yapılır. Siyah üzüm şırası, su, buğday unu ve nişasta veya mısır unundan yapılır. Pepeçura, Çayeli ve batısındaki ilçelerde yapılır. Yöresel olarak pepeçi olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şambaba tatlısı</span>

Şambaba tatlısı veya baba tatlısı, Türk mutfağından şerbetli bir hamur tatlısıdır. Yaş maya, toz şeker, su, un, tereyağı ve yumurta ile hazırlanan hamurlar küçük kek kalıplarına dökülerek pişirilir. Fırından çıkarılınca soğuyup sertleşen hamurlar, toz şeker ve su ile hazırlanan sıcak şerbete batırılır. Şerbeti içine çeken hamurlar servis tabağına konur. Tatlının üzeri kaymak ile süslenir.

<span class="mw-page-title-main">Haşıl (yemek)</span> Yemek

Haşıl, Kars, Sivas, Erzurum, Rize, Gümüşhane, Bayburt ve Yusufeli başta olmak üzere Anadolu ve Kuzey İran'da yapılan bir yemektir. Kars yöresine özgü olduğu düşünülen haşılın yapımı bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir.

Minci veya Minzi Trabzon ve Rize başta olmak üzere Artvin, Giresun, Ordu ve Bafra'da sütün yağının alınmasıyla yapılan çökelek peyniridir. Sade olarak tüketilebildiği gibi muhlama ve börek yapımında da kullanılmaktadır. İnci minzi, koyun minzisi, ayran minzisi ve tuzlu minzi olmak üzere 4 temel çeşidi vardır.

Kabak pilavı veya kabaklı pilav, Rize, Trabzon ve Artvin illerine özgü bir pilav yemeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Levzine</span>

Levzine, malzemeleri çekilmiş badem, bal, su, tane badem olan Osmanlı mutfağında olan bir badem unu helvası veya badem ezmesidir. Lûz (لوز), Arapça badem demektir.Lâmiî Çelebi’nin Ferhâd ile Şîrîn Mesnevîsinde adı geçen tatlılardan biridir. Levzine helvasına Osmanlı Sürnameleri’nde adından sıkça bahsedilir. 1539 yılında Kanuni’nin şehzadelerinin Edirne Sarayı’ndaki ziyafet yemeğinde rastlanır. Levzine helvası lokmalık baklava dilimi şeklinde kesilir. Her bir dilimin üzerine yağsız bir tavada kavrulmuş iç badem saplanır.Erbil mutfağında yapılan tatlılardan biridir.

Kabak sütlüsü, malez veya kabak sütlacı, kabak, süt ve undan yapılan bir tatlı çeşididir. Kabak sütlüsü genellikle Rize, Sakarya ve Bayburt illerinde üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Berede</span>

Berede (bal lokması), bir çeşit şerbetli tatlıdır. Osmanlı mutfağında yapılan şerbetli tatlılardan biridir. Malzemeleri; hamuru için simit unu ve susam yağı kullanılır. Şerbeti için bal, gül suyu ve şeker kullanılır. Yağda kızartılan hamur, bal, gülsuyu ve şekerden oluşan şerbetin içine atılır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hamburger ekmeği</span>

Hamburger ekmeği, tatlı olmayan ve genellikle içerisi tuzlu maddeler ile doldurulan bir tür ekmektir. Bazı kültürlerde, bir hamburger ekmeği tatlı bir pastayı da ifade edebilir. Hamburger ekmeği, çeşitli boyut ve şekillerde olmalarına rağmen, tipik olarak küresel ve elle boyutlandırılmış veya daha küçüktür.