İçeriğe atla

Çınaraltı (dergi)

Çınaraltı
EditörOrhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç
KategorilerDergi, süreli yayın
İlk sayı9 Ağustos 1941
Son sayı9 Haziran 1948
ÜlkeTürkiye Türkiye
DilTürkçe

Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.

Orhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç tarafından çıkarılan dergi bazı aralıklarla 9 Ağustos 1941- 9 Haziran 1948 tarihleri arasında toplam olarak 161 sayı yayımlanmıştır.[1] Adını Ziya Gökalp'in 5 Haziran 1922 tarihli Küçük Mecmua'da yayımlanan ilk makalesinin başlığından alır. “Dilde, Fikirde, İşde Birlik” sloganı ile yayına atılmıştır.[2] Yayınlandığı dönemde‚ Türkçülük ve Milliyetçilik idealini benimseyen fikir ve sanat mecmualarının başında gelmiştir.

Dergide çeşitli edebî eserlerin yanı sıra Türkçülük, milliyetçilik, Türk medeniyeti ve kültürü, dil, edebiyat, tarih, Türk sanatları, ticaret ve iktisat, musiki, tiyatro, resim gibi farklı ilgi alanlarına dair makalelere yer verilmiştir.[1]

Yayın Hayatı

Derginin yayın hayatı üç devreden oluşur.[3] Orhan Seyfi Orhon tarafından 9 Ağustos 1941'de yayına başlayan ve 28 Mart 1942 tarihli 34. sayıda yayın faaliyetinin geçici olarak durdurulan dergi 66. sayıdan itibaren Orhan Seyfi ve Yusuf Ziya Ortaç tarafından birlikte çıkarılmış; ama bu birliktelik 73. sayıda son bulmuştur. 130. sayıdan itibaren (18 Mart 1944) ebadı küçültülen dergiden Türkçü sloganlar kaldırılır. Birinci evre 146. sayı ile son bulur.

İkinci evrede dergi bir gazete görünümünü almıştır. Dört sayı süren bu devrede yönetime Yusuf Ziya Ortaç tekrar katılır.

Üçüncü evrede derginin sahibi ve başyazarı Yusuf Ziya Ortaç'tır. Dergi 17 Mart- 9 Haziran 1948 tarihleri arasında 11 sayı daha çıktıktan sonra kapanmıştır.

Yazarlar

Dergide şiir, hikâye, hâtıra ve makaleleri yayımlanan belli başlı isimler şunlardır: Mehmet Emin Yurdakul, Behçet Kemal Çağlar, Yahya Kemal, Şükûfe Nihal, Yusuf Ziya Ortaç, Nihal Atsız, Halide Nusret Zorlutuna, Orhan Seyfi Orhon, Edip Ayel, Zeki Ömer Defne, Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Mithat Cemal, Fazıl Ahmet Aykaç, Feyzi Halıcı, Nihat Boztepe, Mehmet Çınarlı, Namık Orkun,Zeki Velidi Togan, Besim Atalay, Enver Behnan Şapolyo, İsmail Hami Danişmend, Peyami Safa, Altemur Kılıç.

Edebi faaliyetler

Dergide üç roman tefrika edilmiştir: 33.-70. sayılarda Yusuf Ziya Ortaç'ın 'Göç adlı romanı, 71. -123. sayılarda Orhan Seyfi Orhon'un Çocuk Adam adlı romanı, 124.-142. sayılarda Halide Nusret Zorlutuna'nın Beyaz Selvi romanı. Ayrıca Tarık Buğra'nın Yalnızların Romanı adlı eseri 3 sayı yayımlanabilmiştir.

Pek çok önemli hikâyeciye sayfalarında yer veren dergide Adnan Giz, tarihi hikâyeleri ile dikkat çeker. 1948'de çıkan sayılarda Tarık Buğra derginin daimi hikâyecidisidir.[2]Vecdi Bürün dergide roman eleştirileri yayımlamıştır. Çeşitli yazıların bibliyografya türünde yazılar yayımladıkları özellikle tarihî eserlerin tanıtıldığı görülür. Halk şiiri şeklinde, hece vezninde, memleket konulu, sade dilde, didaktik şiirlere yer verilmiş, Garip şiiri ve Toplumcu Gerçekçi şiir yerilmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b "Necati Tonga, "İki Bacanağın İki Kardeş Mecmuası: Akbaba ve Çınaraltı", Değirmen Yüzyılın Dergileri 1900-2000 Özel Sayısı, Ocak-Haziran" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014. 
  2. ^ a b c "Gökay Durmuş, Çınaraltı'nın Faaliyet Sahası, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 34, 2013" (PDF). 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014. 
  3. ^ Kazım Yetiş, Çınaraltı, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi

İlgili Araştırma Makaleleri

Mizah ya da gülmece, hayatın güldürücü yönünü ortaya çıkaran sanat türüdür. İnsanı gülmeye sevk eden resim, karikatür, konuşma ve yazı sanatıdır. Mizah eserleri sadece şaka, güldürme maksadıyla söylenip, yazılıp, çizilmediği gibi belli fikirleri ifade etmek için de ortaya konulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nihal Atsız</span> Türk yazar

Hüseyin Nihâl Atsız, Türk yazar, Türkolog, şair, düşünür ve öğretmendir. Türklerin tarihini konu edindiği edebî eserleri ve tarih araştırmaları olan Atsız, Türkçü-Turancı ve ırkçı dünya görüşüne sahiptir. Yaşamının son yıllarında İslam dinini "Araplar tarafından Araplar için kurulmuş bir din" olarak nitelendirerek eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halide Nusret Zorlutuna</span> Türk yazar ve şair

Halide Nusret Zorlutuna, Türk şair, yazar, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Turancılık</span> Ural-Altay kökenli halkları birleştirmeyi hedefleyen pan-milliyetçi

Turancılık veya Pan-Turanizm, tüm Ural-Altay kavimlerinin birliğini savunan siyasi görüş. İlk olarak Macarlar, Finler, Estonlar ve Rusya içindeki Fin-Ugor kavimleri ile beraber Tunguzlar, Moğollar ve Türklerin bir araya getirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Türkçü ve Turancı olan Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları isimli eserinde Turancılığın; Macarları, Moğolları, Tunguzları, Finuvaları içine alan bir kavimler karması olmadığı görüşünü belirterek Turancılığı Türk halkları ile sınırlandırmış ve Türkçülük ile aynı anlamda kullanmıştır. Turancılık bugünkü Türkî devletlerde bu şekilde benimsense de esas olarak Fin tarihçi Matthias Alexander Castrén tarafından Ural-Altay kavimlerinin birliğini sağlamak amaçlı ortaya atılmış bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Tarık Buğra</span> Türk yazar ve gazeteci (1918–1994)

Süleyman Tarık Buğra, Türk gazeteci ve roman, hikâye, oyun ve fıkra yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkçülük</span> Türk ulusunun kültürel-politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan düşünce

Türkçülük, Türkizm veya Pan-Türkizm, tüm Türk halkının kültürel ve politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan; 1880'lerde Osmanlı İmparatorluğu'nda ve o zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'da yaşayan Türk aydınlarının başlattığı harekettir.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

Töre 1969-1985 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık fikir ve sanat dergisidir.

Cihat Fethi Tevet, Türk doktor, yazar, ansiklopedist ve siyasetçidir.

Yeni Lisan Hareketi, Genç Kalemler'in hayata geçirdiği, dilde sadeleşme hareketidir.

Cemal Oğuz Öcal, Türk şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

<i>Aydede</i> (dergi) Siyasi mizah dergisi

Aydede, Refik Halit Karay tarafından 1922 yılında İstanbul'da haftada iki gün yayımlanmış daha sonra 1948-1949'da yeniden çıkarılmış siyasi mizah dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Nihal Atsız bibliyografyası</span>

Nihal Atsız bibliyografyasında, Atsız'a ait kitaplar, şiirler gibi eserler yer almaktadır.

Atsız Mecmua, adını Nihal Atsız'dan alan ve 1931 yılında yayın hayatına başlayan dergi. Aralıksız olarak 17 sayı çıkmıştır. Dergide edebiyat, tarih, milliyetçilik, Türk halk edebiyatı, sosyal konular ve çeşitli fikirler üzerine yazılar yayınlanmıştır. Derginin ana ekseni Komünizm karşıtı yazılar ile Türkçülük ve Turancılık düşüncesidir. Yazı kadrosunda Mehmet Fuad Köprülü ve Zeki Velidi Togan gibi isimlerinde de olduğu bu dergi, 25 Eylül 1932 tarihinde kapatılmıştır.

<i>Küçük Mecmua</i> Ziya Gökalpin 1922–1923 yıllarında yayımlanan haftalık dergisi

Küçük Mecmua, Ziya Gökalp tarafından 1922-1923 yıllarında yayımlanan haftalık fikir, edebiyat ve siyaset dergisi. Diyarbekir'de neşredilen derginin toplam otuz üç sayısı çıktı. İlk sayısı 5 Haziran 1922'de, son sayısı 18 Mart 1923'te yayımlandı. Küçük boyda ve iki sütun üzerine toplam on altı sayfadan oluşan dergi, "Haftada bir çıkar, ilmî, edebi, siyâsî, iktisâdî mecmuadır." sloganını kullandı. İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Gökalp'tir. Pek az nüshası günümüze kadar gelen derginin Türkçeye çevirisi Şahin Filiz tarafından yapılmış olup yaklaşık altı yüz sayfayı bulmuştur ve üç cilt şeklinde yayımlandı.

Zümrüd-ü Anka, 11 Ocak 1923'te pazartesi ve perşembe günleri haftada iki kere olmak üzere 23 Nisan 1925'e kadar yayımlanan mizah dergisidir. Derginin imtiyaz sahibi Semih Lütfi Erciyes, sorumlu müdürü ise Zeki Cemal Bakiçelebioğlu'dur. Matbaa-i Şems ie Cihan Biraderler Matbaası'nda basılmış olup toplamda 224 sayıdan yayımlanmıştır.

Orkun, 1950-1952 tarihleri arasında yayınlanan ve 68 sayı olarak çıkan dergi. Dergi 1950 tarihinde yayın hayatına başlamış olsa da kökeni olarak 1933'te neşredilen Orhun dergisi gösterilmiştir. 1950'de Orhun ismi yerine, yayın ekibinin doğru adlandırma olarak kabul ettikleri Orkun ismi ile yayınlanmış ve ilk derginin devamı olarak lanse edilerek on yedinci sayı ile başlatılmamıştır. Eski sayılarına ithafta bulunmayarak birinci sayı olarak devam etti. Türkçüler Yardımlaşma Derneği'nin bir yayın organı olarak çıkmış ve künyesinde sahibi olarak İsmet Tümtürk'e yer verilmiştir. Derginin başyazarlığını Hüseyin Nihal Atsız yaptı. Derginin çıkarılmasında, yayın hayatına başlamadan iki gün önce kurulan derneğin ve Türkçü çevrelerin kendi matbaalarını kurmaları etkili olmuştu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.