İçeriğe atla

Çığır

Çığır
SıklıkAylık
İlk sayıOcak 1933
Son sayı1948
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe

Çığır, Hıfzı Oğuz Bekata tarafından 1 Ocak 1933-1948 yılı sonu arasında toplam 193 sayı halinde çıkarılmış aylık fikir, edebiyat ve sanat mecmuasıydı.

Bir gençlik mecmuası niteliğinde olan Çığır, ülkenin yeniden inşasını sağlamak üzere bir "inkılap gençliği" kurmayı ve gençliğin "hedefsizlikten, başıboşluktan, teşkilatsızlıktan" kurtuluşunu gerçekleştirmeyi hedeflediğini ifade etmekteydi.[1] Başlangıçta Türkçülük cereyanına taraftar görünen[] ve "şef ve otorite gibi kavramları vurgulayarak sosyalizme cephe alan" Çığır mecmuası, daha sonra Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Altı Ok'u doğrultusunda karar kılarak[2] Mussolini'nin "Faşist, rahat hayatı istihkâr eder" sözünü benimsedi.[] Dönemin Mussolini ve Hitler rejimlerinin gençlik teşkilatlarını örnek gösteren mecmuada, bu rejimlerin güç kazanmasını "ihtiyarlığın bir kenara çekilmesi" ve gençliğin mücadelesine bağlamakta, öte yandan İngiltere'nin ise "ihtiyarlar ve orta yaşlılar" idaresinde olmasından dolayı zaafta bulunduğunu iddia etmekteydi.[1] "Fikriyatını daha önceden hazırlamış olan pratik bir mezhep [...] genç düşünceleri avlamakta zorluk çekmemektedir" düşüncesiyle Almanya, İtalya ve Sovyetler Birliği'nin ideolojik etkisi altında gelişen gençlik hareketlerini de eleştirmiştir. Bununla beraber, Bekata mecmuada oluşacak gençlik teşkilatının niteliğine dair detaya inmemiştir.[3] Kapanıncaya kadar Cumhuriyet Halk Fırkası'nın umdelerinin sözcülüğünü ve savunuculuğunu yaptı. Tek parti devrinde on beş sene boyunca çıkma başarısı göstermesini bu yayın anlayışına bağlayanlar olmuştur.

Çığır'ın sahifelerinde Türk dili, Türk tarihi, toplum bilimi, sanat, edebiyat, köycülük ve iktisat sahalarında yazılar neşredilmiştir.[2] Dergide bazı tercüme yazılar da yer almıştır.

Derginin yazarları arasında devrin tanınmış fikir, sanat ve bilim insanları yer almıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Falih Rıfkı Atay, Aka Gündüz, Necip Âsım Yazıksız, Mustafa Şekip Tunç, Hüseyin Nâmık Orkun, Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Hasan Âli Yücel, Şükûfe Nihal Başar, Halit Fahri Ozansoy, Behçet Kemal Çağlar, Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı, Sabri Esat Siyavuşgil, Nahit Sırrı Örik, Nüzhet Haşim Sinanoğlu, Kadri Kemal, Enis Behiç Koryürek, Ahmet Haşim, Halil Vedat Fıratlı, Yusuf Akçuraoğlu, Peyami Safa, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Hamit Zübeyir Koşay, Baki Süha Ediboğlu, Abdülkadir İnan, Sabahattin Ali, Samet Ağaoğlu, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ahmet Muhip Dranas, Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeddin Nüzhet Ergun, Fazıl Ahmet Aykaç, Fürüzan Husrev Tökin, Celâl Bayar, Remzi Oğuz Arık, Ahmet Kutsi Tecer, Munis Faik Ozansoy, Tezer Taşkıran, Cemil Sena Ongun, Rıfat Ilgaz, Mehmet Kaplan, Sadri Maksdi Arsal, Orhan Şaik Gökyay, Münir Meyyed Bekman, Oğuz Kâzım Atok, Halil Fikrat Kanad, M. Şakir Ülkütaşır, Osman Atilla, Muvaffak Sami Onat, Mehmet Önder, İbrahim Zeki Burdurlu, Ceyhun Atuf Kansu, İlhan Geçer, Ümit Yaşar Oğuzcan, Halil Soyuer, Ayhan Hünalp, İsmail Ali Sarar, Naki Tezel.

Kaynakça

  1. ^ a b Bora, Tanıl (2017). Cereyanlar: Türkiye'de Siyasî İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 142. 
  2. ^ a b Yapar Gönenç, Aslı. "Türkiye'de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi". İletişim Fakültesi Dergisi. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019. 
  3. ^ Demirci, H. Aliyar. "Tek Parti Döneminde Siyaset-Gençlik İlişkilerine Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarımları" (PDF). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 58 (2). ss. 55-77. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Sarıçoban, Gülay. "Çığır Dergisi ve Hıfzı Oğuz Bekata Üzerine". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21. ss. 183-196. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hilmi Ziya Ülken</span>

Mehmet Hilmi Ziya Ülken, Türk düşünce yaşamında ve Türkiye'de bir felsefe geleneğinin oluşmasında büyük etkisi olmuş bir filozof ve sosyologdur.

<span class="mw-page-title-main">Fecr-i Âtî</span> Türk edebiyatının 1910-1912 arasındaki kısmı olan edebî topluluk

Fecr-i Ati bir edebi topluluktur. Fecr-i Ati'nin Edebiyat-ı Cedide’ye tepki olarak doğan bir akım olduğu savunulmuştur. Fecr-i Ati batıdaki benzerlerinde olduğu gibi belli ilkeler çevresinde birleşen bir yazın topluluğu biçiminde ortaya çıkmıştır. 1908 özgürlük bildirisiyle Servet-i Fünûn dergisinin çevresinde toplanan gençlerin açtığı bu çığır; en fazla "Fransız sembolizmi" üzerinde çalışarak Ahmet Haşim gibi büyük bir şairin doğmasına olanak hazırlar.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Yüzellilikler</span> Türkiyeden sürgün edilen İtilaf işbirlikçileri

Yüzellilikler, Türk Kurtuluş Savaşı sonrası düşman iş birlikçisi olarak görülen ve Türkiye'den sürgün edilen, hepsi üst düzey makamlarda yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen isimdir.

İsmail Kara,, Türk ilahiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Haşim</span> Türk şair

Ahmed Haşim, Fecr-i Ati topluluğu üyesi Türk şair ve yazar.

Munis Faik Ozansoy, Türk bürokrat, şair ve yazar.

Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası, 1916 yılında Celal Nuri (İleri) tarafından İstanbul' da yayınlanan haftalık siyasi ve edebi dergi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ressamlar Cemiyeti</span> Osmanlı ressamlar derneği

Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, dönemin sanat ve sanatçı sorunlarına çözüm bulmak üzere Osmanlı Devleti'nde 1909-1919 yılları arasında faaliyet gösteren bağımsız bir ressam örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Posta ve Telgraf Nezâreti</span> Osmanlıda posta ve telgraf bakanlığı

Posta ve Telgraf Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde posta ve telgraf hizmetlerini yürütmekle sorumlu bakanlıktı. Kuruluşun merkezi İstanbul'da, günümüzde Eminönü'nde bulunan ve Büyük Postane olarak anılan Sirkeci'deki binaydı.

<i>Tanin</i> 1908-1947 arasında İstanbulda yayımlanan İttihatçı bir gazete

Tanin, II. Meşrutiyet'ten sonra İstanbul'da yayınlanan İttihatçı bir gazete.

100 Türk Edebiyatçısı, 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti döneminde Millî Eğitim Bakanlığının (MEB) ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilere hem Türk Dili ve Edebiyatı dersi müfredatı ile ilişkilendirilerek yazarların kitaplarının okutulması hem de boş zamanlarını değerlendirmek üzere öncelikle başvurabilecekleri yazarların kaynak eserleri olarak tavsiye edilmesi için derlenmiş Türk yazarlar listesidir.

Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.

Türkiye'de idam edilenler listesi, ülkede mahkemelerce ölüm cezası almış ve cezası TBMM ya da diğer yetkili organlarca onaylanarak infaz edilmiş insanların listesidir. Türkiye'de ölüm cezası en son 1984'te uygulanmış, 2004'te hukuk sisteminden tamamen çıkarılmıştır.

Çağlayan, Orhan Şaik Gökyay'ın Ekim 1925-Mayıs 1926 tarihleri arasında Balıkesir'de çıkardığı dergi. Dil Devrimi öncesine ait harflerle on beş günde bir sayı olmak üzere toplamda on beş sayı çıkmıştır. Dergi kapağında "Edebî, İlmî Mecmua" tabiri vardır. Saman kağıdına Balıkesir Karesi Matbaası tarafından basılmıştır ve arka ve ön kapak dahil edilmeden on altı sayfalık bir içeriğe sahiptir. Çeşitli kütüphanelerde dergi sayıları mevcuttur.

<i>Küçük Mecmua</i> Ziya Gökalpin 1922–1923 yıllarında yayımlanan haftalık dergisi

Küçük Mecmua, Ziya Gökalp tarafından 1922-1923 yıllarında yayımlanan haftalık fikir, edebiyat ve siyaset dergisi. Diyarbekir'de neşredilen derginin toplam otuz üç sayısı çıktı. İlk sayısı 5 Haziran 1922'de, son sayısı 18 Mart 1923'te yayımlandı. Küçük boyda ve iki sütun üzerine toplam on altı sayfadan oluşan dergi, "Haftada bir çıkar, ilmî, edebi, siyâsî, iktisâdî mecmuadır." sloganını kullandı. İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü Gökalp'tir. Pek az nüshası günümüze kadar gelen derginin Türkçeye çevirisi Şahin Filiz tarafından yapılmış olup yaklaşık altı yüz sayfayı bulmuştur ve üç cilt şeklinde yayımlandı.

Bu liste; Ankara doğumlu tanınmış insanlar hakkındadır.

<i>Servet-i Fünûn</i> 1891-1944 arasında yayımlanan edebi dergi

Servet-i Fünûn, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'de 1891-1944 yılları arasında yayımlanan sanat ve edebiyat dergisidir. Edebiyât-ı Cedîde topluluğunun yayın organı olan dergi Türk basın tarihinin en uzun süreli ve en etkili dergileri arasındadır. Basım tekniği ve içeriğiyle ön plana çıkan dergi, Türk edebiyatına birçok yeni isim kazandırdı ve Edebiyât-ı Cedîde sonrasında Fecr-i Âtî ve Millî Edebiyat hareketi ile Yedi Meşaleciler topluluğunun yayın organı işlevini 25 Mayıs 1944 tarihine kadar sürdürdü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.