İçeriğe atla

Çürüksulu Ali Paşa

Çürüksulu Ali Paşa ve milisleri.

Çürüksulu Ali Paşa (1829-1911), Osmanlı ordusunda hizmet etmiş Gürcü askerdir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Gürcülerin göçüyle yakından ilgilenmiş, bu göçmenlerin Ordu, Fatsa ve Ünye bölgelerine yerleştirilmesini sağlamıştır.[1]

Ali Paşa, Tavdgiridze (თავდგირიძე) ailesinden Mehmed Bey ile Fatma Dindine Hanım’ın oğludur.[2] 1829 senesinde Çürüksu’da doğdu. Kırım Harbi’ne diğer aile fertleriyle birlikte katıldı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda mirliva rütbesi ile görev aldı ve Batum ve havalisinden oluşturulan yerli kuvvetlere (asakir-i muavene) komutanlık yaptı. Savaşta Osmanlı ordusunun başarısızlığı üzerine Batum ordusu serdarı Derviş Paşa, Gürcü olmasına bağlı olarak Ali Paşa'nın ihanet içinde olduğu söylentisini yaymış, bundan dolayı iki paşanın arası açılmış ve Derviş Paşa sonunda Ali Paşa'yı bir suçlu gibi gemiye bindirip İstanbul'a yollamıştır.[3] Bu durum Guria'nın yerel şarkılarına konu olmuştur.[4] Savaş sonrasında Batum’un Osmanlı Devleti tarafından Ruslara bırakılması ile Ali Paşa ve ailesi Ordu'ya yerleşti.[5]

Ali Paşa özellikle Ordu ve civarında Gürcü muhacirlerinin yerleştirilmesinde büyük hizmetleri bulundu ve bu hizmetlerinden dolayı da Padişah II. Abdülhamit tarafından ödüllendirildi. 1884 senesinde İstanbul’a gelerek padişah yaverliği rütbesi verildi. Ali Paşa üç defa evlenmişti. İlk eşi Batum Hanedanından Bejanidze Firuze Hanım’dır. Firuze Hanım’dan boşandıktan sonra Meryem ve Hamide Hanımlarla evlendi. Çürüksulu Ali Paşa, 1911’de İstanbul’da vefat etti. Kabri Fatih Camii haziresindedir. Mezar taşında şöyle yazılıdır: “Ya Allah, Ümeray-ı askeriyeden, Çürüksulu Ali Paşa’nın Merkad-ı Münevveridir. Lillahi’l-Fatiha, Sene 1329 Muharrem”

Kaynakça

  1. ^ "Oktay Özle - "Çürüksulu Ali Paşa ve Ailesi Üzerine Biyografik Notlar"" (PDF). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022. 
  2. ^ ""ალი ფაშა თავდგირიძე" (Ali Paşa Tavdgiridze), Gürcistan Parlamentosu Ulusal Kütüphanesi". 16 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Zaka Çiçinadze, „ისტორია ოსმალეთის ყოფილ მუსულმან ქართველთ საქართველოსი" (Osmanlı Devleti'de Bulunan Eski Müslüman Gürcistan'ın Tarihi), Batum, 1911, s. 236". 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024. 
  4. ^ ""ალი ფაშა თავდგირიძე" (Ali Paşa Tavdgiridze), Batumelebi". 16 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024. 
  5. ^ "Oktay Özle - "Çürüksulu Ali Paşa ve Ailesi Üzerine Biyografik Notlar"" (PDF). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Topal İzzet Mehmed Paşa</span> 177. Osmanlı sadrazamı

Darendeli Topal İzzet Mehmet Paşa, II. Mahmud saltanatında 24 Ekim 1828 - 28 Ocak 1829 ve Abdülmecid saltanatında 14 Aralık 1841 - 30 Ağustos 1842 tarihleri arasında toplam bir yıl iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Mehmed Paşa</span> 178. Osmanlı sadrazamı

Reşid Mehmed Paşa II. Mahmud saltanatında 28 Ocak 1829 - 18 Şubat 1833 tarihleri arasında dört yıl yirmi bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kobuleti</span> Gürcistanda bir sahil kasabası

Kobuleti, Gürcistan’da, Acara Özerk Cumhuriyetinde bulunan, aynı adlı belediyenin yönetim merkezi olan kenttir. Demiryolu istasyonunun ve çay işleme atölyelerinin bulunduğu Kobuleti, yazın önemli dinlence yerlerinden biridir. Kobuleti kenti ve bölgesi, Osmanlı döneminde Çürüksu olarak adlandırılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi</span>

Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi, 1908 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1768-1774 yılları arasında yapılmış savaş

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlıların Ruslara yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır. Bu savaşın sonucunda Ukrayna'nın güneyi, Kuzey Kafkaslar ve Kırım, Rusya'nın eline geçmiştir.

Ağa Hüseyin Paşa, Osmanlı ordusu kumandanı, serasker, vali, vezir ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hasanpaşa, İnegöl</span>

Hasanpaşa, Bursa ilinin İnegöl ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Osman Bayezid Osmanoğlu</span> Osmanoğlu hanedan reisi

Osman Bayezid Osmanoğlu, Osmanlı Hanedanı'nın eski hanedan reisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Nuri Paşa (devlet adamı)</span> Seraskerliğe kadar yükselmiş Osmanlı devlet adamı

Sırkatibi Mustafa Nuri Paşa, serasker makamına kadar yükselmiş Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Paşa (müşir)</span> Prusya doğumlu Osmanlı asker (1827-1878)

Mehmed Ali Paşa ya da Ludwig Karl Friedrich Detroit, Alman kökenli bir Osmanlı generaliydi. 93 Harbi'nin ilk aylarında Tuna Cephesinin komutanıydı. Şair Nâzım Hikmet'in annesinin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Kutnak</span> Osmanlı eski jandarma askeri

Ziya Kutnak (1870-1940), Hicaz valisi Çürüksulu Osman Nuri Paşa’nın oğludur. 1870 senesinde İstanbul’da doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Derviş İbrahim Paşa</span> Osmanlı asker ve devlet adamı

Derviş İbrahim Paşa ya da Lofçalı İbrahim Derviş Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamıdır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Batum limanından Müslüman Gürcüleri zorla göç ettirmesiyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Hanedanı (Irak)</span>

Irak Memlûk Hanedanı, 18. ve 19. yüzyıllarda yüzyıllarda günümüz Irak'ta varlığını sürdüren bir hanedandı.

<span class="mw-page-title-main">Tavdgiridze ailesi</span>

Tavdgiridze ailesi, 14. yüzyıldan beri bilinen Gürcü aristokrat ailedir. 16. yüzyıla kadar Osmanlı yönetimine giren Gürcistan'ın güney illerinde yaşamaktaydılar. Osmanlı işgaliyle beraber ailenin çoğu üyesi Kartli, İmereti ve Guria gibi nispeten daha güvenli alanlara yerleşmiştir. 17. yüzyılda, aileye III. Giorgi Gurieli tarafından Aşağı Guria'da bir mülk ve kalıtsal Baş Bailiff (bok'auli) unvanı verilmiştir. 1770'lerde Osmanlı'nın Aşağı Guria'yı işgal etmesiyle Tavdgiridze ailesinde dini farklılıklar ortaya çıkmaya başlamıştır. Mamuka Tavdgiridze ve ailesi Osmanlılılardan kaçarak Guria'nın kuzeyine yerleşmiştir. Hristiyan torunları 1850'de Rus İmparatorluğu'nun soylularından olmuştur. Mamuka'nın oğullarından Maksime, Süleyman adını alarak Müslüman olmuş ve Osmanlı hükûmeti tarafından Çürüksu (Kobuleti) Sancağı'na yönetici olarak atanmıştır. Onun soyundan gelenler 1853-56 ve 1877-78'deki Osmanlı-Rus savaşlarında sadık yöneticiler olarak kalmıştır. Hasan Bey, 1854'te Ruslar tarafından öldürülmüş, Ali Paşa ve Osman Paşa ise 1878'te muhacir olarak Türkiye'ye yerleşmek zorunda kalmıştır. Hasan ve Ali Paşa, Guria'nın yerel şarkılarına konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Avni Paşa</span>

Mirliva Ahmed Avni Paşa, Ahmed Lortkipanidze veya Seryaver Avni Paşa, VI. Mehmed’in başyaverliği ve Bahriye Nazırlığı yapmış Osmanlı askeri ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Kuşatması (1769)</span>

Hotin Kuşatması, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü göçleri</span>

Gürcü göçleri, Osmanlı Devleti egemenliğindeyken 19. yüzyılda Rusya'nın eline geçen tarihsel Gürcü topraklarından bugünkü Tükiye sınırlarına yapılan göçlerdir. Göçmenlerin büyük bölümü Müslüman Gürcüler, küçük bölümü de Katolik Gürcülerden oluşuyordu. Müslüman Gürcülerin kitleler halindeki göçleri, 1828-1829 ve 1877-1878 savaşlarının ardından Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan antlaşmalara bağlı olarak gerçekleşmiştir. Müslüman Gürcülerin göçü Gürcü literatüründe Muhaciroba (მუჰაჯირობა) olarak adlandırılmıştır. Muhaciroba, Arapça "muhacir" kelimesinden türemiş olup Türkçedeki "muhaceret" kelimesiyle karşılanabilir.

Alambari, Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Korolistavi, Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Helvaçauri belediyesi'nde bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çürüksulu Ahmet Paşa</span>

Çürüksulu Ahmet Paşa (Tavdgiridze), Gürcü kökenli Osmanlı asker ve devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.