İçeriğe atla

Åland

Koordinatlar: 60°12′05″K 20°29′22″D / 60.20139°K 20.48944°D / 60.20139; 20.48944
Åland
Fince: Ahvenanmaa
İsveççe: Åland
Åland Adaları
İsveççe: Landskapet Åland
Fince: Ahvenanmaan maakunta
Arma
Slogan
Barış adaları
Millî marş
Ålänningens sång (Ålandlının şarkısı)
Åland haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Mariehamn
Resmî dil(ler)İsveççe
HükûmetÖzerk bölge
• Vali
Peter Lindbäck
• Başbakan
Veronica Thörnroos
Yasama organıLagting
Tarihçe 
• Özerklik
7 Mayıs 1920
• Tanınma
9 Haziran 1921
Yüzölçümü
• Toplam
1582.71[1] km2
• Su (%)
%89
Nüfus
• 2020[2] sayımı
30,129
• Yoğunluk
19,07/km2
Para birimiEuro (€) (EUR)
Zaman dilimiUTC+2 (DAYZ)
• Yaz (YSU)
UTC+3 (DAYS)
Telefon kodu+358 (alan kodu 18)
ISO 3166 koduAX
İnternet alan adı.ax

Åland (Fince; Ahvenanmaa, İsveççe; Åland), Güneybatı Finlandiya'da Ahvenanmaa Özerk Bölgesi'ni (maakunta) oluşturan takımadalar. Botni Körfezi girişinde, Aland Denizi'nin doğusunda, İsveç kıyılarının 25 mil açığındadır. Yalnızca 80 ada üzerinde yerleşme vardır; bunun dışında 6 bin ada ıssızdır. Alçak kayalıklarla birlikte yüzölçümü 1.481 km²dir.

Tarihi

Ada halkı 12. yüzyılda İsveçli misyonerlerce Hristiyanlaştırılmıştır. İsveç'e karşı büyük bir deniz zaferi kazanan Rus Çarı I. Petro 1714'te adaları ele geçirmiştir. 1917'de Finlandiya bağımsızlığını ilan edince Åland halkı kendi kaderini tayin hakkı istedi. Finlandiya, adaların özerkliğini kabul etmekle beraber ayrılmalarına karşı çıktı. Finlandiya, sorunun çözümü için Milletler Cemiyeti'ne başvurdu. Milletler Cemiyeti'nde oluşturulan bir komisyon adalara özerklik verilmesi şartıyla Finlandiya'nın egemenliğinin tanınmasına karar verdi. Karara göre, tarafsızlığı hükme bağlanan Åland Adaları, hiçbir zaman silahlandırılamayacak, askerî üs olarak kullanılmayacaktı. Finlandiya 6 Mayıs 1920'de Åland Adaları'na özerklik tanıyarak kendi eyalet parlamentosu kurma hakkı verdi.[3]

Ekonomisi

Adanın başlıca geçim kaynağı gemiciliktir. Ticaret malları taşınarak gelir elde edilir. Adada bir başka önemli geçim kaynağı ise çiftlik işletmeciliği ve balıkçılıktır. Birkaç önemli ileri teknoloji fabrikalar kurulmuş olsa da gemicilik şirketleri haricindeki işletmelerin hepsi 10 - 15'ten az işçi çalıştıran küçük kuruluşlardır. İşsizlik oranı %1,8'dir. Adanın bazı bölümlerinde gümrüksüz satıştan önemli paralar kazanılır.

Belediyeler

Åland, biri şehir olmak üzere 16 belediyeye ayrılmaktadır;

Yönetim

Özerklik yasası, Åland hükûmetine yönetimde sorumluluk verir. Yargı, vergi tahsilatı, gümrük, sörvey ve sahil güvenlik ise Åland hükûmetinin sorumluluğundadır.

İl İdaresi, Åland'daki genel Fin devlet kurumudur. Finlandiya hükûmetinin Åland'daki temsilcisi validir. Åland Parlamento Başkanı Finlandiya Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Görevleri, Åland delegasyonuna başkanlık etmek ve başkan adına parlamento oturumlarını açıp kapatmaktır.[4]

Galeri

Ayrıca bakınız

  • Baltık Denizi'ndeki adaların listesi

Kaynakça

  1. ^ "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2017. 
  2. ^ Tilastokeskus. "Population". www.tilastokeskus.fi (İngilizce). 10 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  4. ^ "about-aland". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Åland ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de :en:Åland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya</span> Kuzey Avrupa ya da diğer adıyla İskandinavya yarım adasında yer alan devlet, ülke

Finlandiya, resmî adıyla Finlandiya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki bir İskandinav ülkesi. Doğuda Rusya, kuzeyde Norveç ve batıda İsveç'le komşudur. Batıda Botniya ve güneyde Finlandiya körfezlerine kıyısı vardır. Yüz ölçümü 338.455 km² ve nüfusu 5,5 milyondur. Helsinki ülkenin başkenti ve en büyük şehridir. Finlerin ana dili olan Fince, yeryüzündeki az sayıda Baltık-Fin dilinden biridir. Finlandiya'nın iklim özellikleri enleme göre değişkenlik gösterir: Güneyde nemli karasal iklim, kuzeyde kutup altı iklimi görülür. Ülke genel olarak tayga biyomuna dahildir. Ayrıca Finlandiya'da 180 binden fazla göl bulunmaktadır.

.ax, Åland Adaları hükûmeti 2006 yılında bu İnternet Ülke kodu üst-düzey alan adını istemiştir, fakat henüz kullanmamıştır. Şu anda Finlandiya'nın ccTLD'si .fi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Föglö</span>

Föglö, Finlandiya'ya bağlı Åland Adaları'nda bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 134.99 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 552'dir. Belediyenin merkezi Degerby'dür.

<span class="mw-page-title-main">Hammarland</span>

Hammarland, Finlandiya'ya bağlı Åland Adaları'nda bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 140.27 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 1,522'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mariehamn</span>

Mariehamn, Finlandiya'ya bağlı Åland Adaları'nın başkentidir. Şehir, 1861 yılında kurulmuş olup adını zamanın Rus İmparatoru II. Aleksandr'ın eşi Mariya Aleksandrovna'dan almıştır. Yüzölçümü 11.80 km² olan şehrin nüfusu 1 Ocak 2016 tarihi itibarı ile 11,658'dir. Şehirde Åland halkının %40'ı yaşamakta olup, halkın %88'inin anadili İsveççedir.

<span class="mw-page-title-main">Kokkola</span>

Kokkola, Finlandiya'nın Orta Ostrobotniya bölgesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Botniya Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 1.487,11 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 47.722'dir.

<span class="mw-page-title-main">Raahe</span>

Raahe, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Botniya Körfezi kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 1,027.21 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 25,068'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hanko</span>

Hanko, Finlandiya'nın Uusimaa bölgesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Helsinki'nin 130 km batısında Finlandiya Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 118,96 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 8.578'dir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Parlamentosu</span>

Finlandiya Parlamentosu, 9 Mayıs 1906'da kurulan Finlandiya'nın tek kamaralı yüksek yasama organıdır. Finlandiya Anayasası uyarınca, egemenlik halka aittir ve bu güç Parlamentoya verilmiştir. Parlamento, her dört yılda bir, D'Hondt sistemi kullanılarak seçilen 200 üyeden oluşur. Bu üyelerin 199'u Finlandiya'dan 1 tanesi ise Åland'dan seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Åland Denizi</span> deniz

Åland Denizi, Baltık Denizi'nde yer alan Botniya Körfezi ile Åland adaları arasında kalan bir iç denizdir. Bothnian Denizi'ni Baltık Denizi'ne bağlar. Burada denizler genellikle dalgalıdır. En dar kısım Güney Kvarken olarak adlandırılır. Åland Denizi'nin dibinde uzanan siper, Baltık Denizi'nin en derin ikinci noktasını, 301 metre derinlikte, sadece Landsort derinliğine ikinci sırada yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Takımada Denizi</span> deniz

Takımada Denizi, Finlandiya karasuları içinde Botniya Körfezi, Finlandiya Körfezi ve Åland Denizi arasında yer alan ve Baltık Denizi'nin bir parçası olan denizdir. Takımada Denizi'nde adaların sayısına göre dünyanın en büyük takımadalarından biri yer almaktadır ancak adaların yüzölçümü küçüktür ve birbirlerine çok yakın mesafede yer almaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Botniya Körfezi</span>

Botniya Denizi, Baltık Denizi'nin en kuzeydeki kolunu oluşturan körfezdir. Körfez Finlandiya'nın batı kıyısı ve İsveç'in doğu kıyısı arasında yer almaktadır ve güneyde Åland Denizi ile Takımada Denizi'ne uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kvarken</span>

Kvarken,, Botniya Körfezi'nde, Botni Körfezi ile Bothnian Denizi'ni ayıran dar bölgedir. İsveç anakarasından Finlandiya anakarasına olan mesafe yaklaşık 80 km, en uzaktaki adalar arasındaki mesafe ise sadece 25 km'dir. Kvarken bölgesindeki su derinliği 25 metre (82 ft) civarındadır. Bölge ayrıca yılda yaklaşık 10 mm'lik olağan dışı glasiyoizostazi oranına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Laponya (Finlandiya)</span> Finlandiyanın en büyük ve en seyrek nüfuslu bölgesi

Laponya, Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Laponya'nın Finlandiya kesiminden oluşmakta olup Kuzey Ostrobotniya ve Kainuu ile İsveç, Norveç ve Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 100,370.05 km² olan bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 178,896 olup. Finlandiya'nın en büyük ve en seyrek nüfuslu bölgesidir. Finlandiya'nın dörtte birini oluşturmaktadır ve büyük kısmı Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalmaktadır. Bölgenin merkezi Rovaniemi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'nın tarihi vilayetleri</span>

Finlandiya'nın tarihi vilayetleri, Finlandiya'nın İsveç'le ortak tarihinin bir mirası olan vilayetleridir. Vilayetler günümüzde geleneksel bölümler olup idari özellikleri bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Åland Parlamentosu</span>

Åland Parlamentosu, Finlandiya'nın Åland bölgesinin tek meclisli yasama organıdır.

Ålänningens sång, Finlandiya'nın özerk bölgesi olan Åland Adaları'nın resmî marşıdır. Marş, 1922 yılında kabul edilmiş olup sözleri John Grandell tarafından yazılmış ve Johan Fridolf Hagfors tarafından bestelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsveç kökenli Finlandiyalılar</span> İsveç kökenli finler

İsveç kökenli Finlandiyalılar İsveççe konuşan Finler, Finlandiya İsveçlileri veya İsveçli Finlandiyalılar, Finlandiya'nın dilsel bir azınlığıdır. Finlandiyalı olmasına karşın ayrı bir kimlik olarak görülüyorlar. Standart İsveççeden çok az farkı bulunan Finlandiya İsveççesi adlı bir şiveyi konuşurlar. 6 Kasım'da Finlandiya'da İsveç miras gününü kutlarlar. Bu günde Finlandiya'nın çift dilliliği kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Åland valisi</span>

Åland Valisi, Finlandiya devletinin özerk Åland temsilcisidir. Åland'ın özerkliği nedeniyle, valinin görevleri Finlandiya'nın geri kalanındaki valilerden farklıdır. Finlandiya Hükûmetinin bir temsilcisi olarak Valinin en önemli görevi, Åland eyaleti ile Finlandiya arasındaki iyi ilişkileri korumaktır. Vali, Åland parlamentosunu cumhurbaşkanı adına açar. Valinin görevleri arasında Åland'daki Devlet Dairelerine liderlik etmek ve Åland eyaletinin başkanı olarak hareket etmek de yer alır.

Åland Koalisyonu (İsveççe: Åländsk Samling), Åland'daki siyasi partilerin Finlandiya Parlamentosu'nda Åland'ı temsil etmek için kurduğu siyasi bir ittifaktır. Temsilci genellikle Parlamento'da İsveç Halk Partisi ile birlikte oturur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.