İçeriğe atla

Árpád Weisz

Árpád Weisz
Kişisel bilgileri
Tam adıÁrpád Weisz
Doğum tarihi 16 Nisan 1896(1896-04-16)
Doğum yeri Solt, Avusturya-Macaristan
Ölüm tarihi 31 Ocak 1944 (47 yaşında)
Ölüm yeriAuschwitz-Birkenau, Almanya
MevkiiSol kanat[1][2]
Profesyonel kariyeri*
YıllarTakımMaç(Gol)
1922-1923 Törekvés SE
1923-1924 Makabi Brno
1924-1925Alessandria 6 (1)
1925-1926Internazionale[3] 10 (3)
Millî takım kariyeri
1922-1923Macaristan Macaristan 7 (0)
Teknik direktörlük kariyeri
1926-1928Internazionale
1929-1931Internazionale
1931-1932Bari
1932-1934Internazionale
1934-1935Novara
1935-1938Bologna
1938-1940Dordrecht
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.

Árpád Weisz (16 Nisan 1896 - 31 Ocak 1944), orta saha pozisyonunda görev yapmış Macar eski millî futbolcudur. Yahudi asıllı olan Weisz,[2][4] eşi ve çocuklarıyla beraber Naziler tarafından II. Dünya Savaşı'ndaki Holokost sürecinde Auschwitz-Birkenau'da öldürülmüştür.[5]

Kariyeri

Futbol kulüpleri kariyeri

Profesyonel kariyerine 1922 yılında Törekvés SE kulübünde başladı.[2] Çekoslovakya'daki Yahudilerin top koşturduğu Makabi Brno'ya transfer oldu.[6] Daha sonra İtalya'ya gelen Weisz, Alessandria ve İnter Milan kulüplerinde oynadı.[7] Ancak, geçirdiği ciddi bir diz sakatlığının ardından 29 yaşındayken futbolu bırakmak zorunda kaldı.[1][6]

Teknik direktörlük kariyeri

1926'da teknik direktörlüğe başlayan Weisz, İnter Milan'da teknik direktör olarak işe başlamadan evvel bir süre Alessandria'da Augusto Rangone'nin yanında yardımcı teknik direktörlük yaptı.[2][8][9] Weisz, 34 yaşındayken, adı sonradan Ambrosiana olarak değiştirilen İnter Milan ile 1929-30 sezonunda Serie A'da şampiyonluk kazandı.[2][8][9] Weisz, İnter Milan dışında birer sezonluğuna Bari ve Novara'yı da çalışıtırdı. Weisz, 1935'te Bologna'nın başına geçti. Kulüpteki ilk sezonu olan 1935-36 sezonunda takımı son maçta şampiyonluğa taşıdı ve İnter Milan'daki şampiyonluğunun ardından 5 kez art arda lig şampiyonluğu kazanan Juventus'un serisine son verdi. Bir sonraki sezon da takımıyla lig şampiyonluğu kazandı. Bologna, üst üste iki şampiyonluğun ardından gözünü Avrupa’ya dikmişti. 1937'de Paris'te düzenlenen uluslararası fuar kapsamında Avrupa'daki lig şampiyonlarının katıldığı özel futbol turnuvasının kupa finalinde Chelsea'yi 4-1'lik skorla yenen Bologna, şampiyon oldu. Benito Mussolini'nin 1938'de çıkardığı İtalyan ırkçılık kanunlarına göre, İtalya'da ikamet eden bütün Yahudilere ülkeyi terk etme zorunluluğu getirilince, Hollanda'ya göç etti.[10][11][12] Burada 2. Lig ekibi FC Dordrecht kulübünü çalıştırmaya başladı. Nazilerin Hollanda'yı işgal etmesinin ardından işi bırakmak zorunda kalan Weisz, Ağustos 1942'de Naziler tarafından ailesiyle birlikte Auschwitz-Birkenau'ya götürüldü. Eşi ve çocukları kampta öldürülürken Weisz, 18 ay çalıştırıldıktan sonra öldürüldü.[13]

Kaynakça

  1. ^ a b Costantino, Sostene (27 Şubat 2018). "Arpad Weisz: the Auschwitz victim who helped shape the idea of modern football". These Football Times. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019. 
  2. ^ a b c d e Bolchover, David (18 Mayıs 2017). The Greatest Comeback: From Genocide To Football Glory: The Story of Béla Guttman. Biteback Publishing. ISBN 9781785902642. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022 – Google Books vasıtasıyla. 
  3. ^ "Arpad Weisz - Players - FC Internazionale - inter.it". FC Internazionale - Inter Milan. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  4. ^ "Reference at www.thejc.com". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  5. ^ Grunwald-Spier, Agnes (7 Ocak 2016). Who Betrayed the Jews?: The Realities of Nazi Persecution in the Holocaust. The History Press. ISBN 9780750958011. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022 – Google Books vasıtasıyla. 
  6. ^ a b Ein Visionär seiner Zeit 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 11freunde.de, abgerufen am 16. Nisan 2021
  7. ^ "Remembering the remarkable Arpad Weisz". Eurosport. 15 Ocak 2013. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  8. ^ a b "Remembering the cream of Jewish footballing talent killed in the Holocaust". The Guardian. 6 Mayıs 2019. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  9. ^ a b "Who was Arpad Weisz?". Inter Official Site. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  10. ^ "Bologna pay tribute to Holocaust victim Arpad Weisz | Paddy Agnew". 30 Ocak 2018. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  11. ^ Bliss, Dominic (1 Aralık 2014). "Erbstein: the triumph and tragedy of football's forgotten pioneer". Blizzard Media Ltd. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022 – Google Books vasıtasıyla. 
  12. ^ Hooper, John (8 Eylül 2015). The Italians. Penguin. ISBN 9780525428077. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022 – Google Books vasıtasıyla. 
  13. ^ "ARPAD WEISZ: THE AUSCHWITZ VICTIM WHO HELPED SHAPE THE IDEA OF MODERN FOOTBALL". thesefootballtimes.co. 27 Şubat 2018. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">AC Milan</span> İtalyan futbol takımı

Associazione Calcio Milan ya da yaygın kullanılan ismiyle AC Milan veya Milan, Milano Lombardiya'da kurulan, Serie A'da mücadele eden İtalyan profesyonel futbol takımıdır. Milan, bir girişimci olan Herbert Kilpin ve iş insanı Alfred Edwards tarafından 1899 yılında kuruldu. Kulüp, kurulduğu günden itibaren, 1980-81 ve 1982-83 sezonları dışındaki tüm sezonlarında İtalyan futbolunun en üst düzey futbol kulüplerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Liverpool FC</span> İngiliz futbol kulübü

Liverpool Football Club ; Merseyside, Liverpool'da kurulmuş İngiltere'nin en köklü futbol kulüplerinden birisidir. Kurulduğu yıl olan 1892'den beri, 6 Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu, 3 UEFA kupası şampiyonluğu, 19 Premier League şampiyonluğu ve 8 FA Cup şampiyonluğu elde etmiştir. İngiliz kulüpleri arasında en fazla lig şampiyonu olan ikinci takımdır. Ayrıca toplamda en fazla sayıda kupası bulunan kulüptür. Kulübün stadyumu 53.394 kapasiteli Anfield stadyumudur. Lakabı ambleminde de olduğu gibi Kırmızı Anka Kuşları'dır ancak Kırmızılar olarak bilinir. Kulübün sloganı "You'll Never Walk Alone", en ateşli olarak bilinen taraftar grubu ise The Kop'tur.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Polonyalılara karşı işledikleri suçlar</span>

Polonya'da Nazi uygulamaları, Nazi Almanyası'nın işgali altındaki Polonya'da Yahudi ve diğer azınlıklara uyguladığı soykırım siyasetidir.

<span class="mw-page-title-main">Clarence Seedorf</span>

Clarence Clyde Seedorf, Hollandalı eski futbolcudur. Milan eski teknik direktörü. UEFA Şampiyonlar Ligi'nde üç farklı kulüple kupayı kaldıran tek futbolcudur. 18 Ocak 2009 itibarıyla eski takım arkadaşı Giuseppe Bergomi ile Serie C ekiplerinden Monza'nın hissedarlarından olmuşlardır. Surinam'ın başkenti olan Paramaribo şehrinde doğan yıldızın Hollandalı ve Güney Amerikalı ebeveynleri vardır. Seedorf'un Surinam vatandaşlığı da bulunuyor. Ayrıca aldığı kararla Müslüman olduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Elie Wiesel</span> Amerikalı edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi

Eliezer Wiesel,, Aşkenaz Yahudisi Amerikalı edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Gianni Rivera</span> İtalyan futbolcu

Giovanni "Gianni" Rivera, eski İtalyan millî futbolcu ve siyasetçi. 1969'da futbol dünyasının prestijli ödüllerinden Ballon d'Or'u kazanan Rivera, kariyerinin çok büyük bir kısmını Serie A'da, Milan takımında sürdürmüştür. İtalya millî futbol takımında 60 kez forma giyip 14 kaydetmiş ve 4 Dünya Kupası'nda forma giymiştir. Aynı zamanda, 1968 Avrupa Futbol Şampiyonası'nı kazanan İtalya millî futbol takımının bir parçasıydı. 10 numaralı formasıyla 1960-1979 yılları arasında AC Milan'la çıktığı 501 maçta 122 gol attı. Rivera, futbol kariyerini tamamladıktan sonra politikaaya atıldı. Kulübünün başkanı ve başbakan adayı Silvio Berlusconi ile 2001'de girdiği başabaş yarışı, aldığı %37 oyla kaybeden Rivera, 2005-2009 yılları arasında Avrupa Parlamentosu milletvekilliği yaptı.

Holokost ile ilgili önemli araştırmalar;

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İmha kampı</span>

İmha kampları, II. Dünya Savaşı dönemindeki Holokost sırasında Nazi Almanyası tarafından milyonlarca Yahudiyi sistematik bir şekilde öldürmek için inşa ettirilmiştir. Polonyalılar, savaştaki Sovyet esirleri ve Çingeneler gibi diğer etnik gruplar da imha kamplarında öldürülmüştür. İmha kamplarındaki kurbanlar en çok gaz odalarında öldürülmüştür. Öldürülmeler ya bu özel amaç için yapılmış kalıcı tesislerde ya da gaz kamyonetlerinde gerçekleşmiştir. Auschwitz-Birkenau ve Majdanek gibi bazı Nazi toplama kampları, 1945 yılında savaşın bitiminden önceki dönemde ikili bir amaca hizmet etmiştir: zehirli gazla imha ve açıktan ölmek üzere olan insanları çok yoğun bir şekilde çalıştırma.

<span class="mw-page-title-main">Alman toplama kamplarındaki mahkûmların belirlenmesi</span>

Alman toplama kamplarındaki mahkûmların belirlenmesi, çoğunlukla kıyafet üzerine veya daha sonra cilt (deri) üzerinde dövme ile işaretlenmiş kimlik numaralarıyla yapılırdı. Giysilerdeki Alman toplama kampı rozetleri ve ayrıca kolluklarıyla daha özel bir tanımlama yapılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz Albümü</span> Yahudi albüm

Auschwitz Albümü, Holokost'un fotografik bir kaydıdır. Bu ve Sonderkommando fotoğrafları, işgal Polonyası'ndaki Alman imha kampı olan Auschwitz II-Birkenau'daki imha sürecinin bilinen tek resimli ispatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Czesława Kwoka</span>

Czesława Kwoka, 14 yaşında Auschwitz Toplama Kampı'nda öldürülen Polonyalı katolik kızdır. II. Dünya Savaşı'nda Almanya işgali altındaki Polonya'daki Polonyalılara karşı işlenen suçların binlerce çocuk kurbanından birisi.

2022-23 Seria A ya da sponsorlu adıyla 2022-23 Serie A TIM, Serie A'nın 121. sezonudur. Napoli, 3. şampiyonluğunu elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mel Mermelstein</span>

Mel Mermelstein Holokost'tan kurtulan bir Yahudi. Savaştan sonra yazar olarak yaşamına devam etti.

Rudolf "Rudi" Vrba, Slovak Yahudisi biyokimyacı. 1942 yılında, bir genç iken, Alman işgâli altındaki Polonya'da bulunan Auschwitz toplama kampına tehcir edildi. Nisan 1944'te, yani Holokost'un zirvesinde, kamptan kaçmasıyla ve orada yer alan toplu cinayetler hakkında detaylı bir raporun yazarı olmasıyla bilinir. Raporun İsviçre'de George Mantello tarafından dağıtılması, Temmuz 1944'te Macaristan'daki Yahudilerin toplu olarak tehcir edilmesinin durdurulması ve böylece 200 bin kişinin hayatının kurtarılmasıyla ilişkilendirilmiştir. Savaşın ardından Vrba biyokimya dalında eğitim gördü ve çoğunlukla İngiltere ve Kanada'da çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da Holokost</span>

Holokost'un Macaristan'daki tezahürleri, başta Mart 1944'te Macaristan'ın Nazi Alman işgâline girmesinin ardından yer almak üzere Macaristan Yahudilerinin yarısından fazlasının mülksüzleştirilmesi, tehcir edilmesi ve katledilmesini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Holokost için ispatlar ve belgeler</span>

Nazi Almanyası'nın 1941 ve 1945 yılları arasında yaklaşık altı milyon Yahudi'yi öldürmesi olan Holokost, tarihte en iyi şekilde belgelenmiş soykırımlardan biridir. Tüm Yahudi kurbanlarını listeleyen bir belge olmamasına rağmen yaklaşık altı milyon Yahudi'nin öldürüldüğüne dair kesin kanıtlar vardır. Ayrıca; Nazilerin, Yahudileri imha kamplarında ve gaz vagonlarında öldürdüğüne ve bunu Nihai Çözüm planı altında sistematik olarak yaptığına dair kanıtlar vardır.