İçeriğe atla

Álmos

Álmos
Hüküm süresi854-895
Sonra gelenArpad
Doğum820
Çocuk(lar)ıArpad
HanedanMacarlar
BabasıÜgyek/Elöd (tartışmalı)
AnnesiEmese

Álmos veya Almoş (820-895), Macar kabilelerinin öncüsü, hükümdarı.

Kökeni

Doğumu hakkındaki efsane şöyledir:[1] "Macarların başkanı Ügyek'in hanımı Emese, rüyasında Tuğrul adlı kızıl bir kartalın ona doğan çocuğunun hükümdar olacağını ancak toprakların daha fazla genişlemeyeceğini görür". Ama bu bilgi sadece Gesta Hungarorum adlı eserde böyledir. Viyana resimli kronisine göre Álmos, Ügyek'in oğlu Elöd'ün oğludur.

İktidara gelmesi

Efsaneye göre [1] Álmos tahta Hetmaqyar'ın (7 Macar kabilesi) desteği sonucu geldi. Ama Bizans imparatoru VII. Konstantin'in De Administrando Imperio adlı kitabında Álmos'un göreve Hazar Kağanı tarafından getirildiği bildirilir.

Hakimiyeti

Álmos dönemde Macarlar, Hazar Kağanlığından bağımsız olarak bugünkü Moldova bölgesinde yaşadılar. Kabarlar'ın ayaklanmasından sonra daha da güçlenen Macarlar 895 yılında Bulgar Hanlığına saldırmaya başladılar. Bizans ile müttefik olan Macarlar I. Simeon'u yenerek barışa zorladılar.[2] Yenilgiyi kabullenemeyen çar Simeon 895 yılında Peçenekler ile birlik kurarak Macarlara saldırdı. 20000 kişilik Bulgar ordusu Macarları bugünkü Ukrayna taraflarında mağlup ederek göçe zorladı. Bulgar ve Peçeneklere yenilen Macarlar Álmos'u Tanrı'ya kurban etmeye karar verdiler.

Ailesi

Álmos'un karısının adı hiçbir kaynakta yer almamaktadır[3][4] Anonim onun "en soylu bir prensin kızı" olduğunu yazmıştır[5] Álmos'un tek çocuğu Árpád adlı bir erkektir ve Álmos'un ölümünden sonra liderlik yapmıştır.[4] Aşağıdaki, Álmos'un en yakın akrabalarını sunan bir aile ağacı mevcuttur:[4]

 
 
 
 
 
Ügyek
 
Eunedubelian
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Előd veya Ügyek
 
Emese
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Álmos
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Árpád
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Macar hükümdarları
 
 
 
 
 
 
 

Kaynakça

  1. ^ a b Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996).
  2. ^ Kristó, Gyula (1996).
  3. ^ Anonymus, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians, note 9 on p. 15.
  4. ^ a b c Kristó & Makk 1996, s. Appendix 1.
  5. ^ Anonymus, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians (ch. 4), p. 15.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macarlar</span> Macaristan vatandaşları veya sakinleri

Macarlar, ağırlıklı olarak Macaristan'da, ayrıca azınlık topluluklar halinde Orta Avrupa'da yaşayan ve Fin-Ugor dil ailesine bağlı Macarcayı konuşan halk.

<span class="mw-page-title-main">I. Petr</span> Tuna Bulgar Devleti çarı

I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı.

<span class="mw-page-title-main">Ügyek</span>

Ügyek veya diğer adıyla Ugek, Álmos'un babası, ilk Macar Prensi'dir. Karısı Emese, rüyasında Tuğrul kuşunu görmüş ve Álmos doğmuştur.

Maria Komnini, Macaristan kralı IV. Stefan'ın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Prensliği</span> İlk resmi Macar Devleti

Macaristan Prensliği veya Macaristan Dükalığı, Karpat Havzası'nın 9. yüzyıldaki Macar fetihinin ardından 895-896 yılında kurulan, ilk belgelenmiş Macar devletidir. Árpád liderliğindeki bir kabile ittifakı oluşturan yarı göçebe bir halk olan Macarlar Karpatlar'ın doğusundaki eski beylikleri olan Etelköz'den gelmişlerdir. Ancak Macar komutanlarının yönettikleri bölgelerde yarı bağımsız şehir devletleri haline dönüşmesi üzerine Macaristan Prensliğinin askeri başarılarına rağmen gücü gittikçe azalmaya başlamıştır. Bu bölgeler ilerleyen dönemlerde yine Arpad hanedanlığından olan I.István yönetimi altında birleşmiştir. Yarı göçebe olarak yaşamakta olan Macar nüfusu bu dönemle beraber yerleşik yaşamı benimsemeye başlamıştır. I.István dönemine dek kabilelere ayrılan macar toplumu I.István ile beraber devletleşmeye yönelik adımlar atmaya başladı. Macaristan Prensliği böylelikle 1000 yılında I.István tarafından Macaristan Krallığı'nın kurulması üzerine son bulmuştur. Bu sebeptendir ki Macarlar için, 896 ve 1000 yılları arasındaki dönem beylik dönemi olarak kabul görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Achelous Muharebesi (917)</span>

Acheloos ya da Achelous Muharebesi , ayrıca Anchialus Muharebesi olarak da bilinir, 20 Ağustos 917 günü, Bulgaristan'ın Karadeniz sahiline yanında, Tuthom kalesine yakın Achelous nehrinde Bulgar ve Bizans kuvvetleri arasında gerçekleşmiştir. Bulgarlar'ın kesin zaferi, Simeon'in önceki başarılarını güvence altına alırken, aynı zamanda onu çok iyi korunan Bizans başkenti Konstantinopolis ile Mora hariç tüm Balkan yarımadasının de facto hükümdarı yaptı.

Bizans-Bulgar Savaşı (894–896) Ticaret savaşı olarak da adlandırılan, VI. Leon'un Bulgar pazarını Konstantinopolis'ten Selanik'e taşıması kararıyla Bulgar tüccarlarının giderleri büyük ölçüde artması nedeniyle, Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında çıkan mücadeledir.

<span class="mw-page-title-main">Árpád</span> Büyük Macar Prensi

Árpád , 9 ve 10. yüzyılların başında Macar kabileleri konfederasyonunun başı. Macarların kutsal hükümdarı (kende) veya askerî lideri (gyula) olarak görev yapmış olabilir. Farklı kaynakların çelişkili bilgiler vermesinden ötürü hayatına dair çoğu detay tarihçiler arasında tartışmalıdır. Bu çelişkilere rağmen Macarların çoğu onu "ülkemizin kurucusu" olarak anar ve Macarların Karpat Havzası'nı ele geçirmesinde Árpád'ın önemli rolü, daha sonraki bazı tarihi kayıtlarda vurgulanmıştır. Árpád ile başlayan hanedanlık, 1301 yılına kadar Macaristan Krallığı'nı yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zoltán</span>

Zoltán veya ZoltaGesta Hungarorum'da 907 yılı civarında babası Árpád'ın yerine geçen Macarların üçüncü büyük prensi olarak anılmaktadır. Diğer vakanüvislerin onu Macar yöneticiler arasında listelememesinden ötürü modern tarihçiler, Zoltán'ın egemenliğine dair bu raporu reddetmektedir fakat Zoltán tahta asla oturmasa bile Macaristan'da 955 yılı civarlarından sonra hüküm süren tüm hükümdarların Árpád Hanedanı'na bağlı olarak Zoltán'ın soyundan geldiğine dair görüş birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">I. István</span> Macarların son büyük prensi ve 1000 veya 1001den 1038deki ölümüne kadar Macaristanın ilk kralı

I. István veya Aziz István Macarların son büyük prensi ve 1000 veya 1001'den 1038'deki ölümüne kadar Macaristan'ın ilk Kralı. Doğum yılı belirsizdir, ancak hayatının birçok ayrıntısı, 975'te Esztergom'da veya daha sonra doğduğunu göstermektedir. Doğumunda kendisine pagan Vajk adı verildi. Vaftiz tarihi bilinmiyor. Büyük Prens Géza ve karısı Sarolt'un tek oğluydu. Her iki ebeveyni de vaftiz edilmiş olmasına rağmen, István ailesinin dindar Hristiyan olan ilk üyesi oldu. Ottonya Hanedanının bir parçası olan Bavyeralı Gisela ile evlendi.

<span class="mw-page-title-main">Bulgarofigon Muharebesi</span> Bizans ile Bulgaristan arasında gerçekleşen çatışmadır

Bulgarofigon Muharebesi 896 yazında, Bizans İmparatorluğu ile Birinci Bulgar İmparatorluğu arasında, Bulgarofigon kasabası yakınlarında gerçekleşen çatışmadır. Sonuç, 894-896 ticaret savaşında Bulgar zaferini belirlenmesi ve Bizans ordusunun imhasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Macar Kabileleri</span>

Macar kabileleri veya Macar boyları, Ural Dağları bölgesinden gelen bu klanlar 9. yüzyılın sonlarında Karpat Havzası'nı işgal edene ve ardından Macaristan Prensliği'ni kurana kadar, Macarların yaşadığı temel siyasi birimlerdi.

<span class="mw-page-title-main">II. Béla</span> Macaristan kralı (1108-1141)

II. Béla, , 1131'den itibaren Macaristan ve Hırvatistan Kralıdır. İsyancı babası Álmos ile birlikte Álmos'un kardeşi Macaristan Kralı Coloman'ın emriyle gözleri kör edildi. Béla, Coloman'ın oğlu II. István döneminde manastırlarda büyüdü. Çocuksuz kral II. István, Béla'yı Helena ile evlendirdi. II. Béla'nın hükümdarlığı boyunca Helena kocasının eş yöneticisi olacak görev yaptı.

Yula, Müslüman ve Bizans kaynaklarına göre 9. ve 10. yüzyıllarda Macar kabile federasyonunun liderlerinden birinin ve sıralamada ikinci olanın ünvanıydı. En eski Macar kaynaklarında ünvan adı yalnızca kişisel ad olarak kaydedilir.

<span class="mw-page-title-main">Levedi</span>

Levedi veya Lebed, Levedias, Lebedias ve Lebedi Macarların bilinen ilk lideri olan bir Macar reisiydi.

<span class="mw-page-title-main">IV. Ladislaus</span> Macaristan Kralı (1262-1290)

IV. Ladislaus, Kuman Ladislaus olarak da bilinir, 1272'den 1290'a kadar Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı. Annesi Elizabeth, Macaristan'a yerleşmiş pagan Kumanlardan bir reisin kızıydı. Yedi yaşındayken Sicilya Kralı I. Charles'ın kızı Elisabeth ile evlendi. Asi bir lord olan Joachim Gutkeled onu kaçırıp hapse attığında, Ladislaus henüz 9 yaşındaydı.

<span class="mw-page-title-main">II. Géza</span> Macaristan ve Hırvatistan Kralı (1130-1162)

II. Géza, 1141'den 1162'ye kadar Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı. Kör Béla ve eşi Sırbistanlı Helena'nın en büyük oğluydu. Babası öldüğünde Géza henüz çocuktu ve annesi ve erkek kardeşi Beloš'un vesayeti altında ülkeyi yönetmeye başladı. Tahtın taliplisi Boris Kalamanos, Kör Béla'nın hükümdarlığı sırasında Macaristan'ı ele geçirmiş ve 1146'nın başlarında Alman paralı askerlerinin yardımıyla Pressburg'u geçici olarak ele geçirdi. Misilleme olarak aynı yıl reşit olan Géza, Avusturya'yı işgal etti ve Fischa Muharebesi'nde Avusturya Uçbeyi Heinrich Jasomirgott'u bozguna uğratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. István</span>

III. István, 1162 ile 1172 yılları arasında Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı. Babası II. Géza'nın ölümünden kısa bir süre sonra, 1162 yılının Haziran ayı başlarında kral olarak taç giydi. Ancak Bizans İmparatorluğu'nun sarayına katılan iki amcası Ladislaus ve István, onun taht hakkına itiraz etti. Bizans İmparatoru I. Manuil, taç giyme töreninden yalnızca altı hafta sonra Macaristan'a bir sefer düzenleyerek Macar lordlarını Ladislaus'un yönetimini kabul etmeye zorladı. István, Avusturya'ya sığındı, ancak geri döndü ve Pressburg'u ele geçirdi. 14 Ocak 1163'te ölen Ladislaus'un yerine István'ın küçük amcası ve adaşı IV. István geçti, ancak yönetimi pek popüler değildi. Genç István, 19 Haziran 1163'te amcasını mağlup etti ve onu Macaristan'dan kovdu.

<span class="mw-page-title-main">Emerik</span> Macar kralı (1174-1204)

Emerik, aynı zamanda Henry veya Imre olarak da bilinir, 1196 ile 1204 yılları arasında Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı. 1184 yılında babası Macaristan Kralı III. Béla, kral olarak taç giymesini emretti ve 1195 civarında onu Hırvatistan ve Dalmaçya'nın hükümdarı olarak atadı. Emerik, babasının ölümünden sonra tahta çıktı. Saltanatının ilk dört yılında, Emerik'i kendisini Hırvatistan ve Dalmaçya'nın hükümdarı yapmaya zorlayan asi kardeşi András ile savaştı.

<span class="mw-page-title-main">III. Ladislaus</span> Macaristan kralı (1199-1205)

III. Ladislaus, 1204 ile 1205 yılları arasında Macaristan ve Hırvatistan Kralıdır. Kral Emerik'in tek çocuğudur. Ladislaus, küçük oğlunun verasetini güvence altına almak isteyen hasta babasının emriyle kral olarak taç giydi. Ölen kral, kardeşi András'u Ladislaus'un küçük olduğu dönem için naip yaptı. Ancak Dük András çocuğun çıkarlarını göz ardı etti. Sonuç olarak, Ladislaus'un annesi Aragonlu Konstanz, Ladislaus'u da yanına alarak Avusturya'ya kaçtı. Ladislaus beklenmedik bir şekilde Viyana'da öldü.