Karbon tetrabromür

Karbon tetrabromür
Stereo, skeletal formula of tetrabromomethane	Spacefill model of tetrabromomethane
Adlandırmalar
	Tercih edilen IUPAC adı Tetrabromometan
	Diğer adlar Krbon(IV) bromür; karbon bromür, nötr (1:4);
Tanımlayıcılar
CAS numarası	558-13-4 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
Kısaltmalar	R-10B4[kaynak belirtilmeli]
Beilstein Referansı	1732799
ChEBI	CHEBI:47875 ;
ChemSpider	10732 ;
ECHA InfoCard	100.008.355
EC Numarası	209-189-6;
Gmelin Referansı	26450
MeSH	carbon+tetrabromide
PubChem CID	11205;
RTECS numarası	FG4725000;
UNII	NLH657095L ;
UN numarası	2516
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID8060327 ;
	InChI InChI=1S/CBr4/c2-1(3,4)5 Key: HJUGFYREWKUQJT-UHFFFAOYSA-N ;
	SMILES BrC(Br)(Br)Br;
Özellikler
Kimyasal formül	CBr4
Molekül kütlesi	331,63 g mol−1
Görünüm	renksiz kristaller
Koku	tatlı
Yoğunluk	3.42 g mL−1
Erime noktası	3.403 °C; 6.157 °F; 3.676 K
Kaynama noktası	4.355 °C; 7.871 °F; 4.628 K decomposes
Çözünürlük (su içinde)	0.024 g/100 mL (30 °C)
Çözünürlük	eter, kloroform ve etanolde çözünür
Buhar basıncı	5.33 kPa (at 96.3 °C)
Manyetik alınganlık (χ)	-93.73·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD)	1.5942 (100 °C)
Yapı
Kristal yapı	Monoclinic
Koordinasyon geometrisi	Tetragonal
Moleküler geometri	Tetrahedron
Dipol momenti	0 D
Termokimya
Isı sığası (C)	0.4399 J K−1 g−1
Standart molar entropi (S⦵298)	212.5 J/mol K
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	26.0–32.8 kJ mol−1
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)	47.7 kJ/mol
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)	−426.2–−419.6 kJ mol−1
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	DANGER
Tehlike ifadeleri	H302, H315, H318, H335
Önlem ifadeleri	P261, P280, P305+P351+P338
NFPA 704; (yangın karosu)	2 0 0
Parlama noktası	noncombustible
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	56 mg kg−1 (intravenous, mouse); 100 mg kg−1 (oral, rat);
	NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	none
REL (tavsiye edilen)	TWA 0.1 ppm (1.4 mg/m3) ST 0.3 ppm (4 mg/m3)
IDLH (anında tehlike)	N.D.
Güvenlik bilgi formu (SDS)	inchem.org
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar	Karbon tetraflorür ; Karbon tetraklorür ; Karbon tetraiyodür
Diğer katyonlar	Silisyum tetrabromür ; Germanyum tetrabromür ; Kalay(IV) bromür
Benzeyen alkanlar	Dibromometan; Bromoform; 1,1-Dibromoetan; 1,2-Dibromoetan; Tetrabromoetan;
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Tetrabromometan olarak da bilinen karbon tetrabromür, CBr
4, bir karbon bromürüdür. Her iki isim de IUPAC terminolojisi kapsamında kabul edilebilir.

Üretimi

CBr
4 metanın bromlanmasıyla elde edilebilir. Yan ürünler arasında diğer bromlu metanlar (metil bromür, dibromometan ve bromoform) ve hidrojen bromür bulunur. Bu işlem metanın klorlanmasına benzer:

Br₂ + hν → 2 Br·;

Br· + CH₄ → ·CH₃ + HBr.

·CH₃ + Br₂ → CH₃Br + Br·.

CH₃Br + Br· → ·CH₂Br + HBr,

·CH₂Br + Br₂ → CH₂Br₂ + Br·,

CH₂Br₂ + Br· → ·CHBr₂ + HBr,

·CHBr₂ + Br₂ → CHBr₃ + Br·,

CHBr₃ + Br· → ·CBr₃ + HBr,

·CBr₃ + Br₂ → CBr₄ + Br·

Karbon tetraklorürün alüminyum bromür ile halojen değişimi, yan ürün olarak alüminyum klorür ile daha yüksek verim sağlar:^[4]

4 AlBr₃ + 3 CCl₄ → 4 AlCl₃ + 3 CBr₄

Tepkimeleri ve kullanım alanları

Trifenilfosfin ile kombinasyon hâlinde CBr
4, alkolleri alkil bromürlere dönüştüren Appel reaksiyonunda kullanılır. Daha hafif tetrahalometanlardan önemli ölçüde daha az kararlıdır.

Gresler, mumlar ve yağlar için bir çözücü olarak, plastik ve kauçuk endüstrisinde vulkanizasyon için, ayrıca polimerizasyon için, sakinleştirici olarak ve tarım kimyasallarının üretiminde bir ara madde olarak kullanılır. Yanıcı olmaması nedeniyle ateşe dayanıklı kimyasalların içeriğinde kullanılır. Yüksek yoğunluğundan dolayı minerallerin ayrıştırılmasında da kullanılır.

Kaynakça

^ "carbon tetrabromide - Compound Summary". PubChem Compound. Identification: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.
^ "Carbon compounds: carbon tetrabromide". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013.
^ ^a ^b ^c ^d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0106". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
^ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 359.

[1] "carbon tetrabromide - Compound Summary". PubChem Compound. Identification: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.

[2] "Carbon compounds: carbon tetrabromide". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013.

[PGCH-3] NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0106". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[4] N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 359.

[1]

[2]

[3]

[4]